Skip to Content

Gamification; wat is het, voorbeelden, meaning, en tips voor onderwijs

Gamification; wat is het, voorbeelden, meaning, en tips voor onderwijs

Gamification is simpel gesteld spelend motiveren/leren. Wat niet alleen in het onderwijs kan worden toegepast, maar wat ook in het dagelijks leven van volwassenen gebeurt én ingezet wordt als marketingtool of om personeel te motiveren. Wat houdt deze term nu precies in? Waar wordt het voor kinderen ingezet en waarom?

Wat is gamification?

Iemand spelenderwijs motiveren om een bepaald gedrag te laten zien. Eigenlijk zou je het zo het beste kunnen omschrijven. Nu kan dat gebeuren in het dagelijks leven. Zo was er in Stockholm een experiment waarbij men de mensen wilde stimuleren om de trap te gebruiken.

Door deze treden als een pianotoets eruit te laten zien én een toon te laten spelen als erop gestaan werd, werden mensen gemotiveerd om werkelijk de trap te nemen in plaats van de lift.

Gamification of gamificatie wordt toegepast in bijvoorbeeld applicaties of andere processen waarbij mensen meer betrokken raken bij het product of gemotiveerd worden om iets te doen.

Naast marketingdoeleinden en het onderwijs wordt er ook gebruik van gemaakt in de wetenschap. Bij bedrijven wordt het bijvoorbeeld ingezet als trainingsdoeleinden.

Gamificatie en onderwijs

Leren is van jongs af aan een kwestie van imiteren of spelen. Spelend leren is dan ook dé manier om kinderen iets aan te leren. Door het toepassen van game-elementen (dat kan zowel online als offline zijn) maak je het aanleren van iets simpeler.

Of eigenlijk leuker, waardoor kinderen (maar ook volwassenen) het veel sneller zullen doen. Gedragsverandering kun je zo op een leuke manier stimuleren, die ook werkelijk aanslaat. Met gamification pas je spelelementen toe uit games.

Hierdoor zul je de kinderen meer betrekken bij het proces én zul je ze zo motiveren om hun best te doen en het gewenste resultaat te bereiken. Zo heb je bijvoorbeeld digitale oefenprogramma’s, waarbij de kinderen iets verdienen. Dit geeft een extra stimulans om een gewenst resultaat te behalen.

Je zou het in dit geval natuurlijk kunnen vergelijken met de stickers die je vroeger kon verdienen als je iets goed had gedaan.

En met tien stickers mocht je dan een mooie kaart uitzoeken (dat was tenminste bij mij vroeger op school zo. Ook bij mijn kinderen kwamen die stickers weer naar voren…).

Ga je naar vervolgonderwijs, zoals het MBO, dan kom je bij spellen (serious games) waarbij ze virtuele opdrachtgevers voor hun neus krijgen.

Middelen om kinderen te stimuleren

Zoals net al aangestipt zit er een soort beloning in dit verhaal, waardoor kinderen gestimuleerd worden om bepaalde oefeningen te doen of een opdracht te voltooien. Maar er is meer. Er kunnen ook andere spelelementen aanwezig zijn.

Zoals leuke raadsels of juist ingewikkelde regeltjes die het tot een uitdaging maken. Door deze spelelementen toe te voegen aan de lessen, kunnen kinderen niet alleen gemotiveerder raken, maar bijvoorbeeld ook minder last hebben van concentratieproblemen.

Effecten van gamificatie in het onderwijs

Gamification of gamificatie klinkt heel leuk en het klinkt ook zeer aannemelijk dat het zo zal werken. Maar is dat ook wel zo? Daar is onderzoek naar geweest en door kennisrotonde.nl is hier verslag van gemaakt.

Hieruit komt naar voren dat het niet allemaal alleen maar positief is! Helaas kan gamification ook juist in het nadeel werken.

Wat zijn de voordelen van gamificatie

Uit voornoemd onderzoek van Kennisrotonde kwam naar voren dat uit studies blijkt dat de motivatie van kinderen wordt vergroot. De betrokkenheid van de leerlingen neemt ook toe. En het zou zelfs doorwerken richting andere leertaken.

De nadelen van gamificatie

Helaas zit er echter ook een nadeel aan, waarmee voornoemde voordelen voor een bepaalde leerling zelfs volledig in rook opgaan. Door bepaalde spelelementen kan er een vorm van competitie ontstaan. Kinderen die hierin niet sterk zijn, kunnen daardoor juist een verminderde motivatie ontwikkelen.

Gamificatie en leerdoelen

Het is ook wel bijzonder om bij Kennisrotonde te vernemen dat er nog weinig onderzoek is gedaan naar de uitwerking op de leerprestaties.

Misschien dat dit artikel al ouder is (datum staat er namelijk niet bij) want bij NRO.nl wordt er wel gesproken over de effecten op de leerprestaties. In dit artikel wordt uitgelegd dat het beeld voorzichtig positief is.

De taakmotivatie en de leerprestatie lijkt toe te nemen met de inzet van gamificatie, alleen zijn de resultaten niet helemaal eensluidend.

En veel is er nog niet bekend. Zo komt er uit veel studies bijvoorbeeld juist naar voren dat kinderen die al gemotiveerd zijn, juist door het beloningsysteem kunnen worden afgeleid.

Gamification en de doelgroep

Per doelgroep kunnen de uitwerkingen van gamificatie heel divers zijn. Kinderen met bijvoorbeeld ADHD kunnen hun concentratie beter vasthouden als er grote beloningen tegenover staan.

Of als er game-elementen worden toegepast in hun leertaak. Terwijl andere kinderen juist beter gedijen bij gestructureerd leren en voor wie dit soort dingen juist helemaal niet werken.

Waar pas je gamificatie dus toe?

Als je dit bij elkaar voegt, kun je concluderen dat je dus niet stomweg bij iedere taak of bij ieder kind dit principe kan toepassen.

Bij een saaie taak of bij bepaalde concentratieproblemen kan het zeker een extra uitdaging zijn, waardoor het kind er zijn voordeel mee kan doen. Maar het moet natuurlijk niet de natuurlijke motivatie van een kind gaan aantasten!

Tips voor thuis

Heeft jouw kind problemen met een bepaalde leertaak? Of kan het zich bijvoorbeeld slecht concentreren? Misschien is gamification dan voor jouw kind wel een ideale manier om hem of haar te motiveren zijn woordjes te leren of te oefenen met letters.

Maar je kunt het ook thuis toepassen op andere gebieden. Zo kun je gamifaction ook toepassen bij het veranderen van bepaalde gewoonten. Ook voor jezelf trouwens.

Hierbij kun je denken aan speelse ondersteuning bij gezond eten, drinken, bewegen en slapen.

Hiervoor zijn gewoon mini-games te koop! Zoals de FitGaaf!-app. Deze is nog in ontwikkeling, maar je kunt je wel opgeven om hem uit te testen op hun site.

Wil Cats
Volg me via:
Latest posts by Wil Cats (see all)