15x Spel met magneten; van proefjes tot spelletjes en speelgoed

Na het zien van een aflevering van Blaze waarin magneten de ‘hoofdrol’ speelden was de interesse in magneten gewerkt. Want hoe werkt dat precies en wat kan je ermee? Ze hadden al de zwevende trein gezien, maar dat hun speelgoed ook magnetisch was…

Tijdens de vakantie, toen het buiten ijskoud was, had ik wat leuke dingen bedacht om binnen te doen met de kinderen.

Zoals zelf slijm maken, maar dan niet zomaar slijm, maar magnetisch slijm. Zodat daar lekker mee gespeeld en geëxperimenteerd kan worden.

Ik had vooraf online ijzerpoeder besteld, deze werd in een soort cassette geleverd die je niet kan openen zodat de kinderen hier eerst mee konden spelen.

Daarna heb ik manlief gevraagd er één open te maken zodat ik er onder andere magnetisch slijm en klei van kon maken.

Waarschuwing: Het inslikken van twee of meer magneten kan zeer ernstig letsel veroorzaken. Berg de magneten buiten het bereik van kinderen op.

Wat is magnetisme?

Een magneet heeft een noord- en een zuidpool. De magnetische kracht is op deze polen het sterkst. Als je twee magneten hebt en je houdt twee gelijke polen tegen elkaar dan stoten ze elkaar af. Maar als je twee verschillende polen tegen elkaar houdt dan trekken ze elkaar aan. 

Rondom een magneet zit een onzichtbaar magnetisch veld. Dit veld heeft een bepaalde kracht die voorwerpen kan aantrekken. Een magneetveld heeft veldlijnen. Dit zijn lijnen die laten zien hoe de kracht van de magneet werkt. 

De eenheid voor magnetisme is Tesla (T). Een koelkastmagneet, waarmee je bijvoorbeeld een briefje of tekening op de koelkastdeur plakt, heeft een Tesla van 0,1 T.

Magnetische velden zichtbaar maken

Het is mogelijk zelf een magnetisch veld tevoorschijn te toveren. Je hebt er een magneet, een papiertje en ijzervijlsel voor nodig.

IJzervijlsel is heel fijn ijzer dat wordt aangetrokken door een magneet. Wanneer je een magneet onder een papiertje legt en het ijzervijlsel op het papiertje strooit zal je iets heel bijzonders zien!

Het magnetisch veld wordt zichtbaar! Bij aantrekkende magneten zal je zien dat er lijnen tussen de magneten zichtbaar worden en afstotend zullen ze zoveel mogelijk van elkaar afstoten.

Experimenten met magneten om afstoten en aantrekkingskracht te demonstreren

In dit YouTubefilmpje zie je een aantal proefjes die je kan doen met magneten om de aantrekkings- en afstotingskracht te demonstreren.

Hiervoor is er een pyramide gebouwd van satéprikkers en kleine rubberen elastiekjes met in het midden aan een touwtje een ronde donutmagneet.

Om hem in beweging te krijgen worden er drie staafmagneten, die tegen elkaar aan een vierkant vormen, gebruikt.

Zelf een magneet maken?

Een magneet kan eenvoudig gemaakt worden door een stuk ijzer of een legering daarvan met nikkel in het centrum van een spoel te plaatsen en vervolgens een gelijkstroom door die spoel te sturen.

Daardoor gaan alle polen dezelfde kant opstaan en ontstaat er een magnetische werking.

Wat heb je nodig:

• Blokje hout
• Batterij van 4,5 volt
• Metalen punaises
• Paperclip
• Koperdraad
• Schaar
• IJzeren spijker
• Spelden

Je gebruikt de spijker om een magneet van te maken. Aan het blokje hout maak je de paperclip vast met daarop een punaise.

Het langste deel buig je iets omhoog zodat hij niet plat op het hout blijft liggen. Onder de paperclip druk je de tweede punaise in het hout. Dit is de schakelaar.

Neem een stuk dun koperdraad en verbind dat met een punaise naar een pootje van de batterij. Draai het er even stevig omheen. Een tweede stuk koperdraad wikkel je heel veel keer strak om de spijker heen.

Zorg er wel voor dat je aan de uiteinde nog een flink stuk draad overhoudt. Een vrij eind van het koperdraad zet je dan vast op de andere poot van de batterij en het andere eind maak je vast onder de andere punaise van de schakelaar. Je hebt dan een gesloten cirkel gemaakt.

Nu neem je een aantal spelden van ijzer en houdt de spijker daarboven. Er gebeurt nog niets.

Dan druk je de paperclip op de punaise en dan opeens is de spijker magnetisch en zullen de spelden aangetrokken worden. Laat je de paperclip weer los dan vallen de spelden weer naar beneden.

Bron

Je kan ook zelf een magneet maken door bijvoorbeeld een spijker heel erg op te wrijven. Vanwege de wrijving komt er elektrische lading vrij die de deeltjes de juiste kant op plaatst.

Zelf koelkastmagneten maken

Er zijn ook magneetvellen waarmee je zelf een koelkastmagneet kan maken. Het magneetvel is al magnetisch, dus je hoeft alleen de bovenkant te ‘bewerken’.

Deze heeft vaak een plakkerige kant zodat je er alles op kan doen wat je zelf wil, of je kan ze door de printer halen. Uitknippen of snijden en klaar is je magneet.

Spelen met magneten

Je hebt verschillende soorten magneten; vierkante, ronde en hoefijzermagneten. Naast het ijzervijlsel had ik twee staafmagneten besteld, twee kleine staven waren voldoende. Hiermee konden de kinderen zelf experimenteren met het poeder in het bakje.

Het poeder maakt de magnetische lijnen zichtbaar en vormen een soort kleine haartjes.

Als je de magneet beweegt, beweegt het poeder mee. Zo kan je het een soort van laten dansen. Het was zelfs mogelijk om het poeder te laten dansen terwijl de magneet onder de tafel werd gehouden. Alsof je kon ‘toveren’.

Sensory bottle met magneten

Ook voor kleine kinderen kan je spelen met magneten.

Hierbij is het wel belangrijk dat kleine onderdelen afgesloten zijn, zodat ze ze niet per ongeluk in hun mond kunnen stoppen. De grote magneet in het handvat is te groot dus daarmee kunnen ze het materiaal wat in de fles zit mee aantrekken.

Magneten zoekspel

Om de kinderen verder bekend te laten maken met magnetisme heb ik ze de opdracht gegeven om op zoek te gaan naar alles wat magnetisch is, of althans wat daarop reageert.

In het begin moest ik ze even op weg helpen, door bijvoorbeeld de koelkast aan te wijzen. Maar al snel hadden ze het door. En kwamen ze met de deksel van een blik aanzetten, lepels, schroeven, winkelwagenmuntjes en nog veel meer.

Ook magnetische autootjes zijn magnetisch. Als je op een plaat plexiglas een baan uittekent kan je door de magneet aan de onderkant te houden de auto laten bewegen.

We deden ook een test door drie verschillende lepels neer te leggen en te vragen welke reageerden, een plastic, een waarvan manlief dacht dat het van aluminium was en metaal. Aluminiumfolie is niet magnetisch, maar dit lepeltje bleek toch aangetrokken te worden ;-)

Als ze het zoeken nog iets te ingewikkeld is, kan je het ook makkelijker maken door in een sensory box voorwerpen te verstoppen die magnetisch kunnen worden (en niet) zodat de kinderen moeten gaan ontdekken wat wel of niet magnetisch is.

Kompas maken

De grootste magneet die we kennen is de aarde. Met een denkbeeldige as die van boven naar beneden gaat, het magnetische noorden en zuiden ligt echter niet precies op het puntje van de noord- en zuidpool maar iets schuin.

Als je hier komt gaat je kompas alle kanten opdraaien, normaal wijst hij tenslotte altijd naar het noorden. Maar daar weet hij niet meer hoe of wat.

Je kan heel eenvoudig zelf een magneet te maken. Hiervoor heb je nodig:

• een bakje water
• een naald of spijker
• een kurk

Je moet de naald eerst magnetisch maken. Wrijf met een magneet over de naald dezelfde kant op. In de spijker zit ijzer dat magnetisch kan worden.

Door het strijken met de magneet wordt de magnetische richting van alle ijzerdeeltjes dezelfde kant op gelegd.

Als de magnetische richting van de meeste deeltjes één kant op is, dan versterken deze deeltjes elkaar en dan is de spijker magnetisch. Je legt de kurk in de emmer met water, je legt de naald erop en dan wijst hij naar het noorden.

Magnetisch slijm maken

Om magnetisch slijm te maken heb ik het mezelf makkelijk gemaakt en gebruik gemaakt van het glam goo slijm dat we nog hadden liggen van het slijm maken. Dit is als je het uit de verpakking haalt vrij plakkerig maar zonder lijm en borax.

Aangezien het ijzelvijlsel ontzettend fijn is, en je dat niet in je ogen wilt krijgen heb ik het er zelf doorheen gemengd. Tot er geen poeder meer los liet, daarna mochten zij verder kneden.

Aangezien het slijm vrij zwaar is moet je echt maar een klein beetje slijm en heel veel poeder gebruiken wil je het slijm een magnetische functie geven.

Wat ook helpt is een smalle slang te rollen, die je makkelijker kan bewegen. Of een sterkere magneet gebruiken.

Als je het slijm een beetje uittrekt zie je goed hoe klein de deeltjes precies zijn en hoe ze verdeeld zijn in het slijm.

Om heel dunne sliertjes slijm te maken, rolden we het uit tot een klein worstje van circa 3 cm. Vervolgens maakten we hem in het begin iets smaller door te rollen met een vinger.

Eén uiteinde plakten we op de lamp en de ander lieten we naar beneden hangen.

Dan is het even wachten en dan trekt het slijm zover uit dat je heel dunne ‘spaghetti’ krijgt. Die je wel kan beïnvloeden met een magneet.

Wil je helemaal van scratch magnetisch slijm maken dan is dit recept van Lady Lemonade een aanrader.

Magnetische klei maken

Via dezelfde methode als het slijm maken, hebben we ook magnetisch klei gemaakt. Hiervoor gebruikte ik roze klei van Playdoh, al had die na het magnetisch maken een heel andere kleur gekregen. De klei werkte wel iets beter dan het slijm en bleef beter plakken. Ook als klompje.

Magnetische / ferro fluid

Een ferrofluid is een vloeistof, die zeer kleine ferromagnetische deeltjes (magnetiet) bevat. De grootte van deze deeltjes bedraagt slechts luttele nanometer (0,00001 mm).

Hierdoor reageert deze vloeistof zeer sterk op magnetische velden: Zodra een sterke magneet bij het ferrofluid in de buurt komt, vormen zich talloze spitse stekels. Met een beetje handigheid en wat geduld kunnen fascinerende sculpturen worden gevormd.

Je kan zelf ook deze ferrofluid vloeistof maken door een klein beetje olie te mengen met poeder uit een laserprinter, hierin zit 40% heel kleine (nanocentimeter) deeltjes ijzer die het olie een magnetische werking geven.

Aangezien olie hydrofoob is stoot dit water af en kan je deze vloeistof ook in water oplossen.

Let op: Dit spul krijg je niet uit je kleding en laat vlekken achter op de huid. Bij kinderen is het dan ook het beste deze vloeistof alleen in een goed afgesloten fles te geven, en niet ‘los’.

Verven met magneten

In voor een creatief spelletje; ga dan verven met magneten. Een paar klodders verf op een vel papier, wat ronde magneten en leg dit in een schoenendoos.

Houd vervolgens aan de onderkant een magneetje en beweeg hiermee de ‘knikkers‘ door de verf zodat dit je ‘kwast’ wordt.

Magneet eeuwig in beweging

Voor de wat oudere kinderen is dit een heel leuk experiment. Hiermee maak je een soort propellor met magneten die altijd blijft draaien.

Magnetisch speelgoed

Er is ook speelgoed dat gebruik maakt van magneten en je kind eindeloos kan spelen en ontdekken. Voor diverse leeftijden; van baby tot peuter, kleuter en ouder. Onder andere:

Spelen jouw kinderen wel eens met magneten?

• Author
• Recent Posts

Linda van Aken

Publisher at Mamaliefde

Linda is de oprichter van Mamaliefde.nl. In het dagelijks leven is ze getrouwd en moeder van een koningskoppel.

Met een achtergrond als pedagoge is Linda goed thuis in de theoretische aspecten van het ouderschap. Toch erkent ze dat in de praktijk, als moeder, de dingen soms net iets anders uitpakken. Daarnaast heeft ze een zwak voor kwalitatief speelgoed.

Linda heeft een passie voor reizen en ontdekt graag nieuwe plekken en probeert de vele werkuren te balanceren door kostbare quality time door te brengen met haar gezin.

Het zijn deze persoonlijke ervaringen die haar inspireren om te schrijven, en daarom behoren gezinsgerelateerde onderwerpen tot haar favorieten. Spontane acties schuwt ze niet; Linda staat altijd open voor een beetje avontuur.

Latest posts by Linda van Aken (see all)

• DIY Zelf decoratie maken voor in huis - 11 September 2024
• 25 Heerlijke vegetarische hapjes voor elke gelegenheid - 9 September 2024
• 7 Populaire straatspellen van vroeger en nu - 8 September 2024

Gerelateerde berichten:

25x Leerzaam & educatief speelgoed; STEAM voor baby, peuter en kleuter 10 Spelletjes, activiteiten en liedjes voor in bad met peuters en kleuters Thema zomer peuters & kleuters; 75 activiteiten en spelletjes 100 ontwikkelingsgerichte en leerzame activiteiten voor peuters en kleuters