Automutilatie kind; zelfpijniging, beschadiging, verminking of snijden in armen

Zelfbeschadiging, ook wel automutilatie of zelfverwonding genoemd, wordt vaak gezien als een vorm van aandachttrekken. In sommige gevallen is dat inderdaad zo maar er zijn ook veel gevallen waarin dit niet het geval is.

Wanneer een kind bij wie het niet het geval is te horen krijgt dat hij/zij het doet voor de aandacht, kan het kind alleen maar verder afdwalen.

In dit artikel lees je over verschillende vormen van zelfbeschadiging, de eventuele oorzaken en oplossingen.

Inhoud toon

Wat is zelfbeschadiging

Zelfbeschadiging betekent dat je bewust verwondingen aanbrengt op je eigen lichaam. Dit kan op verschillende manieren gebeuren:

Te snijden
Te krassen
Jezelf branden
Haren uit je hoofd trekken
Jezelf slaan
Hoofdbonken
Schadelijke stoffen inslikken

Zelfbeschadiging komt vaak voor bij mensen met een psychiatrische stoornis of een verstandelijke handicap. Bij jongeren komt het vaker voor wanneer zij een ontwikkelingsachterstand of leerachterstand hebben. Ook bij psychische problemen komt het vaak voor.

Dit is onder andere bij:

Depressies
Dystyme stoornis
Autisme
Psychoses
Persoonlijkheidsstoornissen, vooral borderline

Maar ook bij jongeren zonder psychische problemen kan zelfbeschadiging voorkomen.

Aandacht trekken

Vaak wordt er één lijn getrokken tussen zelfbeschadiging en een schreeuw om aandacht. Meestal is dit alleen niet het geval!

Wanneer een kind zichzelf verwondt houdt hij/zij dit vaak geheim omdat ze zich schaamt en bang is voor ontdekking. Dit komt vooral omdat er meestal onbegrip getoond wordt wanneer iemand er achter komt.

Het beschadigen moet gezien worden als een teken van onmacht, van hulpeloosheid. Meestal kan een kind dat zichzelf beschadigt niet omgaan met spanningen.

Het verwonden van zichzelf is voor hem/haar een manier om dit te uiten en het gevoel kwijt te zijn.

Bij pubers is het snijden een grote vorm van verwonding. Meestal is dit in de armen, maar dit kan ook in de benen zijn of bijvoorbeeld in de buik.

Het verwonden van zichzelf komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens. Jongens tonen hun agressie vaker naar buiten toe. Denk hierbij aan het opzettelijk vernielen van dingen of gevechten aan gaan.

Hoe vaak komt het voor?

Van alle jongeren in Nederland is er 4,3% die zichzelf wel eens opzettelijk verwond heeft. 44% hiervan heeft dit vaker opzettelijk gedaan.

Meestal begint zelfbeschadiging aan het begin van de puberteit. De meeste kinderen zijn op dat moment nog erg onzeker, hebben last van een negatief zelfbeeld en hebben vaak moeite met het uiten van gevoelens.

Vaak begint het met één keer jezelf pijn doen en een groot aantal jongeren laat het hier vervolgens ook bij. Echter gaat ruim 40% van de jongeren die zichzelf verwonden dit vaker doen.

Op deze manier ontstaat er een soort gewoonte.

Een heel laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen zijn vaak dingen die meespelen wanneer een kind zichzelf gaat beschadigen. Ook is er meestal sprake van een aanleg voor angst of depressie.

Naast deze punten spelen ook het karakter, de opvoeding, de gezinssituatie en eventuele belangrijke gebeurtenissen mee in het ontstaan van zelfverwonding.

Bij jongeren die zichzelf beschadigen zijn er meestal grote problemen. Dit kan met henzelf zijn maar ook binnen het gezin.

Ook kunnen ze zich meestal moeilijk aansluiten bij leeftijdsgenoten, hebben ze verdriet die ze aan niemand laten zien, hebben ze last van dwangmatig gedrag en voelen ze zich onzeker over hun seksuele identiteit.

De twee grootste punten die er voor kunnen zorgen dat een kind zichzelf pijn gaat doen is wanneer er eetproblemen zijn en het kind misbruikt is of nog steeds wordt.

Waarom jezelf beschadigen?

Het beschadigen van zichzelf kan een manier zijn om met emotionele pijn om te gaan. Het is vaak geen manier om aandacht te trekken maar wel om een reactie uit te lokken en op een negatieve manier om hulp te vragen.

Het kan een manier zijn om de spanning te ontladen maar het kan ook zijn dat het kind het doet om zichzelf te straffen.

Bijvoorbeeld bij een negatief zelfbeeld of haat voor zichzelf. Een ander groot voorbeeld is om boosheid op het lichaam te uiten. Bijvoorbeeld omdat het kind zich verward voelt om zijn seksuele identiteit of omdat hij/zij misbruikt is of nog steeds wordt.

Ook kan het zo zijn dat het kind de emotionele pijn die hij/zij heeft naar de achtergrond wil plaatsen door het veroorzaken van fysieke pijn.

Het kan ook een manier zijn om controle over het lichaam te hebben of trots te zijn dat het kind deze pijn kan verdragen. Het vrijkomen van endorfine kan ook een doel zijn omdat dit een kalmerend effect kan hebben.

Het kan ook nog zo zijn dat een kind dit doet om bij een bepaalde groep te kunnen horen omdat anderen dit ook doen.

De signalen herkennen

De signalen zijn niet altijd makkelijk te herkennen. Dit komt omdat de meeste jongeren hun verwondingen verbergen omdat ze zich schamen.

Het dragen van kleding met lange mouwen en lange broeken, ook wanneer het warm is, kan een duidelijk signaal zijn.

Ook wanneer er scherpe voorwerpen of vuur bij zich gedragen wordt zonder dat hij/zij dit nodig heeft, kan een signaal zijn.

De onderstaande punten kunnen onderdeel uitmaken van het proces van de puberteit maar het kunnen ook signalen zijn dat er misschien meer aan de hand is.

In dat geval zal er goed gekeken moeten worden of er wellicht sprake is van zelfbeschadiging.

Een sombere en negatieve houding ten opzichte van zichzelf en de omgeving
Weinig zelfvertrouwen
Snel angstig
Erg kwetsbaar
In het verleden gepest zijn
Afnemende prestaties op school
Afzondering
Eetproblemen
Lusteloosheid
Gebrek aan energie
Verandering van gedrag
Relatieproblemen tussen ouders
Gezondheidsproblemen binnen het gezin
Verslavingsproblematiek in directe omgeving of door het kind zelf
Overlijden binnen het gezin of vriendenkring

Het helpen van het kind

Het is belangrijk dat jij je kind voorzichtig observeert. Wanneer je denkt dat de signalen duiden op zelfbeschadiging kun je met je kind gaan praten. Wel kan het zo zijn dat je kind dit erg lastig gaat vinden en zich er misschien zelfs voor afsluit. Het belangrijkste is dat je kind inziet dat er een probleem is en dat er hulp gezocht moet worden.

Er zal hierbij gekeken moeten worden naar het ontstaan van het verwondingen, de oorzaak ervan en de achterliggende problemen hiervan. Ook kan het zo zijn dat je kind geholpen moet worden met praten over zijn/haar gevoelens. Het belangrijkst hierbij is dat je naar je kind luistert en dat je niet gaat oordelen.

Het verbieden van het beschadigen heeft geen effect, zeker niet wanneer je kind geen andere manier weet om zich te uiten.

Wel kan er samen gekeken worden naar een manier om het tegen te gaan. Bijvoorbeeld dat je kind niet meer alleen gaat zitten wanneer hij/zij zich rot voelt, door op te schrijven wat hem/haar dwars zit, afleiding te zoeken of professionele hulp te zoeken.

Zoek hulp! Je hoeft dit niet alleen te doen, vraag hulp bij de huisarts, Stichting Zelfbeschadiging of het Centrum voor Jeugd en Gezin zodat ook de onderliggende problemen aangepakt worden!

Automutilatie kind; zelfpijniging, beschadiging, verminking of snijden, - Mamaliefde

Author
Recent Posts

Renate

Ik ben Renate en woon samen met mijn partner en twee dochters. Ik werk parttime als callcenter agent. Daarnaast schrijf ik hier wekelijks een blog, ben ik mede eigenaar van een site waar je tips over dating kunt vinden en heb ik recent een eigen website opgezet. Ook schrijf ik dagelijks artikelen over uiteenlopende onderwerpen. Ik vind veel dingen leuk; schrijven, koken, films/series maar vooral met mijn gezin bezig zijn. Ook al is het niet altijd even gezellig, leuk en makkelijk in huis, we doen wel allemaal ons best!