Eén van de bijzondere mijlpalen in de ontwikkeling van je kindje is het leren praten. De eerste woordjes voelen heel bijzonder en je hoopt stiekem dat zijn of haar eerste woordje voor jou bestemd is!
Maar oma wil dit ook graag, dus ook zij vist steeds bij haar kleinkind naar het eerste verstaanbare geluidje: “Zeg eens oma…OOMMAA!” Maar wat is nu de gewone gang van zaken bij de taalontwikkeling van een klein mensenkindje?
Leren praten
Leren praten doe je natuurlijk niet zomaar. Omdat kinderen over de hele wereld volgens een zelfde patroon het proces doorlopen, is de taalontwikkeling dus blijkbaar een aangeboren eigenschap.
Natuurlijk zal het ene kind sneller zijn dan het andere, maar de gewone ontwikkeling gaat in zogenaamde mijlpalen.
Een kind heeft al snel door dat praten voordelen oplevert. Hij kan zo immers duidelijk maken wat hij wil. Dat blijkt al als huilen betekent dat mama je komt voeden.
Maar natuurlijk is het duidelijk uitspreken een nog betere manier. Een grote stimulans voor de baby/peuter om zichzelf verstaanbaar te maken. En een grote frustratie als het niet lukt!
Lees ook: Wanneer gaat je kind praten; van gemiddelde leeftijd tot tips om te stimuleren
Voor de geboorte
Wist je dat de taalontwikkeling eigenlijk al vóór de geboorte begint? Natuurlijk nog niet met het uitspreken van woorden maar doordat de baby al geluiden kan waarnemen, neemt het al wel o.a. de stemmen waar van zijn ouders.
Vaak ontwikkelt het hierdoor al een voorkeur voor geluiden. Bij één van mijn zonen merkte ik inderdaad dat bepaalde muziek hem rustig maakte.
Dit was absoluut geen rustige muziek, maar wel de cd die ik aan het einde van mijn zwangerschap veel had geluisterd.
De eerste maanden
De eerste maanden gaat het herkennen van geluiden door. Bepaalde geluiden zullen de kleine baby geruststellen en doen begrijpen wat er gaat komen.
De toon van het gesproken woord zal hem of haar duidelijk maken wat er is. Pas zes weken oud gaat de baby al zachtjes aan beginnen met het uitproberen van klanken.
Hij (of zij, natuurlijk) is vooral aan het experimenteren met hard en zacht en gaat bijvoorbeeld proberen om te blazen e.d. De eerste klanken zijn ‘ah’, ‘oh’, ‘uh’ en ‘eh’. Dit soort klanken wordt door alle kinderen over de hele wereld gemaakt.
Overigens is dit niet alleen de opstap naar het produceren van geluidjes, maar stimuleert ook de mondspieren, de lippen en de tong.
De eerste klanken
Een baby van zes maanden zal gaan beginnen met brabbelen, wat de opstart is van het uitspreken van echte woorden.
Jouw baby gaat proberen om verschillende klanken te maken. De zogenaamde ‘open klanken’ zijn daarbij het eenvoudigst en zullen dus als eerste klinken. Hier valt de a en de e onder. Of de dichte klanken, zoals de m en de p.
Vandaar de reden dat de eerste woordjes vaak papa en mama zijn… Daarna volgen woordjes met meerdere medeklinkers in één woord.
Grappige klanken als ‘mamadada’ ontstaan dan. Een baby van 8 maanden begint te begrijpen dat jij reageert op wat hij zegt.
De eerste echte woordjes
Wat kan je trots zijn als je baby zijn eerste woordje zegt. En dan vooral als het mama of papa zegt. De twee mooiste woordjes op deze wereld! Gemiddeld zeggen kinderen rond hun eerste verjaardag hun echte eerste woordje.
Logisch dat het meestal woorden zijn voor dingen die ze veel zien of belangrijk vinden.
Natuurlijk papa en mama, maar ook namen van dieren zijn favoriet. Poes of hond, bijvoorbeeld. Speelgoed is ook wel fijn om te kunnen benoemen, zodat ook een auto, een pop of een bal al snel een naam heeft.
Uiteraard leer je alles niet in één keer, dus veel dingen krijgen eerst een eenvoudigere naam. Zo zal een dier vaak eerst benoemd worden met het geluid wat het produceert.
En in deze periode krijg je ook die leuke andere woorden, doordat een naam erg moeilijk is om uit te spreken. Veel ouders zullen je leuke voorbeelden kunnen geven.
De r of de g wordt bijvoorbeeld overgeslagen, of bepaalde letters door makkelijkere letters vervangen.
De volgende stap is het aan elkaar plakken van 2 woorden tot minizinnetjes. ‘Mama fles’, bijvoorbeeld, als een kindje wil dat zijn moeder hem te drinken geeft.
Peuter- en kleuterfase
In deze fase zullen de zinnen langzaam langer worden en zullen de kleintjes steeds verstaanbaarder worden. Zeker voor buitenstaanders, want papa en mama groeien immers met het kindje mee en zullen hun uk al snel begrijpen.
Natuurlijk zal ook de woordenschat steeds uitgebreider worden. Daarnaast zal een kind ook steeds meer met taal gaan doen.
Hij of zij zal niet meer alleen maar dingen benoemen en dingen vragen om zijn of haar zin te krijgen, maar ook de taal gaan gebruiken om dingen uitgelegd te krijgen.
Bekende vragen als ‘waarom’ zijn dan niet van de lucht. Je moet de wereld om je heen toch gaan begrijpen, niet waar?!
Ontwikkeling taalgevoel
Het Nederlands is één van de moeilijkste talen ter wereld. Alleen het Chinees zou ingewikkelder zijn. Dit vanwege de grote diversiteit aan regeltjes.
Overal zijn er weer uitzonderingen voor. Voor niet-native-speakers daardoor niet makkelijk te leren.
Om het taalgevoel te ontwikkelen van je kind wordt daarom geadviseerd om series eens te kijken in een andere taal.
Met name animatieseries met figuren die de kinderen heel goed kennen, lenen zich hier uitstekend voor.
Niet voor niets heeft de Engelse Dora tegenwoordig een Spaanse variant met Diego. Ze kunnen het verhaal volgen aan de hand van de beelden die voor hen bekend zijn. En maken tegelijkertijd kennis met een nieuwe taal.
Als je dochter ook zo fan is van Frozen kun je dit eens in het Engels afspelen. Of denk eens aan Peppa Pig in het Frans of Duits?
Hoe help je je kind met de spraak en leren praten?
Natuurlijk is goed leren praten erg belangrijk en jij, als ouder, kan je kindje hier zeker bij helpen. Hier een aantal tips:
- Spreek zelf duidelijk en rustig, zodat je kindje alle klanken goed kan verstaan. Hij imiteert jou immers!
- Lees veel voor, dat is niet alleen heel gezellig maar leert jouw kind ook meteen nieuwe woorden.
- Klets gezellig tegen hem, terwijl je hem verzorgt, hoe klein hij ook is. Het stelt hem gerust én het is goed voor zijn taalontwikkeling.
- Zingen is ook leuk!
- Spreekt je kindje het woord niet duidelijk uit? Ga hem niet steeds corrigeren, dat maakt alleen maar onzeker. Maar zeg het woord zelf heel duidelijk in bijvoorbeeld je antwoord.
- Geef je kind de kans om te praten. Weet jij best wel wat het wil of wat het als antwoord wil geven? Heb even geduld, zodat hij of zij het zelf kan zeggen!
- Let ook op of je kind wel goed alles kan horen. Een slecht gehoor is een grote boosdoener bij een slechte taalontwikkeling!
- Lekker terug brabbelen tegen je baby? Doen! Groot plezier en je baby ontdekt het belang van communiceren.
- Misschien verwacht je het niet, maar sommige apps zijn zo gek nog niet. Er zijn speciale apps voor het stimuleren van taal. Af en toe hiermee bezig zijn, goed afgestemd op de leeftijd van je kindje, kan zeker een goede oefening zijn.
- Benoem de dingen die je ziet en doet.
Als je kindje achterloopt
Uiteraard zijn niet alle kinderen hetzelfde en net als met lopen zal het ene dreumesje sneller zijn in zijn spraakontwikkeling dan een ander hummeltje. Dus je hoeft je niet meteen druk te maken.
Maar wanneer moet je je hier nu wel zorgen over gaan maken?
Overleg met je huisarts of op het consultatiebureau als je je zorgen maakt. Zij zullen jou goed kunnen adviseren.
Let zelf bijvoorbeeld eens op of je kindje wel goed kan horen (reageert het bijvoorbeeld op je stem als het jou niet ziet?) en zorg voor genoeg stimulatie.
Laat hem of haar de dingen benoemen voordat je doet wat hij of zij wil. Zo kan je jouw dreumes uit de tent lokken om te gaan praten en voelt het kind ook de noodzaak om zich te kunnen uiten.
Natuurlijk kan er meer aan de hand zijn en is logopedie noodzakelijk of blijkt er een andere oorzaak te zijn, zoals autisme. Daarom én om je niet onnodig zorgen te maken, is overleggen met een arts zeker goed.
Daarnaast is ze een gepassioneerde schrijfster, ze jongleert moeiteloos tussen de chaos van opgroeiende jongens en de serene wereld van woorden. Haar pen danst op het papier, gedreven door passie, en het favoriete onderwerp van deze woordkunstenaar? Ongetwijfeld: kinderen!
- Muziekinstrumenten voor kinderen; welke, waarmee beginnen etc. - 17 April 2024
- Fijne motoriek peuters - 16 April 2024
- Divali - 14 April 2024
