Skip to Content

Divali: Hindoestaans vijfdaagse lichtjesfeest

Divali: Hindoestaans vijfdaagse lichtjesfeest

Divali, ook bekend als Deepavali, Diwali of Deevali, is een van de meest prominente feesten in het hindoeïsme. Op 12 november 2023, de dag van Divali, vieren hindoes wereldwijd de triomf van het goede over het kwade, licht over duisternis en gelukzaligheid over onwetendheid.

Betekenis van Divali

Het woord ‘Divali’ is afgeleid van het Sanskriet ‘dipavali’, wat ‘een rij lichtjes’ betekent. Traditioneel worden tijdens dit feest aardewerken lampjes, bekend als Diya’s, aangestoken met olie of gesmolten boter. Het licht symboliseert de overwinning van het goede en het licht over de duisternis.

Oorsprong van Divali

Divali eert de godin Lakshmi, maar verschillende legendes omringen het feest. Een verhaal vertelt dat Vishnoe Lakshmi redde op Divali, terwijl een ander beweert dat Krishna de demonische koning Narakaasur versloeg. Het feest viert ook de terugkeer van Rama en Sita na Rama’s ballingschap.

Divali en Holi

Divali wordt vaak in één adem genoemd met Holi, maar het zijn twee afzonderlijke feesten. Holi, een lentefeest, kondigt het einde van de winter aan, terwijl Divali, het najaarsfeest, de overwinning van het goede op het kwade viert.

Wanneer wordt het gevierd?

Divali wordt religieus gedurende vijf aaneensluitende dagen gevierd, en de datum varieert elk jaar volgens de hindoekalender. In 2023 begint het op zondag 12 november. Elke dag heeft zijn eigen betekenis en rituelen.

  1. Dhanteras (Dhan-trayodashi): De 13e dag van de maand Ashvin, gericht op rijkdom.
  2. Choti Divali (Naraka Chaturdasi): De 14e dag van de maand Ashvin, gerelateerd aan de legende van koning Bali.
  3. Lakshmi Puja (Divali): De belangrijkste dag, gericht op de verering van de godin Lakshmi en symboliseert de overwinning van het licht op de duisternis.
  4. Padwa (Varsha-pratipada): De dag van de kroning van koning Vikramaditya en het begin van de Vikram Samvat, de hindoekalender.
  5. Bhaiya Dooj: De dag waarop de liefde tussen broer en zus centraal staat.

Rituelen van Divali

Tijdens Divali moeten mensen en hun huizen rein zijn. Hindoes vasten gedurende de vijf dagen, waarbij ze geen voedsel consumeren dat dierenleed veroorzaakt. Traditionele zoetigheden worden gemaakt en verdeeld, en het feest wordt vaak in huiselijke kring gevierd. Mandirs (Hindoe gebedshuizen) houden ook diensten.

Het Lichtjesfeest in Nederland

Divali wordt wereldwijd gevierd, maar vooral in India, Suriname, Groot-Brittannië, Nederland en andere landen met een hindoeïstische gemeenschap.

De Surinaams-Hindoestaanse gemeenschap in Nederland, die ongeveer 1 procent van de bevolking vertegenwoordigt, heeft een rijke geschiedenis. Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 migreerden velen naar Nederland, waar ze nu voornamelijk in de Randstad wonen.

Divali wordt vaak thuis gevierd met het gezin, en de diaspora houdt de tradities levend, zij het soms aangepast aan lokale omstandigheden.

Divali in de hedendaagse samenleving

Hoewel Divali traditioneel verspreid over vijf dagen wordt gevierd, zijn sommige rituelen in Nederland vervaagd. Een groeiende groep hindoes viert nog slechts de derde dag, het feest van het licht, waarbij het branden van diya’s geluk en overvloed symboliseert.

Divali, het feest van het licht, blijft een belangrijk cultureel en religieus evenement voor hindoes wereldwijd. Terwijl tradities zich aanpassen aan nieuwe omgevingen, blijft de betekenis van Divali – de overwinning van licht over duisternis – universeel en inspirerend voor mensen van alle leeftijden, achtergronden en geloven.

Linda van Aken