Skip to Content

Klok verzetten naar zomertijd en wintertijd; hoe laat, wanneer en tips voor baby’s en kinderen

Klok verzetten naar zomertijd en wintertijd; hoe laat, wanneer en tips voor baby’s en kinderen

Twee keer per jaar verzetten we onze klok. Op zich natuurlijk niet ingewikkeld. Alleen heeft het verzetten van die klok meer gevolgen dan alleen maar al je klokken in huis moeten verzetten.

Het bioritme wordt namelijk ook verstoord. Wat is je bioritme? Waarom kunnen mensen last hebben van het wisselen tussen wintertijd en zomertijd? We geven je ook tips om hiermee om te gaan.

Wat is zomer- en wintertijd

Waarschijnlijk een vraag die iedereen wel weet te beantwoorden, maar laten we het voor de zekerheid toch even uitleggen. De laatste zondag van maart verzetten we onze klok, en helaas is dit niet altijd een feestdag waar mensen naar uitkijken. We gaan in de nacht van twee uur direct naar drie uur en slaan dus eigenlijk een uur over. We belanden dan in de zomertijd.

De laatste zondag van oktober doen we het precies andersom. Dan gaan we om 3 uur in de nacht terug naar 2 uur. We hebben dan dus een uur ‘extra’.

Om dan weer in de wintertijd te zitten, wat ook meteen de oorspronkelijke juiste tijd was. Dit wordt gedaan om meer van het daglicht gebruik te maken. Hierdoor zou er energie bespaard worden.

In 1977 is dit ook in Nederland van start gegaan. Volgens Rijksoverheid.nl om zo beter aan te sluiten bij de buurlanden die dit ook al hadden. Sinds 1980 is het op Europees niveau geregeld. 

Waarom hebben mensen hier last van?

Je zou denken dat dit uurtje toch weinig verschil voor je lichaam zou uitmaken. Toch blijkt dit niet zo in elkaar te zitten. Ons biologisch ritme wordt door deze wisselingen van tijd in de war gebracht. Daardoor kunnen er klachten ontstaan. 

Wat is je bioritme?

Veel dingen in ons lichaam zijn gewend aan een bepaald ritme. Denk maar aan wanneer je slaap krijgt/gaat slapen en wakker wordt. In principe zal dit ritme 24 uur beslaan. Vanuit onze hersenen wordt dit dagelijks ritme aan ons brein en lichaam door gegeven via een groep zenuwcellen in de hypothalamus.

Via dit systeem (wat biologische klok of circadiane klok wordt genoemd) worden zaken geregeld als:

  • Slaap-waakritme
  • Stofwisseling
  • Hormoonafgifte

Bioritme verstoord door zomer- en wintertijd

Door het verschuiven van de tijd loopt de dag dus niet meer gelijk met jouw biologische klok. Je moet opeens een uur eerder uit bed, bijvoorbeeld. De één zal daar niet echt veel hinder van ondervinden, maar er zijn mensen voor wie dit echt wel een probleem is.

Zowel slaapaspecten maar ook andere gezondheidsaspecten komen hiermee naar voren. Zo zouden er volgens Gezondnu.nl zelfs meer hartaanvallen voorkomen als we overstappen naar de zomertijd.

Terugkeren naar de wintertijd (die meer aansluit bij ons natuurlijke ritme) laat het aantal aanvallen dus afnemen. Maar bij beide tijdstippen zullen we weer moeten wennen aan de nieuwe tijd. 

Welk tijdstip is het beste?

We stipten het al aan dat de wintertijd onze ‘echte’ tijd is. Volgens het RIVM is het voor de volksgezondheid beter als we gewoon het hele jaar deze tijd zouden hanteren. Het is het daglicht wat invloed heeft op ons ritme en de wintertijd sluit dan het beste aan.

Maar er wordt nog een kanttekening gemaakt. Ze stellen dat het nog beter zou zijn als we het zelfs nog een uur vroeger zouden houden. Of anders gezegd: als we de tijd van de nulmeridiaan aanhouden.

Het tijdstip wat in Engeland dus gehanteerd wordt. Dit zou nog beter aansluiten bij ons slaap- en waakritme. Men is er mee bezig om de winter- en zomertijd te gaan afschaffen, maar of dit doorgaat is nog niet duidelijk.

Het kabinet laat zich hierbij (weer) leiden door wat de buurlanden doen. Ze willen pas een standpunt nemen als het bekend is wat ‘onze buren’ gaan doen. 

Wat kan je zelf doen?

Of je wel of niet mee wilt doen met de zomer- en wintertijd is eigenlijk geen vraag natuurlijk. Die word je gewoon opgedrongen, of je moet in een positie zijn dat je zelf helemaal kunt bepalen hoe laat je opstaat en actief wordt.

Op zich zou je dan natuurlijk prima je eigen ritme aan kunnen houden, ook al staat de klok op een ander tijdstip… Maar voor de meeste mensen zal dat niet opgaan. Wat kan je dan doen?

Langzaam wennen

Je zou langzamer kunnen overstappen naar de nieuwe tijd door zelf de week ervoor al eerder (of later, net welke tijd je ingaat) naar bed te gaan en op te staan. Door dit steeds een klein stukje te verschuiven is de overstap niet zo groot.

Wil je het heel rustig aan doen dan heb je er twee weken voor nodig. Dan kan je iedere twee dagen tien minuutjes eerder (of later) naar bed gaan (en opstaan). 

Zorg voor licht

Ga je de zomertijd in? Dan heb je opeens weer te maken met minder licht als je wakker wordt. Door naar buiten te gaan kan je je lichaam extra licht geven waarmee het het signaal krijgt dat de dag echt begonnen is. 

Minder licht in de avond

In de avond werkt het net andersom. Is het tijd om te gaan slapen, maar is het nog licht? Ga naar binnen en doe bijvoorbeeld de gordijnen alvast dicht. Zo snapt je lichaam dat het avond is en zal het slaperig gaan worden onder invloed van melatonine, wat dan wordt aangemaakt.

Let op dat je beeldschermen zo veel mogelijk mijdt! Het licht wat zij uitstralen is sowieso niet goed voor je nachtrust. 

Verduisteringsgordijnen

Eigenlijk draait het dus allemaal puur om het licht. Is je slaapkamer veel te licht? Kan je daarom niet slapen? Denk dan eens aan verduisteringsgordijnen. Die kunnen je mooi helpen als je door te veel licht wakker wordt of niet in slaap komt. 

Ook etenstijd kan een probleem zijn

Niet alleen slapen, maar ook eten doe je vaak op dezelfde tijd. Ook hierin kan je natuurlijk rustig gaan schuiven zodat je iedere dag een kwartiertje eerder of later eet.

Doe dit ook een paar keer op hetzelfde tijdstip en dan schuif je weer verder. Natuurlijk zal dit niet voor iedereen nodig zijn, maar dat weet je zelf het beste. 

Tips om je kind zo snel mogelijk te wennen aan de zomer- of wintertijd

Heb je kinderen? Dan kan je bovenstaande tips zeker toepassen. Kleine kinderen snappen al helemaal niks van een klok en kunnen dus alleen maar luisteren naar hun eigen bioritme. Door dit geleidelijk te doen zal je waarschijnlijk de minste strubbelingen ervaren.

Het lijkt misschien heel raar maar de meeste tips gelden zowel voor de zomer- of wintertijd.

  1. Direct leven volgens de nieuwe klok. Dus gewoon normale tijd ontbijten, twaalf uur boterham en nieuwe slaaptijden. Want niet alleen het slapen wordt beïnvloed, maar ook het spijsverteringsstelsel heeft opeens andere tijden.
  2. Heb je nog heel jonge kinderen en baby’s, zorg er dan voor dat je kindje voldoende slaap krijgt overdag.
  3. Geef je kind absoluut geen suikers voor hij of zij naar bed gaat. Vermijd verder: ijs, brownies, aardappelpuree en peulvruchten. Bieten, pinda’s, varkensvlees en vette vis zorgen er juist voor dat je kind veel beter slaapt!
  4. Beperk zoveel mogelijk het omgevingsgeluid in de avond, zodat er minder prikkels zijn en je kind makkelijker in slaap valt. Dit geldt ook voor tv kijken na het eten.
  5. Een verhaaltje voorlezen is een heel goede manier voor je kind om tot rust te komen en lekker in slaap te vallen. Toch worden moppen, kleurrijke boekjes of emotionele verhalen afgeraden, omdat je kind zijn hersenen hierdoor juist extra gestimuleerd worden.
  6. Een uurtje later naar bed op zaterdagavond. In de hoop dat ze dan alsnog twaalf uur slapen en niet wakker worden omdat de biologische klok dat aangeeft.
  7. Gedurende de week stapsgewijs een uurtje later naar bed brengen. Iedere dag tien minuten later, zodat je kind op zaterdag een uur later naar bed gaat en dus ‘normale’ tijdstip wakker wordt. Is je kind echt een avondkind, dan is het goed om stapsgewijs juist een uur eerder naar bed te brengen zodat het na het verzetten op normale tijdstip wakker wordt. In één keer een uur eerder of later naar bed sturen heeft weinig nut, omdat je lichaam een stofje aanmaakt dat het lichaam actiever maakt om te voorkomen dat je kind in slaap valt. Daarom dat kinderen die heel erg moe zijn juist heel erg hypergedrag lijken te vertonen. Vanwege dat stofje zal het niet in één keer lukken om een uur eerder of later naar bed te gaan.
  8. Hang donkere gordijnen op zodat je kind niet doorheeft dat het eerder licht is en het nog donker is. Dat beïnvloedt namelijk de interne klok.
  9. Als het tijd is om op te staan, doe dan meteen de gordijnen open, zodat het licht naar binnen kan stromen en het bioritme zo snel mogelijk went aan deze nieuwe tijden.
  10. Gebruik een lichtwekker zodat je kind makkelijker wakker wordt in de ochtend. Het lijkt dan namelijk net alsof de zon al schijnt en het interne ritme van je kind sneller went aan de ochtend.
  11. Als ze te vroeg wakker worden laten spelen in bed, door een boekje te geven of iets waarmee gespeeld kan worden zodat ze in ieder geval in bed blijven liggen.
  12. Probeer om in de ochtend direct zo actief mogelijk te worden als het tijd is om op te staan. Bijvoorbeeld door de kinderen lopend of fietsend naar school te brengen.
  13. Loslaten. Het is weekend, dus gewoon lekker relaxt de dag opstarten en dan loopt het wel los.

En anders; een afspraakje maken voor een logeerpartij. Gezellig bij opa en oma, of bij een vriendje en vriendinnetje!

Voor beide overgangen geldt dat het goed is om te letten op de signalen van je kind. Is het heel erg moe, laat het dan overdag extra slapen zodat je kind sneller went aan het nieuwe ritme.

Wat is jouw geheim bij het verzetten van de klok?

Wil Cats
Volg me via:
Latest posts by Wil Cats (see all)