Kleurenblind - Mamaliefde.nl

Kleurenblind zijn: wat houdt dat nu eigenlijk in? Wat zie je dan wel of juist niet en waar komt dat door? Welke problemen ondervind je hierdoor? En hoe ontdek je of je kind kleurenblind is?

Inhoud toon

Wat is kleurenblindheid?

Als je kleurenblind bent, wil dat zeggen dat je bepaalde kleuren niet of niet goed kunt zien. Maar er zijn ook mensen die zelfs helemaal geen kleuren zien. Gaat het om het niet zien van sommige kleuren, dan wordt dit onvolledige kleurenblindheid genoemd.

Er zijn dus verschillende ‘soorten’ kleurenblindheid. Niet alleen verschilt het wat betreft de kleuren die niet of minder goed gezien worden, maar dus ook de mate van het niet-zien verschilt.

Hoe zie je kleuren?

Om te weten hoe iemand kleurenblind kan zijn, zul je eerst moeten weten hoe iemand kleuren waarneemt. Uiteraard heeft dit alles te maken met je ogen. Goed beschouwd zijn er talloze kleuren, die normaal gesproken onze ogen allemaal kunnen onderscheiden. Zo zien we duidelijk de nuanceverschillen tussen zeegroen, mint, appeltjesgroen en noem nog maar meer groentinten op.

Kleuren zien we door de receptoren op ons netvlies. Deze receptoren zijn onderverdeeld in kegeltjes en staafjes. De kegeltjes kunnen rood, groen en blauw voor ons omzetten. Uit die kegeltjes zijn 60% bestemd voor rood, 30% voor groen en 10% voor blauw. De kegeltjes werken samen om zo alle kleuren te kunnen omzetten zodat je hersenen het juiste signaal krijgen om een kloppend beeld van de kleur te maken.

Om deze kleuren te kunnen omzetten is er licht nodig. Ontbreekt er voldoende licht, dan gaan de staafjes het overnemen. Alleen kunnen we dan minder goed kleuren zien. Waarbij we meteen de kanttekening maken dat als die staafjes het dus minder goed doen, je nachtblind bent.

Waardoor ben je kleurenblind?

Nu we dit weten is het niet echt moeilijk meer om te begrijpen wanneer iemand kleurenblind is. De kegeltjes doen hun werk niet of ze zijn er echt helemaal niet. Dat je daarbij dus verschil hebt in welke kleuren je niet goed ziet, is natuurlijk afhankelijk van welk soort kegeltjes er niet zijn of niet goed genoeg werken.

Helaas is kleurenblindheid niet te genezen. De niet-juiste werking van de kegeltjes wordt bepaald door afwijkingen van genen. Maar kleurenblindheid kan eveneens door een andere oogaandoening ontstaan.

Rood-groen kleurenblindheid

Bij rood-groen kleurenblindheid zie je (bijna) geen verschil tussen rode en groene tinten. Dit komt het vaakst voor. Bij dit type werken de rode en/of groene kegeltjes niet of ze ontbreken.

Geel-blauw kleurenblindheid

Het mag duidelijk zijn dat geel-blauw kleurenblindheid dus wil zeggen dat je geel en blauw niet van elkaar kunt onderscheiden. In dit geval is er iets niet in orde met de blauwe kegeltjes.

Volledige kleurenblindheid

Bij mensen die helemaal geen kleuren kunnen zien, spreken we van achromatopsie. In dit geval doet dus geen enkel kegeltje zijn werk goed. Leven zonder kleuren wil dan ook zeggen dat alles in grijstinten ervaren wordt. Dit komt niet veel voor en als het voorkomt, dan heeft deze man of vrouw ook meteen slecht zicht. Daarnaast zal hij of zij een hoge lichtgevoeligheid hebben.

Bij wie komt kleurenblindheid het meeste voor?

Bij mannen komt een vorm van rood-groen kleurenblindheid maar liefst 1 op de 12 keer voor. Bij vrouwen is dit ‘maar’ 1 op de 250. Dit heeft alles te maken met het X-chromosoom, omdat de genen die hiervoor verantwoordelijk zijn, hierop te vinden zijn.

Omdat vrouwen twee van deze chromosomen hebben, hebben ze dus meer kans om een juiste gen te bezitten. Zij zijn pas kleurenblind als beide chromosomen het afwijkende gen bezitten.

Hebben we het over de geel-blauw kleurenblindheid, dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent hoeveel kans je hierop maakt. De werking van de blauwe kegeltjes is namelijk afhankelijk van een gen op chromosoom 7. En die hebben mannen en vrouwen net zoveel in ‘hun bezit’.

Kleurenblindheid en (school)problemen

Dat het soms behoorlijk lastig kan zijn als je niet alle kleuren kunt zien, mag duidelijk zijn. We zijn gewend om extra op te letten als iets rood is, bijvoorbeeld, omdat dat toch het sein ‘gevaar’ afgeeft. Dit heb je dus niet als je geen rood kunt zien.

Dat je ook tegen problemen aan kunt lopen qua kleding en dergelijke, is ook te begrijpen. Kleuren worden vrij regelmatig ingezet om dingen te herkennen. Denk maar eens aan de kleur van medicijnen!

Of onschuldiger: een kleur bij chocoladeletters verraadt ook vaak al welke smaak het is. Maar op school worden kleuren ook ingezet. Om kleuren te leren kennen, maar ook om bepaalde opdrachten bijvoorbeeld makkelijker te maken. Dat een kind hierdoor een achterstand kan hebben ten opzichte van de andere leerlingen is dan te begrijpen.

Veel leerkrachten zullen niet eens weten dat een kind zoiets heeft en er zijn waarschijnlijk ook kinderen die het niet weten. Ze weten immers niet beter. Alleen: er kunnen wel degelijk ‘problemen’ naar voren komen als een kind een opdracht krijgt wat met kleuren te maken heeft.

Hoe kan hij ooit een juiste volgorde van kleuren aanhouden, als hij die verschillen niet of moeilijk kan zien? Zijn er rekensommen waar met kleur gewerkt wordt? Dan is je kind opeens nog niet rekenvaardig genoeg…terwijl het daar niks mee te maken heeft.

Want hij heeft echt wel alle stippen goed geteld die voor hem rood waren. Dat die rode stippen eigenlijk ook groene stippen zijn, dat kan je kind gewoon niet zien! Heb je zo je twijfels? Of weet je dat je kind kleurenblind is? Bespreek dit dan op school om dergelijke misvattingen te voorkomen en daarmee onnodige problemen.

Hoe ontdek je of je kind kleurenblind is?

Verminderd kleurenzien, zoals het ook weleens genoemd wordt, kun je ontdekken door eens op te letten welke kleuren je kind gebruikt bij het maken van tekeningen. Of als je kind steeds blijft hangen op bepaalde kleuren die hij niet juist weet te benoemen.

Omdat kleurenblindheid vaak wordt doorgegeven (erfelijk is), is het ook slim zijn om te laten testen als er in de familie kleurenblindheid voorkomt. Een dergelijke test is meestal geschikt voor kinderen vanaf vier jaar.

Zicht

Author
Recent Posts

Volg me via:

Wil Cats

Schrijfster at geWILde teksten

Wil is een trotse moeder van vier puberende / volwassen jongens en vindt haar vreugde als beheerder van een 'vrolijke veestapel' in het bruisende gezinsleven en haar liefdevolle huwelijk.

Daarnaast is ze een gepassioneerde schrijfster, ze jongleert moeiteloos tussen de chaos van opgroeiende jongens en de serene wereld van woorden. Haar pen danst op het papier, gedreven door passie, en het favoriete onderwerp van deze woordkunstenaar? Ongetwijfeld: kinderen!

Volg me via: