Skip to Content

Allerzielen: Een dag van herdenking van overleden familie en vrienden

Allerzielen: Een dag van herdenking van overleden familie en vrienden

Allerzielen, ook wel bekend als het feest van de zielen, of lichtjesavond, is een gedenkdag die gebaseerd is op de westerse rooms-katholieke traditie. Op 2 november, de dag na Allerheiligen, komen mensen samen om hun overleden dierbaren te herdenken.

In Nederland gaat deze dag vaak gepaard met Lichtjesavond (niet het zelfde als Wereldlichtjesdag), waarbij begraafplaatsen en kerkhoven worden verlicht met kaarsjes. Maar wat betekent Allerzielen precies, en hoe verschilt het van Allerheiligen en Halloween?

Wat gebeurt er op Allerzielen?

Op Allerzielen staat men stil bij de mensen die niet meer in ons midden zijn. De traditie om kerkhoven te bezoeken en te bidden voor de overledenen dateert al eeuwen terug.

In de avond worden er op sommige plekken lichtjesavonden georganiseerd, waarbij kaarsjes worden aangestoken ter nagedachtenis aan geliefden. Deze dag biedt de gelegenheid om samen het leven te vieren en gezamenlijk dierbaren te herdenken.

De oorsprong van Allerzielen

De oorsprong van Allerzielen gaat terug naar het jaar 998, toen abt Odilo bepaalde dat alle kloosters verbonden met klooster Cluny op Allerzielen op een liturgische wijze de overledenen moesten herdenken.

Pas in de 14e eeuw werd Allerzielen algemeen erkend in de Rooms-Katholieke kerk, nadat paus Johannes XIX de traditie had overgenomen. Dit was voornamelijk een reactie op de pestepidemieën die Europa teisterden.

Paus Benedictus XV gaf in 1915 toestemming voor priesters om op Allerzielen drie missen op te dragen, een verruiming van het gebruikelijke aantal. In vroegere tijden werden op deze dag ook aflaten verdiend, maar tegenwoordig is deze praktijk minder gangbaar.

Betekenis Allerzielen

Het woord ‘allerzielen’ verwijst naar de oude christelijke overtuiging dat de mens bestaat uit een lichaam en een ziel. Na de dood gaat de ziel naar een bepaalde bestemming: de Hemel, het Vagevuur of de Hel.

Allerzielen is bedoeld om het louteringsproces van de zielen in het vagevuur te ondersteunen. Door gebed en offer helpen de levenden de overledenen om hun uiteindelijke bestemming te bereiken: eeuwig gelukkig zijn bij God.

Tradities op Allerzielen en Lichtjesavond

Eeuwenlang werden zielenbroodjes aan de armen uitgedeeld als een symbool van verlossing van de ziel. Tegenwoordig zijn er nog steeds tradities die in stand worden gehouden, zoals het bijwonen van missen, deelname aan processies, bidden, het aansteken van kaarsen, bezoeken aan kerkhoven en het versieren van graven met bloemen. Deze tradities werden in het verleden geassocieerd met het verdienen van aflaten, een soort beloning voor de overledene.

Het verschil tussen Allerzielen, Allerheiligen en Halloween

Hoewel Allerzielen en Allerheiligen beide gericht zijn op het herdenken van de overledenen, verschillen ze van Halloween.

  • Halloween, dat elk jaar op 31 oktober wordt gevierd, heeft een niet-christelijke oorsprong en is geworteld in oude Keltische tradities.
  • Allerheiligen, gevierd op 1 november, richt zich op het eren van alle heiligen in de rooms-katholieke kerk.
  • Allerzielen volgt op 2 november en is specifiek gericht op het bidden voor alle overledenen die nog niet bij God in de hemel zijn.

Allerzielen in de Nederlandse cultuur

In Nederland is Allerzielen een dag waarop families naar begraafplaatsen trekken om hun geliefden te herdenken. Hoewel de kerkelijke leer over het vagevuur minder aandacht krijgt, is het een gelegenheid om samen te komen en dierbaren te gedenken.

De herfstachtige sfeer, met kortere dagen en vallende bladeren, draagt bij aan de reflectie over dood, verlies en rouw.

Allerzielen in andere culturen

In Latijnse landen, zoals Mexico, worden Allerheiligen en Allerzielen op grootscheepse wijze gevierd. Het Día de los Muertos in Mexico is een kleurrijk festival waarin de doden worden herdacht met feesten, vuurwerk en speciale lekkernijen.

Allerzielen is meer dan een dag van herdenking; het is een moment van reflectie op de eeuwige bestemming van de zielen van de overledenen. Terwijl de tradities evolueren en de nadruk verschuift, blijft Allerzielen een gelegenheid om liefdevol terug te kijken op degenen die ons zijn ontvallen, en hen te eren met gebed, liefde en licht.

Linda van Aken