Hoogbegaafd kind; wanneer, kenmerken of symptomen en tips hoe mee om te gaan

Er is veel geschreven over hoogbegaafdheid bij kinderen. En er zal nog veel meer over geschreven worden. Want we komen het steeds meer tegen. Eigenlijk denk ik dat er vroeger net zoveel kinderen waren die hoogbegaafd zijn.

Alleen was er vroeger minder over bekend en werd er niet tot minder getest op hoogbegaafd kind.

Inhoud laat zien

Wat is hoogbegaafdheid?

Ongeveer 2% van de Nederlandse bevolking is hoogbegaafd. Men denkt vaak dat hoogbegaafde mensen alleen intelligent zijn. Dat klopt, dat zijn ze ook.

Maar naast intelligent zijn zij ook erg creatief en hebben zij een sterke motivatie. Deze drie factoren vormen samen hoogbegaafdheid.

Wanneer iemand alleen intelligent is noemt men dit: hoogintelligent.

Hoogbegaafdheid kan zich in verschillende vormen uiten. De één heeft faalangst en laat niet zien wat hij in huis heeft. De ander is aanwezig en druk. Dit komt doordat hij niet uitgedaagd wordt.

Weer een ander gaat mee in wat er van de groep verwacht wordt en zal niet uit zichzelf laten zien wat ze allemaal kan.

Erfelijkheid

Hoogbegaafdheid is erfelijk. Daarnaast is de omgeving ook van grote invloed. Zoals het gezin, school en leeftijdsgenoten/vrienden/klasgenoten. Komt een kind uit een hogere sociale klasse, dat scoort hij hoger met een IQ-test, dan wanneer ditzelfde kind op zou groeien bij een lagere sociale klasse.

Intelligentie Quotiënt (IQ) bij hoogbegaafdheid

Een kind moet een score van 130 of hoger halen als we spreken over hoge intelligentie. Wanneer men het vermoeden heeft van hoogbegaafdheid wordt als eerste met intelligentietesten getest hoe hoog het IQ is.

Om hoogbegaafdheid vast te stellen moet de creativiteit en motivatie ook meegerekend worden. Dit wordt gedaan door een persoonlijkheidsonderzoek en observatie. Dit wordt vaak gedaan door een psycholoog.

Testen

Er zijn diverse testen die uitgevoerd kunnen worden om de hoogbegaafd vast te stellen.

Kinderen onder de 6 jaar

Kinderen onder de 6 jaar kunnen getest worden met de WPPSI-III. Deze test meet de verwerkingssnelheid en het geeft een beeld van de verbale (woorden) en de performale (visueel en praktisch handelen) capaciteit.

Kinderen ouder dan 6 jaar

Bij kinderen die ouder dan 6 jaar zijn wordt de WISC-III of WISC-V afgenomen. Hierbij wordt ook getest op de verbale en performale capaciteit.

Hoe verder je in de test komt, hoe moeilijker het wordt.

Tijdens het maken van deze test zal degene die de test afneemt het kind observeren. Ze kunnen hier informatie uithalen met betrekking tot motivatie en creativiteit.

Vaak wordt er voorafgaand aan de test gesproken met het kind. De onderzoeker haalt hier ook informatie uit, wat bij de uitslag wordt meegenomen.

Bedenk van te voren goed of je een test wilt laten uitvoeren. Wat gaat het jullie opleveren en welke schade kan het eventueel aanbrengen? Weeg de voor- en nadelen af.

Motivatie

Er kan geen score aan motivatie worden gehangen. In gesprek met het kind kan door de psycholoog worden opgemaakt of de leerling gemotiveerd is.

Dit is niet altijd makkelijk te achterhalen. Het ligt namelijk aan de uitdaging die het kind krijgt. Is de lesstof te makkelijk, dan zal je weinig motivatie zien.

Krijgt de leerling de lesstof op zijn niveau, dan is hij erg betrokken en gemotiveerd om goed werk af te leveren.

Creativiteit

Bij creativiteit gaat het erom of je bij moeilijke vragen een oplossing kunt bedenken die niet voor de hand ligt.

Als een hoogbegaafd kind een obstakel tegenkomt tijdens het zoeken naar het antwoord, zal hij niet in paniek raken. Hij zal via diverse wegen tot het antwoord komen. Door de creativiteit alsmede zijn motivatie.

Er zijn diverse kenmerken van hoogbegaafdheid. Kinderen hoeven niet aan alle kenmerken te voldoen om hoogbegaafd te zijn. Heb je het vermoeden dat een kind hoogbegaafd is?

Bekijk dan eens of de volgende kenmerken op dit kind van toepassing zijn. Let wel: alleen onderzoek door een professional kan vaststellen dat het kind hoogbegaafd is.

Kenmerken

Voor het eerste levensjaar praat het kind woorden en korte zinnetjes
Motorisch sneller; eerder zitten, kruipen, staan en lopen (sommigen zijn juist later. Zij laten pas wat zien als ze zeker weten dat ze het perfect kunnen)
Perfectionistisch
Hoge zelfstandigheid
Goed geheugen
Snel verbanden leggen
Snel moeilijke puzzels maken
Groot rechtsvaardigheidsgevoel
Sterk met cijfers en letters
Grote fantasie
Stellen doordachte vragen
Autodidactisch
Gevoelig voor prikkels
Hoog concentratievermogen
Gedraagt zich op school anders dan thuis
Nieuwsgierig
Hoogsensitief
Heeft meerdere diverse interesses
Feitenkennis
(Volwassen) taalgebruik

Alleskunners

Aan het lijstje hierboven kunnen mensen de conclusie trekken dat een hoogbegaafd kind een alleskunner is.

Men denkt dat zij altijd goede resultaten behalen op school, zij nooit problemen laten zien en dat zij een brilletje dragen. Dit is niet de waarheid. Deze kinderen excelleren niet in alle vakken.

Zo kan het zijn dat zij geweldig is in wiskunde, maar de Franse taal maar niet onder de knie krijgt.

Daarnaast kan de mindset hoogbegaafd kind verschillen van kind tot kind.

Hoe is het voor de kinderen

Het is niet altijd makkelijk om hoogbegaafd te zijn. Je bent anders dan de rest en kinderen zijn gevoelig. Zij voelen haarscherp aan dat zij in de klas de vreemde eend in de bijt zijn. Dit doet wat met kinderen. Bij ieder kind uit dit zich anders.

Agressie

Op school luisteren de kinderen in de klas naar hun leerkracht en gedragen zij zich voorbeeldig. Eenmaal thuis flipt je kind. Hij scheldt, wordt driftig, gooit met spullen en slaat.

Het is goed mogelijk dat hij nu door begint te krijgen dat hij anders is. Of dat niemand hem begrijpt. Of dat ze geen aansluiting vinden met andere kinderen.

Het zijn allemaal facetten die belangrijk zijn in het leven van een kind. Het is heftig om je kind zo weerloos te zien. Want het raakt je emotioneel en tegelijkertijd ben je ook tegen zijn agressie.

Verdriet

Agressie en verdriet liggen dichtbij elkaar. Het verdriet komt vaak na de boosheid (maar hoeft dus niet).

Depressie

In ergere gevallen kunnen kinderen lijden aan depressiviteit. Het is belangrijk om dit op tijd te herkennen. Bij kinderen zijn de symptomen vaak gedurende de hele dag aanwezig. Denk aan:

Weinig of juist extreem veel slapen
Weinig tot niets eten
Rusteloos
Moeite met concentratie
Weinig plezier beleven met activiteiten die voorheen blijdschap gaven

Onderpresteren

Hoogbegaafde kinderen kunnen ook volgzaam zijn. De kinderen zijn rustig in de klas, teruggetrokken en doen wat de juf van hem verwacht. Daarom zal het niet snel opvallen dat hij slimmer is dan de rest. Ze passen zich aan.

Kinderen kunnen onder het gemiddelde presteren en er is ook een variant dat de kinderen alleen onderpresteren op hun eigen kunnen. De laatste variant komt vaker bij meiden voor.

Buitengesloten

Hoogbegaafden kunnen buitengesloten worden door de klas. Hoogbegaafde kinderen krijgen vaak extra werk, omdat ze het reguliere schoolwerk snel af hebben of veel te makkelijk is.

Bovendien bestaan er ook ‘Plusklassen’. De klasgenoten hebben snel genoeg door dat ‘het slimmere kind’ een uitzonderingspositie krijgt. Dat wordt niet altijd goed ontvangen.

Daarnaast is het lastig om aansluiting te vinden met de andere kinderen, omdat zij niet altijd op het denkniveau van het hoogbegaafde kind zitten.

Hoogbegaafde kinderen zoeken daarom ook vaak contact met kinderen van hetzelfde niveau of juist met oudere kinderen die hetzelfde niveau beheersen.

Sociaal achterstand of voorstand

Sociaal gezien is het lastig om aansluiting te vinden met leeftijdsgenoten. Of kinderen zijn sociaal-emotioneel minder goed ontwikkeld.

Of kinderen liggen net als hun intelligentie ook voor op sociaal-emotioneel gebied.

Blijf praten

Blijf praten met je kind. Vindt hij dat niet leuk, dan praat je niet. Ga samen spelen met de Lego of klim in een boom.

Misschien komt er dan wat makkelijker los over wat hem dwarszit. Er gebeurt nogal veel in het leven van een hoogbegaafd kind. Zoals je hierboven kunt lezen zijn er veel aspecten naast hun intelligentie waar ze mee om moeten leren gaan.

Dit is een ontwikkeling waarin jij als ouder de steunpilaar en veilige haven bent. Gun je kind en jezelf de tijd.

Blijf praten met elkaar. Je hebt elkaar nodig als ouder. Wat heeft jullie kind nodig? Wat heb jij nodig als ouder om dit proces met elkaar door te maken? Vergeet jezelf niet.

Ouder van een hoogbegaafd kind

Als je ziet dat je kind er moeite mee heeft dat hij anders is dan anderen, dan doet dit ook wat met jou als ouder. Hoe kun je daar het beste mee omgaan? Daar heb ik helaas geen passend antwoord op.

Gelukkig hoef je het niet alleen te doen. Je hebt familie en vrienden om je heen die je kunnen ondersteunen. Schroom niet om het gesprek aan te gaan met anderen.

Het is niet niks. Naast familie en vrienden zijn er andere mogelijkheden om steun te vinden.

Intern begeleider

Wanneer er een vermoeden is van hoogbegaafdheid dan is de intern begeleider van school hier ook van op de hoogte.

De intern begeleider is om mee te kijken welke route jullie samen het beste kunnen bewandelen. Denk aan: testen, extra werk, plusklas etc.

Er kan ook gesproken worden over een klas overslaan. Dit is iets wat jullie samen goed moeten overwegen, want het heeft meerdere consequenties dan alleen maar uitdagendere lesstof.

De gemaakte keuzes hebben uitwerking op hun gehele leven. Want ze zullen vaak de jongste zijn in de klas en mogelijk is de lesstof nog te makkelijk, omdat het leren ze makkelijk afgaat. Denk ook eens aan een hoogbegaafde school.

Facebookpagina

Er bestaan Facebookgroepen waar ouders van hoogbegaafde kinderen hun ervaringen wisselen. Wanneer mensen hetzelfde hebben meegemaakt is het makkelijker zich in te leven in hun situatie.

En nu?

Je moet vooral helemaal niets. Neem je tijd. Vaar mee op het tempo van je kind.

Basisschool

Huiswerk

Ontwikkeling kind

Author
Recent Posts

Anita Schokker

Blogger at Mama in de val

Anita is een trotse mama van drie fantastische kinderen, van 7, 4 en 1 jaar oud. Haar dagen zijn gevuld met avonturen en knuffels, en ze geniet van elke fase, wetende dat het over een jaar weer helemaal anders zal zijn.

In 2017 ontdekte Anita haar passie voor schrijven, een uitlaatklep die haar in staat stelt de vele facetten van haar leven als moeder met epilepsie te verkennen.

Met een mix van inspiratie, humor, eerlijkheid en een vleugje directheid deelt ze haar belevenissen op een manier die zowel herkenbaar als uniek is.

Latest posts by Anita Schokker (see all)