Een kompas is leuk om mee aan de slag te gaan met kinderen. Maar dan komen ook vast de vragen als ‘hoe werkt een kompas’ of waarom het doet wat het doet. Die vragen zullen we hier dan ook gaan beantwoorden. Mét wat ideetjes wat je met een kompas met kinderen kunt doen!
Wat is een kompas?
Als je de weg zoekt, gebruiken we tegenwoordig heel simpel Google Maps op onze telefoon of eventueel de routeplanner in de auto. Maar die handige apparaten bestaan nog helemaal niet zo lang. Voordat deze bestonden werden er landkaarten of wegenkaarten gebruikt.
Maar midden in een bos of op zee heb je daar ook weinig aan. Een kompas is het ouderwetse hulpmiddel om de weg te vinden. Aan de hand van het kompas wisten mensen vroeger waar ze bijvoorbeeld heen moesten varen.
Natuurlijk moest je dan wel al weten of je naar het noorden of het zuiden zou moeten gaan. Daar waren dan kaarten wel weer handig voor.
Hoe werkt een kompas?
Een kompas werkt met een naald die altijd naar het noorden zal wijzen. Deze naald kan dus vrij bewegen. Draai jij om met het kompas in je handen, dan zal de naald dus de andere kant op gaan wijzen.
Hij blijft immers naar het noorden wijzen. De kompasroos, waar de naald zich in bevindt, is verdeeld in de 4 windstreken. Noord, Oost, Zuid en West. Deze liggen allemaal op een kwart van het rondje.
Of mooier gezegd: Oost ligt op 90 graden, Zuid op 180, West op 270 en Noord dus op 0 of 360 graden (dat is hetzelfde). De naald blijft naar het noorden wijzen vanwege de magnetische werking van het noorden.
Hoe gebruik je een kompas?
Je houdt het kompas vast, door hem op je vlakke hand te leggen. Gebruik je een kaart om de weg vervolgens te vinden? Leg de kaart ergens vlak neer en zet daar het kompas dan op. Wil je weten waar het noorden is, dan kun je dit doen door het kompas langzaam te draaien.
Als de naald boven de 0 (of 360) gradenpunt komt, wijst je kompas de juiste kant op. Je kunt dan zo bekijken naar welke richting je nu kijkt of gaat, bijvoorbeeld.
Verschil tussen het geografische noorden en het magnetische noorden
Nu klinkt dit eigenlijk best wel simpel…alleen zit er een addertje onder het gras. Op een kaart komen alle lengtegraden bij elkaar in het noorden.
Het noorden is dus het bovenste stukje op de kaart. En iedere kaart zal op deze manier samengesteld zijn. Alleen: dat is niet exact het noorden van jouw kompas! Deze wijst namelijk naar de helling van het magnetisch veld die om de aarde heen loopt.
Helaas is dit net niet gelijk aan het noorden van onze kaarten. Afhankelijk van waar je bent kan dit een verschil opleveren van zo’n 20 graden. Om die reden zal je dus moeten corrigeren. Zeker als je over een langere afstand gaat werken met een kompas.
Het verschil zal dan namelijk steeds grotere vormen gaan aannemen. Je kunt op internet op zoek gaan waar jij rekening mee moet houden in het gebied waar jij bent.
Meer weten
Wil je meer weten over de werking van het kompas en hoe je omgaat met de declinatie (verschil van het geografische noorden en het magnetisch noorden) dan kun je op internet de cursus Kaart en Kompas vinden, die hier heel uitgebreid op ingaat!
Wat kun je doen met een kompas?
Proberen de weg te vinden terwijl je midden in een natuurgebied bent, is natuurlijk spannend en heel leuk om te doen.
Eigenlijk biedt dit veel meer avontuur dan de weg zoeken met een telefoon en Google als gids. Zijn de kinderen al wat ouder, dan kun je ze zelf aan het werk zetten.
Voor een feestje kun je ze ook op verschillende plekken droppen (met een volwassene erbij…) en dan kijken wie het snelste terug is. Kies voor een gebied waarbij er dus geen andere aanknopingspunten zijn zoals bewegwijzering.
Alleen de volwassene heeft zijn telefoon mee, zodat er niet stiekem gesmokkeld wordt. Maar er wel hulp ingeroepen kan worden indien dit nodig is (je kunt immers hopeloos verdwalen…). Je kunt denken aan een groot duingebied of bijvoorbeeld in de bossen.
Magnetische wetenschap
Iets anders wat je zou kunnen doen waar een kompas bij nodig is, is aan de slag gaan met de werking van magneten. Zorg voor meerdere soorten magneten, die ook variëren in sterkte.
En dus voor een goed werkend kompas. Je kunt dan uitleggen hoe een magneet werkt en waar dit o.a. gebruikt wordt. Hierbij kun je als ‘gespreksstof’ de nodige activiteiten aansnijden:
- Wat is magnetisme?
- Het magnetisch veld
- Elektromagnetisme
- Aanstoten en afstoten door de polen
- Hoe werkt een kompas
- De aantrekkingskracht laten doorlopen
- Andere vormen van aantrekkingskracht, zoals de maan op het water op aarde
Aantrekkingskracht laten doorlopen
Je kunt van dit onderwerp ook een leuk spel maken. Zorg voor een wat sterker magneet en hang hier kleine voorwerpen aan. Spelden, bijvoorbeeld, of haarclipjes.
Kijk eens hoe sterk deze magneet is. Hoe sterker het is, hoe meer je onder elkaar kunt hangen! Wie kan er het meeste aanhangen?
Kompas maken
Wist je dat je ook zelf een kompas kan maken? Hiervoor heb je een schaaltje nodig, water, een naald, een kurk of een blaadje en een stukje metaal!
Kompas kopen
Een kinderkompas kopen doe je natuurlijk eenvoudig online, bijvoorbeeld hier. Het voordeel van een kinderkompas is dat er vaak extra’s bijzitten die het interessanter voor kinderen maakt. Zo kan er een navigatiegids bijzitten of is het kompas gewoon leuker om te zien.
Extra’s die het ‘op avontuur gaan’ extra leuk maken kunnen er eveneens bijzitten. Of je koopt deze er zelf bij. Hierbij kun je bijvoorbeeld ook denken aan een vergrootglas of een verrekijker.
Let op: Als je echt met een kompas wil gaan werken, kun je het beste een goed kompas kopen en geen goedkope van plastic die je na 1x gebruiken al in de prullenbak kan gooien.
Een goed kompas is bijvoorbeeld voorzien van een nekkoord zodat je hem om je nek kan hangen en een spiegel zodat je hem voor je gezicht kan houden om de juiste richting goed te peilen. Ook heb je kaartkompassen die je op een kaart kan leggen en voorzien zijn van een centimeter om de afstand te kunnen berekenen.
Buiten spelen
- Buiten spelen spelletjes
- Waarom buitenspelen gezond?
- Samen buitenspelen tips
- Vanaf welke leeftijd alleen buiten spelen?
- Kind wil niet buiten spelen
- Buiten spelen in achtertuin
- Spelletjes tuin of balkon
- Buiten spelen zonder materiaal
- Buiten spelen herfst
- Buiten spelen winter
- Picknicken met kinderen
- Hutten bouwen kinderen
- Vliegeren met kinderen
- Survivallen met kinderen
- Expeditie Robinson spelletjes & proeven
- Geocaching met kinderen
- Kompas lezen
- Mini-pionieren
- Kampvuur kind
- Bal spelletjes
- Tik spelletjes
- Modder spelletjes
- Voetbal spelletjes
- Knikker spelletjes
- Elastieken spelletjes
- Waterballon spelletjes
- Trampoline spelletjes
- Schoolplein spelletjes
- Water spelletjes
- Zand spelletjes
- Natuur spelletjes
- Bos spelletjes
- Sneeuw winter spelletjes
- Levende spelletjes
- Oud-Hollandse spelletjes
- Stoepkrijt maken
- Sneeuwpop maken
- Nationale Buitenspeeldag
- Nationale Modderdag
Daarnaast is ze een gepassioneerde schrijfster, ze jongleert moeiteloos tussen de chaos van opgroeiende jongens en de serene wereld van woorden. Haar pen danst op het papier, gedreven door passie, en het favoriete onderwerp van deze woordkunstenaar? Ongetwijfeld: kinderen!
- Muziekinstrumenten voor kinderen; welke, waarmee beginnen etc. - 17 April 2024
- Fijne motoriek peuters - 16 April 2024
- Divali - 14 April 2024
