Skip to Content

Kinderen en politiek

Kinderen en politiek

Dit artikel in Trouw beschrijft hoe kinderen en jongeren protesteren tegen het huidige klimaatbeleid. De bekendste jongere is Gretha Thunberg. Ook in Nederland was de opkomst groot en laten kinderen zien dat ze betrokken zijn bij de politiek, zelfs als ze niet mogen stemmen bij de verkiezingen. En bij de wereld waarin ze opgroeien.

Protesteren is een manier om iets onder de aandacht te brengen bij onze regering. Het onderwijs van nu wil kinderen steeds meer meenemen in beeldvorming en informatie over de regering. Op welke manieren kunnen kinderen nu al met politiek bezig zijn?

Lees ook: Kieswijzer voor kinderen

Burgerschap in het basisonderwijs

Sinds 2006 zijn alle basisscholen verplicht om actief burgerschap te bevorderen. Kinderen leren zo meer over de Nederlandse staatsinrichting, hun rechten en plichten als Nederlands staatsburger en hoe beslissingen tot stand komen.

Ook het luisteren naar de ander en het opkomen voor je eigen standpunt en mening op een redelijke manier, wordt hiermee bevorderd.

Een voorbeeld van hoe politiek en burgerschap op een basisschool zichtbaar wordt, is het opstarten van een leerlingenraad.

De leerlingenraad

De leerlingenraad wordt vertegenwoordigd door meerdere leerlingen uit verschillende groepen. Meestal begint dit met leerlingen vanaf groep 4 of 5. Elke leerlingenraad wordt daarnaast bijgewoond door een groepsleerkracht en mogelijk ook de directeur van de school.

De leerlingenraad werkt met agendapunten. Zo kan de inrichting van een nieuw schoolplein besproken worden.

Kinderen bespreken dan in hun eigen groep wat hun tips en tricks zijn en nemen deze input mee naar de leerlingenraad. Of er wordt gesproken hoe afspraken over het omgaan met elkaar weer scherpgesteld kunnen worden.

Maar ook praktische zaken als het stallen van de fietsen en het spelen na schooltijd kan in een leerlingenraad besproken worden. Kinderen leren hierdoor hun mening te geven, te luisteren naar anderen en informatie uit de eigen groep te verzamelen en door te geven.

Daarnaast wordt gevraagd of ze in wisselbeurten de notulen van de leerlingenraad kunnen maken en voor een agenda kunnen zorgen. Zo leren de kinderen ook verantwoordelijkheid voor hun zitting in de leerlingenraad.

De leerlingenraad geeft geregeld een inkijkje in het doen en laten van de raad en deelt dit in de nieuwsbrief naar andere kinderen en / ouders.

De kindergemeenteraad

Een ander initiatief om kinderen met politiek op te laten groeien, is de kindergemeenteraad. Kinderen van de groepen 7 en 8 kunnen dan met andere basisschoolkinderen uit dezelfde gemeente zitting nemen in de kindergemeenteraad.

Dit werkt hetzelfde als de leerlingenraad, alleen zijn er dan geen leerkrachten bij maar bijvoorbeeld een wethouder en secretaris. Het doel is om punten met kinderen te bespreken, een eigen standpunt te bepalen en dit te delen, te leren luisteren naar elkaar.

Je kunt de kindergemeenteraad als school en gemeente boeken bij Prodemos. Deze biedt allerlei activiteiten aan om kinderen met politiek in aanraking te brengen, waaronder ook het oprichten van de kindergemeenteraad.

Voor leerkrachten is er een speciale lesbrief met uitleg, de kinderen vormen fracties onder begeleiding van een medewerker van Prodemos en gaan ook in gesprek met fractieleiders.

Scholierenprotesten

Zoals in de inleiding al een beetje terug kwam, kunnen kinderen hun stem laten terugkomen door een scholierenprotest te organiseren. Een bekende is het klimaatbeleid, maar ook het wegvallen van de studiefinanciering of de krapte op de huizenmarkt kan een reden zijn om te protesteren tegen het regeringsbeleid.

Het Landelijk Aktie Komité Scholieren (afgekort LAKS) neemt punten uit het protest mee in hun overleg met de minister. Bijvoorbeeld als er veel klachten over een bepaald vak bij het eindexamen naar voren kwamen.

Het LAKS is er voor iedere middelbare scholier. Het wil het gesprek met de politiek en de scholier tot stand brengen. Scholieren kunnen plaats nemen in het bestuur of zich inzetten voor een andere commissie. Is dit iets voor jouw kind?

Kijkje nemen in de Tweede Kamer

Een vast onderdeel in groep 8 (en mogelijk groep 7) is een bezoek aan de Tweede Kamer. Het kan zijn dat ze niet alleen kijken maar ook mogen luisteren naar een stukje van een debat. Het bekijken van de imposante ruimte in de Tweede Kamer is voor veel pubers een belevenis op zich.

ProDemos biedt scholen een gratis educatieve dag aan in Den Haag. Denk aan een GPS speurtocht ‘de Binnenhofcheck’ en de interactieve voorstelling DemocratieLAB (hier) zijn ook onderdeel van deze dag. Daarnaast wordt de Tweede Kamer bezocht en als het mogelijk is ook de Eerste Kamer.

Week van de politiek

De derde week van september wordt ook wel de ‘week van de politiek’ genoemd. In deze week kunnen scholen meedoen aan een 4-daags lesprogramma rond de politiek.

Denk aan Prinsjesdag, onderzoeken wat de Eerste en Tweede Kamer doen, wanneer je mag stemmen en je politieke voorkeur bepalen. Door een week lang te duiken in alles rond de regering en de politiek, leren kinderen veel blijkt uit onderzoek.

In de klas aan de slag met verkiezingen

Er zijn basisscholen die in de klas kinderen stimuleren om hun partij ideeën op papier te zetten en een gelijkgestemde groep te vinden.

Door het maken van een verkiezingsaffiche, een debat, een verkiezingsfolder waarin de doelstellingen de partij staan worden andere kinderen uitgenodigd om hun stem uit te brengen.

Het doel is dat kinderen leren om na te denken over uiteenlopende thema’s. Denk aan werkloosheid, het klimaat, de gezondheidszorg in Nederland en ook hoe we omgaan met vluchtelingen. Er zijn klassen waarin stemhokjes gemaakt worden en kinderen uit de groepen 5,6 en 7 mogen stemmen.

Ook het schrijven van een brief aan de regering met de klas kan een onderdeel van dit project zijn. Dit om de politiek niet alleen dichtbij te brengen, maar ook te leren dat je stem verschil kan maken.

En om kinderen op te roepen om allemaal te gaan stemmen, als ze de stemgerechtigde leeftijd bereikt hebben.

Mirjam de Stigter