Het puberbrein heeft meer invloed dan wij ouders denken. Misschien herken je dit wel: vroeger kreeg je nog spontaan een knuffel van je kind. Tegenwoordig schaamt je kind zich voor jou wanneer ze met vriendinnen is.
Je vraagt je als moeder af waarom je lieve zoon of dochter zo is veranderd. Hormonen komen de hoek omkijken en schoppen heel wat overhoop, ook in de hersenen. Bij het ene kind wat heftiger dan bij het andere kind.
Je zal niet de enige moeder zijn die af en toe met de handen in het haar zit en denkt: ‘doe toch even normaal!’ Nieuwsgierig naar hoe het puberbrein zich ontwikkelt en wat je kan doen om je kind zo goed mogelijk door deze fase heen te loodsen?
Puberbreinen zijn niet over één kam te scheren
Alle pubers ontwikkelen zich op drie verschillende vlakken: lichamelijk, cognitief en emotioneel. Op lichamelijk vlak is visueel het meeste te zien. Je zal het vast wel herkennen dat je familie het als eerste opvalt: ‘Goh, wat is Pieter groot geworden!’.
Baard in de keel en groei van lichaamshaar zijn geen onbekende zaken. Jongens en meiden krijgen beiden te maken met een groeispurt en zijn vrij snel geslachtsrijp.
Dit is best opmerkelijk omdat de cognitieve ontwikkeling (de ontwikkeling van het denkvermogen) en de sociale ontwikkeling van de hersenen pas later goed op gang komen.
Deze drie verschillende ontwikkelingsgebieden ontwikkelen zich niet op hetzelfde moment. Iets wat voorheen altijd wel gedacht werd. Dit verklaart ook waarom veel jongeren moeite hebben met plannen, vooruitkijken en impulsief kunnen reageren.
Daarnaast ontwikkelen jongeren zich ook verschillend. De ene puber kan fysiek al overkomen als een 16-jarige maar als je naar zijn echte leeftijd vraagt dan is hij nog maar 13 jaar.
Of je kind kan al heel zelfstandig overkomen maar ondertussen weet je ook hoe kinderachtig hij nog weleens kan reageren.
Hersenontwikkeling tot 25 jaar
Jarenlang hebben deskundigen gedacht dat de hersenen zich ontwikkelt tot het 12e levensjaar en dat de ontwikkeling dan stopt. Het algemene advies was dat je je kind vanaf dat moment steeds wat meer mag loslaten.
De actuele inzichten uit de hersenwetenschappen geven nu aan dat het puberbrein zich vanaf het 10e levensjaar tot het 25e levensjaar intensief blijft door ontwikkelen.
Deskundigen komen er steeds meer achter dat het belangrijk is om regels en grenzen te stellen in deze gevoelige periode. Recent onderzoek laat ook zien dat de gelukkigste jongeren liefdevol maar streng zijn opgevoed.
Op het moment dat ouders eisen stellen dan vinden jongeren dit vaak ‘redelijk’, al is dat natuurlijk geen garantie dat ze zich er altijd aan houden.
Leuk hoor die wetenschap
Ik hoor je al denken: “leuk hoor die wetenschap!”. Nu moet ik hier als moeder dus nog 15 jaar mee dealen. Mijn oh zo lieve zoon of dochter is een puber geworden en dit zal niet zo snel voorbijgaan.
Kusjes in het openbaar zijn niet meer toegestaan en belevenissen worden niet meer zo snel met jou gedeeld. Smeken om meer kleedgeld omdat het alweer ‘op’ is en jou als moeder laten twijfelen met ‘iedereen mag het behalve ik!!’ kunnen ze als de beste.
Maar misschien herken je je zoon of dochter hier totaal niet in en heb je het nog ‘rustig’ thuis. Het is bij iedereen anders en daar kan nog steeds niemand een vinger opleggen hoe dat kan.
Vooralsnog zal iedere moeder vroeg of laat met deze ontwikkelingsfase moeten omgaan. Het gevoel hebben dat je niet de enige ouder bent die hiermee moet dealen kan al helpen.
Tip: Zoek andere ouders op die ook een puberende zoon of dochter in huis hebben en lucht je hart! Of volg een puber/oudercursus bij het dichtbijzijnde Centrum voor Jeugd en Gezin en leer andere ouders kennen. Gedeelde smart is immers halve smart.
De hersenstichting biedt ook interessante cursussen aan.
Nog een paar tips om jezelf als ouder af en toe op te beuren
Je hebt meer invloed dan jezelf denkt! En je bent hard nodig! Ook al toont je kind nu geen waardering (meer) zoals je dat voorheen met een knuffel of een kus gewend was.
Als er iets aan de hand is dan kan het puberende gedrag opeens weer omslaan en kunnen ze als een bang konijn tegen je aanzitten of opeens in huilen uitbarsten van verdriet.
Probeer betrokken te blijven bij je puber. Slik je eigen oordelen, meningen en adviezen even in en luister naar je kind wanneer het een verhaal wil vertellen. Dat dit moeilijk is zal elke ouder wel beamen. Want jij weet immers toch veel beter (met al jouw levenservaring) wat jouw kind wel of niet zou moeten doen?
Heel begrijpelijk maar probeer eerder belangstellende vragen te stellen aan je kind zoals: Wat gebeurde er toen? Hoe reageerde je vriend? Wat deed dat met jou? Wat vind je daarvan?
Probeer de antwoorden daarna samen te vatten van je kind: “je vriend wilde dus een game van jou lenen en dit wilde jij niet en toen kregen jullie ruzie. En nu ben je verdrietig”.
Dit heeft als effect dat je puber zich begrepen voelt en dat er oprecht naar hem geluisterd wordt. De vraag: “wat ga je nu doen denk je?” Stimuleert je kind om zelf na te denken over een oplossing.
Wil je kind echt jouw advies dan zal je kind dit zeker aangeven. Vaak zijn ze zelf al goed in staat om een oplossing te bedenken en hier kan je je kind mee op weg helpen door gewoonweg belangstellend te zijn.
Structuur, grenzen stellen en complimenten geven is hard nodig!
Ieder gezin heeft andere regels en afspraken en het is belangrijk om je puber hierin mee te laten bepalen. Wat vindt je kind belangrijk en waarom vindt je kind dat iets wel kan en waarom vind jij dat iets niet kan?
Welke consequenties komen er kijken wanneer er niet aan een afspraak wordt gehouden? Pubers zijn sneller geneigd zich aan regels en afspraken te houden wanneer ze hierover mee mogen beslissen.
Zie daarnaast vooral ook de goede dingen die je puber doet: ‘wat goed dat je je huiswerk afhebt’. ‘Wat fijn dat je jas aan de kapstok hebt opgehangen’. Je puber is dan sneller geneigd dit positieve gedrag te herhalen.
Wees zelf het goede voorbeeld
Het goede voorbeeld geven heeft al effect bij kleine kinderen. Hoe ouder kinderen worden hoe meer ze jouw gedrag (onbewust) gaan spiegelen.
Oftewel zit je zelf de hele dag achter de computer maar verwacht je van je puber dat hij na 1 uur eraf gaat? Dan strookt dat niet met jouw voorbeeldgedrag.
Dus wil je niet dat je kind rookt, drinkt of urenlang zit te gamen? Vertoon dan zelf ook het juiste voorbeeldgedrag.
Ontwikkeling kind
- Fouten maken goed voor ontwikkeling
- Leeftijdsfasen ontwikkeling kind
- Sociaal-emotionele ontwikkeling kinderen
- Creatief expressieve ontwikkeling kinderen
- Creatieve ontwikkeling kinderen
- Seksuele ontwikkeling kinderen
- Gewetensontwikkeling kinderen
- Kinderbrein ontwikkeling kinderen
- Hersenontwikkeling kinderen t/m 25 jaar
- IQ en EQ
- Biologische klok kinderen
- Gewicht kind per jaar
- Hoe lang wordt mijn kind?
- Kind klein voor leeftijd
- Grove motoriek ontwikkeling kinderen
- Spelen goed voor ontwikkeling
- Voorlezen belangrijk voor ontwikkeling
- Buiten spelen goed voor ontwikkeling
- Beweging goed voor ontwikkeling
- Sport belangrijk voor ontwikkeling
- Binnenspeeltuin goed voor ontwikkeling
- Reizen goed voor ontwikkeling
- Ontwikkeling tijdens vakantie
- Puzzelen ontwikkeling
- Muzikale ontwikkeling
- Kindertekeningen ontwikkeling
- Ontwikkelingsstoornis & gedragsproblemen
- Ontwikkelingsachterstand
- Kinderen en politiek
- Kinderlogica
- Abstract denken
- Computational thinking
- Kinderen worden steeds sneller volwassen
- Verschil ontwikkeling inkomensklasse