Skip to Content

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit

In mijn ogen kan je nooit te vroeg beginnen met seksuele voorlichting. Natuurlijk ligt het er wel aan in welke vorm. Maar het is goed dat ze hun eigen lichaam kennen en dat seksualiteit iets ‘normaals’ is.

Niet dat je het direct moet hebben over seks, maar geheimzinnig doen over dat onderwerp heeft in mijn ogen alleen maar een averechts effect. Doordat kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag, en daardoor bewuster worden hoop ik ook dat ze sneller nee durven zeggen en de kans op seksueel misbruik kleiner wordt. ..

Van mijn schoonouders hebben we al een boekje gekregen dat ze zelf hebben gemaakt dat hierover gaat. Dit staat ook gewoon in de boekenkast en kunnen ze zelf pakken.

Vanaf welke leeftijd seksuele voorlichting?

Peuters zijn heel erg bezig met alles benoemen. Waar het hoofd zit, de tenen, navel maar ook de geslachtsdelen. Eerder schreef ik al een blog over de namen van de geslachtsdelen.

Want hoe geef je ze nu eigenlijk een naampje? En dat is al de eerste stap; de geslachtsdelen gewoon benoemen. Meisjes hebben borsten en een vagina en jongens een piemel.

Soms leidt dat wel tot ongemakkelijke situaties als ze in het openbaar hun shirt omhoog trekken en wijzen op hun borst omdat dat ‘au’ doet (de oudste heeft daar een hemangioom zitten).

Zelf zien ze de onschuld er nog van in. Dat is ‘aangeleerd’ sociaal-cultureel bepaald gedrag en daarbij kan je als ouders dus het goede voorbeeld geven.

Peuters en kleuters zijn zich nog niet zo bewust van sociale normen rondom uiterlijk of hoe anderen hen zien. Daarom komt ontevredenheid over het eigen uiterlijk op deze leeftijd weinig voor.

Praten met kleuters

Op kleuterleeftijd krijgen jongens en meisjes door dat er toch echt een verschil is en ze sneller naar leeftijdsgenootjes van hetzelfde geslacht trekken. Er komt zelfs een periode dat de andere sekse ‘not done’ is.

Slechts 30% van de kleuters speelt met kinderen van het andere geslacht. Toch zijn ze erg nieuwsgierig; ze stellen vragen en blijven doorvragen. Zoals waar baby’s vandaan komen. Wel zijn ze snel tevreden met de antwoorden die je geeft, ze willen echt niet alles weten. Of kan je gewoon een vraag terug stellen: ‘Wat denk je zelf?’.

Geslachtsdelen

Verder dan borsten zijn we op dit moment nog niet, maar het zou me niet verbazen als het haar binnenkort opvalt dat papa en kleine broer iets tussen de billen hebben hangen en zij niet.

De vraag is echter hoe je dit gaat benoemen. Een aantal termen die ik online tegen kwam voor de benaming van vrouwelijke en mannelijke geslachtsdelen waren (opvallend dat er voor het vrouwelijke geslachtsdeel veel meer variaties zijn);

MannenVrouwen
Plasser
Piel(emuis)
Piemie
Tuinslang
Piemel
Vagina
Voorbillen
Tut
Poesje
Fluf(fy)
Muts
Spleet
Poeni(e)
Piepie

Boeken over seksuele voorlichting

De beste en leukste boeken over seksuele voorlichting voor kleuters, schoolkinderen, nieuwsgierige pubers en ouders!

Ik vind jou lief

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Kleuters hebben vaak grote belangstelling voor geboorte en seksualiteit, en dit voorlichtingsboek geeft antwoord op al hun vragen.

Ik vind jou lief vertelt met veel kleurige illustraties en in eenvoudige woorden waar baby’s vandaan komen, wat het verschil is tussen jongens en meisjes, en over verliefdheid en seksuele gevoelens. 

Sanderijn van der Doef is psychologe en seksuologe. Ze schreef al meerdere boeken over seksualiteit voor én over kinderen.

Nee; een boek over nee en ja zeggen

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Hartgrondig Nee! roepen kunnen kleuters goed, liefst midden in de supermarkt. Nee zeggen is makkelijk als het om andijvie eten gaat. Maar tegen de buurjongen die met jóúw bal wil spelen is een fluisterend Nee al heel moedig.

Tegen die tante met knuffeldrang is Nee zeggen vaak ongewenst. En wat als een bekende heel aardig vraagt of hij je billen mag zien?

Seksuele voorlichting; allereerste infoboek

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Mama en papa vertellen aan Tom en Zoë wat het verschil is tussen jongens en meisjes en hoe baby’s gemaakt en geboren worden. In het boek staan veel kleurentekeningen.

De baas over je lijf

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Wanneer is lichamelijk contact gewenst en wanneer niet? Hoe benoem je geslachtsdelen? Wat doe je als je geen kus wilt geven of je piemel niet wilt laten zien? Kleuter Luuk en peuter Roos doen heel gewone dingen. Ze gaan naar het zwembad, spelen buiten, maken ruzie, lossen het weer op en kijken aan het eind van de dag nog even rustig tv. Ook, of misschien wel juist, binnen deze gewone context komen bovenstaande vragen langs. H

et gewone van de situaties maakt onderwerpen als bloot, aanraken en grenzen aangeven makkelijker bespreekbaar, thuis, op school en in de kinderopvang. De baas over je lijf geeft een handvat om met jonge kinderen over gewenst en ongewenst lichamelijk contact te praten.

Het kleine Piemel boek

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Dit boek is ideaal voor alle jongens (en meisjes natuurlijk) die meer willen weten over de piemel.

Op humoristische wijze, zowel wat tekst als illustraties betreft, kom je van alles te weten over dit belangrijke orgaan: over de visie op de piemel door de eeuwen heen; fabeltjes en mythen rond de piemel; over piepkleine en enorm grote piemels; over schuttingtaal; over erecties en zaadlozingen; over de anatomie van de piemel en nog veel meer.

Het vrolijke vagina boekje

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

‘Het kleine piemelboek’ is al jaren een van de grootste sellers op het gebied van voorlichtingsboeken. Nu krijgt dit humoristische en informatieve boek voor jongens een vrouwelijke tegenhanger.

Meisjes (maar jongens mogen het natuurlijk ook lezen!) kunnen voortaan op dezelfde luchtige wijze ingewijd worden in de geheimen van de vagina. Er zijn niet veel boeken die dit onderwerp zo origineel en relaxed behandelen.

Ben jij ook op mij?

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Wat is seks eigenlijk? Waarin verschillen jongens en meisjes van elkaar, en waarom? Hoe verandert je lijf als je volwassen wordt? En wat is het verschil tussen van iemand houden en verliefd op iemand zijn?

 Dit boek bevat duidelijke informatie in eenvoudige taal en geeft, samen met de humoristische en informatieve tekeningen, kinderen de ‘boodschap’ dat seks niet raar of vies is, maar in de meeste gevallen vooral leuk en fijn.

Seksuele voorlichting voor kinderen van 7 tot 10 jaar

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

“Hoe komt het kindje in de buik van mama?” “En hoe komt het kindje er weer uit?” “Hoe moet je vrijen?” Als u deze vragen herkent, dan weet u wellicht ook hoe moeilijk het is om er een juist antwoord op te geven.

Dit boek zal u daarbij helpen! De teksten zijn eenvoudig en aangepast aan de leeftijd van uw kind. De mooie tekeningen illustreren alle aspecten van de seksualiteit.

Seksuele voorlichting; eerste infoboek

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Robbe en Emma horen wat de verschillen zijn tussen mannen en vrouwen, hoe een baby ontstaat en geboren wordt.

Daarnaast bevat het boek informatie over hoe je lichaam verandert als je ouder wordt. Voorzien van veel kleurentekeningen.

Seks, hoe voelt dat?

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Ben jij al ooit verliefd geweest? Snap jij ook niet waarom meisjes en jongens zo verschillend zijn? Heb je ook meer vragen dan antwoorden over verliefdheid, liefde, puberteit, seksualiteit en voortplanting?

Dan kan je in dit kleurrijke boek op ontdekking. Je komt er allerlei logische, schattige, stoute, gevoelige, grappige en vooral eerlijke antwoorden tegen!

Het puberboek

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Als je net begint te puberen, is dat de start van een spannende periode vol veranderingen. Niet alleen je lichaam gaat er anders uitzien, je gaat je ook anders gedragen.

Je verandert aan de buiten-, maar ook aan de binnenkant. Je gaat anders over seks denken, je plek in het gezin verandert en je vrienden en vriendinnen worden steeds belangrijker…

Seks en zo

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Voor wie groeit en verandert en alles wil weten. Ergens tussen de negen en vijftien jaar begint het: je lichaam verandert en dat brengt vaak verwarrende gevoelens met zich mee.

Meisjes krijgen borsten en jongens de baard in de keel – om maar eens wat te noemen, want er gebeurt natuurlijk nog veel meer. Voor het eerst verschenen in 1994 en sindsdien hebben miljoenen kinderen wereldwijd Seks en zo gebruikt voor eerlijke en betrouwbare antwoorden op hun vragen over: verliefdheid, kussen, vrijen, baby’s, abortus, homoseksualiteit, gezondheid en hygiëne. 

De meest recente informatie over voorbehoedsmiddelen, het HPV-vaccin en seksueel overdraagbare ziekten inclusief HIV/AIDS is toegevoegd, evenals een nieuw hoofdstuk over veilig en verantwoord internetgebruik.

Is zoenen ook seks?

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Is zoenen ook seks? Waarom krijgen jongens geen borsten? Hoe plassen meisjes als ze geen plasser hebben? Kan een stijve piemel ook breken? Zijn grote borsten niet heel erg lastig? Waarom krult schaamhaar? Kunnen jongens dan nooit ongesteld worden? I

n dit boek vind je een antwoord op leuke, grappige en ook best moeilijk te beantwoorden vragen van kinderen over seks. Alle aspecten van seks worden belicht.

Bij elk hoofdstuk vind je leuke illustraties en mooie foto’s. ‘Is zoenen ook seks?’ is een boek in een informatieve reeks boordevol vragen van en voor kinderen.

Help; mijn kind denkt aan seks

Seksuele opvoeding jongeren; van anticonceptie tot seksualiteit - Mamaliefde

Hoe moet je reageren als je kind naar porno kijkt? Wanneer vertel je aan je kind waar baby’s écht vandaan komen? Vanaf welke leeftijd mag het vriendje van je dochter blijven slapen? Welke gevaren schuilen er achter social media? Al op jonge leeftijd worden onze kinderen geconfronteerd met seks in de samenleving.

Op het internet liggen de stomende pornoscènes voor het grijpen, maar die digitale beeldvorming strookt niet met de werkelijkheid. Hoog tijd om onze kinderen de waarheid te vertellen en voor te lichten, ongebloemd en ongezouten.

Want jongeren moeten een zinvolle plaats kunnen geven aan seks en liefde – het mooiste wat er bestaat. In Help mijn kind denkt aan seks! geeft Goedele, seksuologe en zelf moeder van twee tienerdochters, tips & tricks voor kinderen van alle leeftijden en beantwoordt ze vragen die alle ouders zich stellen.

Voorlichting op school

Voor pubers op de middelbare school

Zelf heb ik vooral veel voorlichting gehad op school. In groep 8 een soort introductie waarbij er condooms werden uitgedeeld zodat je ze in ieder geval al een keertje hebt gezien, daarnaast was het vooral een verlenging van de lessen biologie.

En later op de middelbare school in de tweede en vierde klas. Wel heel goed gedaan waarbij jongens en meisjes elkaar vragen mochten stellen. Zoals of er al sprake was geweest van ‘een eerste keer’.

De eerste keer seks

Maar dan toch. Als ze ouder worden…. Mijn eigen moeder begon over dit onderwerp toen ik al een tijdje een vriendje had en voor het eerst was blijven slapen. Iets te laat dus… Wel heeft zij altijd het credo aangehouden ‘Als het dan gebeurt, dan gewoon hier in huis.’

Datzelfde geldt voor mijn man, daar lagen ook gewoon de condooms in de badkamer zodat als het dan gebeurt, het wel veilig gebeurt. En dat willen wij ook zeker onze kinderen meegeven.

Niemand zit tenslotte te wachten op bepaalde ziektes. Maar ook omdat we liever pas oma en opa worden als ze een stabiele relatie hebben. Zover is het echter gelukkig nog niet.

Veilige seks; voorbehoedsmiddelen zoals condoom en pil

  • Eén op de drie Nederlandse vrouwen heeft in een gemiddelde week helemaal geen seks, terwijl een kwart van de Finse vrouwen het negen keer per week doet.
  • 26-plussers aanzienlijk meer seks hebben dan jongere meiden: van de 16-25- jarigen heeft 21% in een gemiddelde week geen seks, hetzelfde geldt voor slechts 8% van de 26-35-jarigen.
  • Minder dan een derde van de jonge vrouwen altijd veilige seks heeft.
  • Ruim een kwart van de ondervraagde vrouwen gebruikt de pil of een ander voorbehoedsmiddel en vindt een condoom daarom overbodig. Bijna 20 procent vertrouwt erop dat de partner geen soa heeft en 15 procent vindt seks met condoom minder lekker.
  • Zo’n 12 procent gebruikt geen condoom omdat ze zichzelf en haar partner heeft laten testen op soa’s en hiv, 6 procent wil graag een kind en 4 procent vindt het een hinderlijke onderbreking van de seks.
  • De Morning After Pil geen zwangerschap afbreekt, maar voorkomt? De hormonen in de pil vertragen de eisprong. Als je al zwanger bent blijf je gewoon zwanger.
  • De Morning After Pil niet meer alleen op doktersrecept verkrijgbaar is, maar zoals de ellaOne gewoon bij de drogisterij? Zo kan je er snel bij zijn, want dat is het allerbelangrijkste.
  • Praten over hiv een groot taboe is in Nederland, onderschrijft maar liefst 79 procent. Praten over soa’s noemt 72 procent een taboe.

De morning-afterpil is een veilige manier om een ongewenste zwangerschap te voorkomen. Om de ovulatie uit te stellen, hoeft er maar één pil ingenomen te worden. Wel moet er tot de volgende menstruatie een condoom gebruikt worden.

Hoewel ellaOne over het algemeen goed wordt verdragen, is het gebruiken van de morning-afterpil als reguliere anticonceptie geen goed idee. Als de ovulatie onverhoopt al heeft plaatsgevonden kun je namelijk wel zwanger worden. 

Better safe than sorry dus, maar als de nood hoog is, is de morning-afterpil een veilige optie.

Op welke leeftijd ben jij begonnen met seksuele voorlichting?

Linda van Aken