Bekende legendes zijn onder andere het verhaal van Koning Arthur of het Monster van Loch Ness. Legendes en sagen zijn echter ook in onze eigen Nederlandse cultuur te vinden. Dit soort volksverhalen waren onder andere bedoeld om onze voorouders levenslessen mee te geven. Er zijn heel veel van dit soort verhalen die mondeling werden doorgegeven.
Je zult er vast wel een aantal kennen of ooit weleens een ‘term’ uit een dergelijk verhaal gehoord hebben, maar eigenlijk niet weten welk verhaal erachter zit. We laten je in dit artikel kennis maken met een aantal populaire legendes uit Nederland.
De Vliegende Hollander
Het kan niet anders of je hebt vast weleens gehoord over de Vliegende Hollander. Zelfs Sponge Bob heeft het erover! Of nog mooier: Pirates of the Caribean. Dit Nederlandse verhaal is dan ook uitgegroeid tot een wereldberoemde sage. Maar wat is nu eigenlijk het verhaal?
De kapitein van het VOC-schip was vast besloten om door te zeilen naar Azië. Dat het weer heel onheilspellend was deed hem niets. Zijn bemanning dacht er anders over, maar kregen het niet voor elkaar om de man op andere gedachten te brengen. Zij zagen in dat het levensgevaarlijk was. En dan was het ook nog Pasen, waarvan men vond dat je dan niet mocht uitvaren. De kapitein moest en zou toch varen en om zijn gezag extra te laten zien werd zelfs de stuurman overboord gegooid.
De tocht werd daardoor een eeuwige tocht. Het schip kwam nooit aan in Batavia. Andere zeevaarders verklaarden dat ze een zwartgeblakerde driemaster met zeilen zo rood als bloed hadden zien varen bij Kaap de Goede Hoop.
Ellert en Brammert
Zelf ben ik terug in mijn jeugd als ik deze twee namen hoor, omdat het kampeerterrein van mijn zomerkamp zo heette of het gebied aldaar… Geen idee of het jou iets zal zeggen. Maar wie die Ellert en Brammert dan precies waren wist ik ook niet.
Wel, twee reuzen dus (tot zover bij mij ook bekend), die aan het roven sloegen. Ze leefden rondom Schoonoord en waren trouwens vader (Ellert) en zoon. Een hol onder de grond was hun huis. Ze hadden over het veld (wat nu het Ellerstveld heet) draden gespannen en wisten zodra er iemand liep zodat ze die konden beroven. Dit overkwam ook Marieke, een boerendochter. Zij namen haar gevangen en Marieke moest het huishouden doen. Helaas voor het tweetal moest het meisje wel in de gaten gehouden worden. Dus gingen de mannen niet meer tegelijk op pad. Toen Brammert aan het roven sloeg en Ellert geschoren wilde worden, sneed zij zijn keel door. Ze vluchtte, maar kreeg wel Brammert achter zich aan. Ze bereikte net op tijd haar ouderlijk huis. De deur ving de klap van Brammerts bijl op en liet zo een spoor achter in de sluitstijl.
De witte wieven
De witte wieven werden gevreesd in het oosten van ons land. De mistflarden die in de nacht omhoog rezen vanaf het land werden gelinkt aan witte wieven. Er gaan meerdere verhalen rond over de witte wieven. Er is bijvoorbeeld het verhaald dat Johanna uitgehuwelijkt werd, maar zelf een andere man op het oog had. De vader van Johanna bedacht daarom een proef. De mannen moesten naar het bos van de Witte Wieven gaan. Hendrik, de uitverkorene van de vader, was echter bang en ging snel het bos uit. Albert, de geliefde van Johanna, ging naar het hol van de witte wieven! Moraal van het verhaal: de liefde overwint!
Er is een nog veel langere versie en zoals het met mondelinge oude verhalen ging: het gaat toch weer anders. Benieuwd naar dat lange verhaal? Die kun je lezen bij beleven.org.
De basilisk van Utrecht
De basilisk was een dier wat een kruising was tussen een slang en een haan. Het beest kwam hier en daar tevoorschijn. Namelijk in Dokkum, Oldeboorn en Utrecht. Achttien doden waren er te betreuren in Dokkum en Oldeboorn. In Utrecht echter maar één. De basilisk kwam in de bierbrouwerij aan de Oudegracht. Omdat de tap leeg was, moest Gijs, de knecht van de waard, naar de kelder om een nieuw vat te halen. Hij kwam echter niet meer terug. Hij bleek dood in de kelder te liggen. Men had door dat dit door de basilisk kwam. Hierdoor durfde niemand in Utrecht meer de kelder in, die op veel plekken met elkaar verbonden waren en waardoor de basilisk dus zomaar bij jou in de kelder op eens zou kunnen staan. De kelder werd dan ook afgesloten en er werd een beloning uitgeloofd voor wie de basilisk zou verslaan. Een jonge man deed dit. Geblinddoekt ging hij de kelder in en met een spiegel liet hij de basilisk zichzelf zien. Daardoor viel het dier dood neer.
De Ossaert
Ook in Zeeland zijn er volksverhalen te vinden. Bijvoorbeeld die van Ossaert. Deze Ossaert is over het algemeen onzichtbaar als hij mensen aanvalt. Hij kan zijn slachtoffers simpelweg verpletteren of wurgt ze met zijn klauwen. Hij zou zwart zijn met rode ogen. Hij verschijnt ook bij sloten en meren en trekt zijn slachtoffers dan onder water.
Laatstgenoemde zou een manier kunnen zijn waarop ouders hun kinderen waarschuwden voor het water. Niet heel vreemd om te bedenken dat dat zo gegaan kan zijn. Ik ken verhalen van mensen van mijn eigen leeftijd die ook bang gemaakt werden voor water doordat hen werd wijs gemaakt dat er monsters in de sloot of de waterput zaten. Dit monster had een naam (tenminste, die werd bij verschillende families die ik ken gebruikt) en dat was De Bullebak. Laat dat nou ook gewoon een legende zijn!
De Bullebak
De Bullebak was dus ‘echt’ een watermonster of waterspook, die in Amsterdam voorkwam! Meestal was hij onder water te vinden. En als het stormde kon hij heftig tekeergaan. De Bullebak bestond al in de 17e eeuw, want toen was de Bullebaksluis er al, net als de sluis die gewoon Bullebak heet. Wil je meer weten over de Bullebak en zijn geschiedenis, dan is op Ons Amsterdam een heel artikel te vinden. De Bullebak is niet zozeer een uitvoerig verhaal, begrijp ik hieruit, maar inderdaad een ‘beest’ wat gebruikt werd om kinderen te laten gehoorzamen.
Daarnaast is ze een gepassioneerde schrijfster, ze jongleert moeiteloos tussen de chaos van opgroeiende jongens en de serene wereld van woorden. Haar pen danst op het papier, gedreven door passie, en het favoriete onderwerp van deze woordkunstenaar? Ongetwijfeld: kinderen!
- Verkleden met eigen kleding; 15 ideeën voor kostuums - 1 May 2024
- Muziekinstrumenten voor kinderen; welke, waarmee beginnen etc. - 17 April 2024
- Fijne motoriek peuters - 16 April 2024
