Als je denkt aan zwanger zijn, zie je vooral mooie dingen voor je: stiekem naar je buik kijken als je langs een etalage loopt, thee drinken met vriendinnen tijdens je verlof, het huis soppen en genieten van de echo’s.
Helaas loopt het niet altijd zo… Een hoge bloeddruk klinkt bijvoorbeeld redelijk onschuldig, maar iedereen die dat heeft in de zwangerschap, weet dat dat niet zo is. Het brengt jou en je kindje in gevaar. Waar moet je op letten en wat kun je doen bij zwangerschapsvergiftiging?
Zwangerschapsvergiftiging is geen vergiftiging
De naam ‘zwangerschapsvergiftiging’ is misleidend. Vroeger dacht men dat het ziektebeeld ontstond door iets in het voedsel, daarom kregen de symptomen de naam zwangerschapsvergiftiging.
Inmiddels zijn we jaren onderzoek verder en weten we dat het eigenlijk geen vergiftiging is, maar je bloeddruk die op hol slaat.
Wat is zwangerschapsvergiftiging
Bij zwangerschapsvergiftiging is je bloeddruk zó hoog dat je organen en de placenta niet meer goed kunnen functioneren. Dat betekent direct gevaar voor jou en je kindje. Er zijn verschillende vormen van zwangerschapsvergiftiging.
Zwangerschapshypertensie
Zwangerschapshypertensie kun je zien als het voorstadium van de andere vormen van zwangerschapsvergiftiging, of de mildste variant als de toestand niet verslechtert.
In de eerste helft van de zwangerschap gaat alles normaal, maar na 20 weken kan je bloeddruk plots erg stijgen. Wat daar precies de oorzaak van is, is helaas niet bekend.
Het komt door de zwangerschap, maar waarom de ene vrouw het wel krijgt en de andere niet, dat is nog een raadsel.
Om zwangerschapshypertensie, en andere vormen van zwangerschapsvergiftiging, op te sporen wordt bij elke controle bij je verloskundige je bloeddruk opgemeten. Als de onderdruk boven de 90, of de bovendruk boven de 140 zit, krijg je extra controles.
Je hebt dan meer kans op symptomen van zwangerschapsvergiftiging. Heb je opeens ernstige hoofdpijn bijvoorbeeld, dan moet je ook niet twijfelen maar altijd naar de verloskundige bellen. Beter 10 keer voor niets gebeld, dan één keer…
Met zwangerschapshypertensie mag je gewoon weer naar huis, maar je moet wel zoveel mogelijk (bed)rust houden en erg oppassen met zout (zout zit vooral in sauzen en kant-en-klaarmaaltijden).
Pre-eclampsie
Als je een te hoge bloeddruk hebt, wordt je urine ook even nagekeken. Als daar te hoog eiwitgehalte in zit, heb je pre-eclampsie. Door de te hoge bloeddruk zijn je nieren niet meer in staat goed te functioneren, je verliest te veel eiwitten.
Bij deze diagnose zie je ook dat je lever en bloedvaten niet meer goed functioneren. Je houdt vocht vast, dat vocht lekt uit je bloedvaten.
Je lever is erg belangrijk in je zwangerschap, tijdens je zwangerschap wordt hij zelfs 2 keer zo groot om jou en je kindje te onderhouden.
Bijna iedere vrouw heeft daarom tijdens de zwangerschap een verminderde leverfunctie, maar bij pre-eclampsie zorgt dit voor grotere problemen dan bij de gemiddelde zwangere vrouw.
Doordat je lichaam overuren draait, vocht verliest en belangrijke eiwitten per ongeluk laat gaan, krijgt de placenta niet genoeg voedingsstoffen om door te geven aan je kindje. Je baby kan hierdoor een groeiachterstand oplopen.
Symtomen van pre-eclampsie zijn:
- Hoge bloeddruk;
- Hoofdpijn;
- Vermoeidheid;
- Misselijkheid;
- Duizeligheid;
- Vocht vasthouden.
HELLP-syndroom
Naast de symtomen en complicaties van pre-eclampsie heb je bij het HELLP-syndroom: bloedafbraak, ernstige leverstoornissen en minder bloedplaatjes. Bloed is als zuurstof voor je lichaam, het transporteert alles naar de goede plaats.
Bloedplaatjes zorgen voor een korstje als je je verwondt en spelen ook een belangrijke rol bij een natuurlijke bevalling en een keizersnede.
Naast bovenstaande symptomen kun je een band strak om je buik voelen of erge pijn hebben bovenin je buik of tussen je schouderbladen. Raadpleeg bij dit soort klachten altijd je verloskundige.
Als je het HELLP-syndroom hebt, word je in het ziekenhuis opgenomen ter observatie.
Werken moet je helaas even vergeten, maar met deze klachten staat je hoofd daar ook helemaal niet naar. Denk alleen maar aan jezelf en je baby.
Eclampsie
Als je pre-eclampsie of het HELPP-syndroom hebt, kun je eclampsie krijgen. Bij alle vormen van zwangerschapsvergiftiging heb je een te hoge bloeddruk. Bij eclampsie wordt de bloeddruk in je hersenschors te hoog.
Hierdoor kan je lichaam prikkels niet meer verwerken en informatie niet meer heen en weer sturen naar de rest van je lichaam.
Als gevolg daarvan gaat je lichaam in protest en krijg je aanvallen waarbij je lichaam schokt en je geen controle meer hebt over jezelf. Je kunt deze aanvallen vergelijken met epileptische aanvallen.
In zo’n situatie moet altijd 112 gebeld worden en word je direct opgenomen in het ziekenhuis. Tijdens zo’n aanval kan een hersenbloeding ontstaan, en dat is levensbedreigend voor zowel moeder en kind. Gelukkig komt dit bijna niet voor, gemiddeld bij 1 op de 200 zwangere vrouwen met pre-eclampsie of het HELLP-syndroom.
Samengevat: zwangerschapsvergiftiging is een verzamelnaam voor alle ziektebeelden van zwangeren met een te hoge bloeddruk. Zwangerschapshypertensie is een te hoge bloeddruk en een waarschuwingssignaal, je krijgt extra controles en moet zoveel mogelijk (bed)rust houden.
Pre-eclampsie is een te hoge bloeddruk en nier- en leverfalen terwijl de bloedvaten ook niet goed functioneren. Het HELLP-syndroom gaat nog verder, er is dan zelfs sprake van bloedafbraak. Je wordt dan ook altijd in het ziekenhuis opgenomen.
Eclampsie kan ontstaan als je Pre-eclampsie of het HELLP-syndroom hebt, het is een te hoge bloeddruk in je hersenschors waardoor je aanvallen krijgt die vergelijkbaar zijn met epileptische aanvallen.
Behandeling zwangerschapsvergiftiging
Als je zwangerschapsvergiftiging hebt, of als dit vermoed wordt, word je extra in de gaten gehouden.
Er wordt bloed afgenomen om bijvoorbeeld het aantal bloedplaatjes te controleren, je urine wordt na gekeken om het eiwitgehalte te meten, en je baby wordt in de gaten gehouden door middel van een echo en een CTG, dat is een hartfilmpje.
Als vermoed wordt dat je zwangerschapsvergiftiging ontwikkelt, worden deze onderzoeken om de zoveel tijd herhaald. Zo kan er gekeken worden of de waarden hetzelfde blijven of meer worden.
Als vervolgens blijkt dat je inderdaad zwangerschapsvergiftiging hebt, is er helaas geen medicijn tegen. Omdat de precieze oorzaak niet bekend is, kan die ook niet bestreden worden.
Uiteraard doen artsen wel hun uiterste best om de symptomen te bestrijden. Je kunt bijvoorbeeld bloeddrukverlagende medicijnen krijgen, medicijnen tegen de misselijkheid zodat je je wat beter voelt en meer voedingsstoffen binnenhoudt, bij eclampsie krijg je medicijnen die de aanvallen kunnen verminderen.
Baby halen door zwangerschapsvergiftiging
Wanneer medicijnen niet genoeg helpen en/of de arts ziet dat je baby het te zwaar heeft, moet soms worden besloten om de baby te halen. Als de baby geboren is, gaat het lichaam van de moeder als het ware weer normaal doen.
Bij pre-eclampsie en het HELLP-syndroom kan dit nodig zijn, zeker als eclampsie op kan treden met het gevaar op hersenbloedingen.
Uiteraard is de baby halen het uiterste redmiddel. Zeker als de baby daardoor te vroeg geboren moet worden.
De baby’s zijn door de zwangerschapsvergiftiging bijna altijd kleiner dan normaal, en dus nog kwetsbaarder buiten de baarmoeder. Deze optie wordt dan ook alleen gekozen als anders het leven van moeder én kind in levensgevaar zijn.
Psychische hulp bij zwangerschapsvergiftiging
Het is volstrekt logisch dat je psychische hulp nodig hebt tijdens en na zwangerschapsvergiftiging. Er komt enorm veel op jou en je partner niet te vergeten, af. Als moeder voel je je ziek en kun je kampen met schuldgevoelens en boosheid.
Als partner sta je volslagen machteloos en vrees je voor het leven van de mama-to-be en je baby. De verloskundige of gyneacoloog zal dit dan ook voorstellen, je hoeft je hier absoluut niet voor te schamen.
Misschien heb je tijdens het proces wel een keer een gesprekje gehad, maar heb je er een halfjaar later opeens echt behoefte aan. Ga dan naar de huisarts en vraag erom.
Niemand is er bij gebaat als je met verdrietige gevoelens blijft rond lopen. Het wordt helaas nooit opeens een mooie periode uit je leven, maar door erover te praten kunnen wel de scherpe kantjes ervan af gaan.
Lotgenotencontact zwangerschapsvergiftiging
Mensen die niet te maken hebben gehad met zwangerschapsvergiftiging, kunnen soms lastig voorstellen hoe zo’n periode is. Zeker als je je kindje hebt verloren doordat het gehaald móest worden.
Je kunt nare en vreselijk onbeschofte opmerkingen krijgen als: ‘Jij hebt het toch overleefd?’ Of: ‘Het heeft zo moeten zijn…’ Mensen weten niet wat ze zeggen.
Het is daarom fijn om soms even met lotgenoten te zijn. Zij weten wat je bedoelt, weten wat je mee hebt gemaakt, je hoeft niets uit te leggen.
Daarom is de Hellp Stichting in het leven geroepen. Deze stichting zet zich in voor voorlichting zodat zwangerschapsvergiftiging zo vroeg mogelijk geconstateerd wordt en voor lotgenotencontact.
Zwangerschapscomplicaties
- Zwangerschapscomplicaties
- Zwangerschapskwaaltjes begin & einde
- Bekkeninstabiliteit
- Blaasontsteking
- Bloedarmoede zwangerschap
- Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
- Carpaal Tunnel Syndroom
- Cholestase galstuwing
- FAS; Foetaal Alcohol Syndroom
- Galstenen
- Hyperemesis Gravidarum
- IJzertekort tijdens zwangerschap
- Kinkhoest vaccinatie
- Levensvatbaarheid baby
- Listeria bacterie
- Missed abortion
- Open ruggetje; spina bifida
- PCOS symptomen
- Postnatale depressie
- Rhesus factor baby
- Roken tijdens zwangerschap
- Sterrenkijker
- Stuitligging
- Toxoplasmose
- Tweeling zwangerschap
- Vasa previa placenta
- Zwangerschapsdiabetes
- Zwangerschapsvergiftiging
- Budget Sinterklaas vieren; 14 goedkope tips - 1 October 2023
- Schurende bovenbenen behandelen; van schaafwonden dijen tot tips voorkomen in zomer - 24 January 2022
- Slapen met voedingskussen; beste slaaphouding tijdens zwangerschap - 10 January 2022