Kinderen, juffen en meesters in het basisonderwijs opgelet: De Week van de Lentekriebels bestaat 15 jaar! Vanaf vandaag doen veel basisscholen in heel Nederland mee aan deze projectweek over weerbaarheid, relaties en seksualiteit.
Rutgers, kenniscentrum voor de seksualiteit, organiseert de Lentekriebels projectweek in samenwerking met de GGD. De afgelopen jaren reikt de organisatie de Lentekriebels Award uit.
Week van de lentekriebels
De Week van de Lentekriebels is bedoeld als een stimulans of een vast moment in het jaar om lessen te geven over weerbaarheid, relaties en seksualiteit. Scholen, ook basisscholen, zijn sinds 2012 verplicht om hier aandacht aan te besteden, maar zijn vrij om hier zelf invulling aan te geven.
Op de website vinden scholen tips, lesmaterialen en manieren om ouders te betrekken. De GGD’s geven ondersteuning door het geven van trainingen aan leerkrachten, gastlessen of het organiseren van een ouderavond.
Ook dit jaar reikt Rutgers voor de Lentekriebels Award uit. Met deze award prijst Rutgers scholen in het basisonderwijs waar relationele en seksuele vorming een vast onderdeel uitmaken van het onderwijscurriculum.
Thema’s
Ieder jaar is er een ander thema verbonden aan deze week. Hoewel het onderwerpen zijn waar de media tegenwoordig de mond vol van heeft en het een onderwerp is waar gewoon veel om te doen is, besteedt 1 op de 3 scholen geen aandacht aan dit onderwerp. Wat op z’n minst toch wel vreemd is.
Met dit thema hoopt men dan ook dat meer scholen dit onderwerp zullen omarmen. Dit zal immers meewerken aan meer acceptatie van kinderen die anders geaard zijn, of zichzelf anders voelen door hun genderidentiteit.
Pestgedrag kan zo ook voorkomen worden en kinderen leren dat ze volledig zichzelf mogen zijn en zich hierin ook veilig voelen.
Waarom een week van de lentekriebels?
Deze week van de lentekriebels is natuurlijk niet voor niets in het leven geroepen. Vaak wordt er bij seksuele voorlichting gedacht aan de middelbare school, maar kinderen zijn eigenlijk al vanaf hun geboorte bezig met hun ontwikkeling op dit vlak.
Daarnaast: door er een gewoon gespreksonderwerp van te maken als ze jong zijn, leren ze spelenderwijs dat over dit soort dingen praten gewoon is. Dit kan op zich ook al een winstsituatie zijn!
De vragen van je kind
Hieruit kun je dus ook opmaken dat je kind al jong vragen zal hebben over relaties en seksualiteit. Neem deze vragen serieus, ook al is je kind nog jong. Natuurlijk pas je je antwoord aan, aan dat wat je kind al kan begrijpen.
Maar doe er iets mee! Geef eerlijke antwoorden en leer je kind dus hoe om te gaan met zijn gevoelens of die van een ander! En dat jij je grenzen aan moet geven. Ook dat is een belangrijke.
Voordelen van seksuele vorming op de basisschool
Zoals eigenlijk hierboven ook al uitgelegd, is ook hierin ‘jong geleerd is oud gedaan’ van toepassing. Is seks altijd een taboeonderwerp, dan neemt hij dit zijn leven lang mee. Door hierover juist al op de basisschool te praten tijdens de lentekriebels week, maak je het onderwerp veel toegankelijker!
Ze zullen hierdoor eerder dingen durven te vragen wat over seksualiteit gaat, ze leren met respect met de ander én met zichzelf om te gaan, ze weten er meer van dus kunnen betere keuzes maken, ze worden weerbaarder én ze krijgen zo de kans om waarden en normen rondom seks tot zich te nemen.
Door het geheel op te nemen op een structurele basis krijgt het veel meer diepgang dan 1x een bijzondere middag te organiseren rondom seksuele voorlichting! Daarbij is bij laatstgenoemde activiteit het ook nog eens zo dat het dan vooral een beetje lacherig af zal worden gedaan.
De week van de lentekriebels is bedoeld om als startpunt in het geheel te dienen.
Bijna de helft van de scholen (43,2%) in het speciaal- en basisonderwijs doet mee aan de Week van de Lentekriebels. Naast onderwerpen als verliefdheid, verkering en puberteit, besteden scholen dit jaar ook aandacht aan seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksueel misbruik en het geven van toestemming, oftewel consent.
Voor leerkrachten zijn er handreikingen die ze helpen deze thema’s bespreekbaar te maken in de les. Ook zijn er nieuwe lessen ontwikkeld die aansluiten bij deze thema’s.
Rutgers werkt hiervoor samen met NPO Zapp, die tevens een Klokhuis-special en online serie gemaakt heeft voor de themaweek ‘Er zijn grenzen!’ die kinderen leert wat seksueel misbruik inhoudt, hoe ze dit herkennen en hoe ze om hulp kunnen vragen. In de lessen kunnen leerkrachten deze afleveringen gebruiken.
Weinig aandacht
Uit recent onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek & Advies blijkt dat veel basisscholen al actief met seksuele vorming aan de slag zijn: 92% van de scholen besteedt aandacht aan relationele en seksuele vorming, maar slechts 37,9% doet dit structureel middels een erkend lesmethode. 29,1% doet dit in een doorlopende leerlijn van groep 1 t/m groep 8.
Ook blijkt uit het onderzoek dat nog niet alle belangrijke onderwerpen hierin aan bod komen. Slechts eenderde van de basisscholen (34,2%) besteedt aandacht aan seksuele weerbaarheid met een erkende lesmethode.
En 1 op de 8 (12,4%) doet dat in de onderbouw, middenbouw én bovenbouw.
Tijdens de Week van de Lentekriebels kunnen scholen deze belangrijke en soms moeilijke onderwerpen oppakken.
Praat erover
Het recente maatschappelijke debat over seksueel grensoverschrijdend gedrag maakt duidelijk hoe belangrijk het is dat dit ook op scholen besproken wordt.
Elsbeth Reitzema, expert seksuele vorming bij Rutgers: “Het is belangrijk dat kinderen al op jonge leeftijd leren om respectvol met elkaar om te gaan. Ze leren hun wensen en grenzen aan te geven en de wensen en grenzen van anderen te respecteren.
Op deze manier kunnen ze nu en later verantwoorde keuzes maken op het gebied van relaties en seksualiteit.”
Schoolplan
De projectweek helpt om relationele en seksuele vorming structureel in te bedden en het een plek te geven in het schoolplan. Elsbeth: “Structurele aandacht heeft meer effect dan ad-hoc activiteiten.
Bovendien is het goed om te beginnen met makkelijke onderwerpen waardoor het later eenvoudiger is om moeilijke thema’s te bespreken.” Door de lessen relationele en seksuele vorming raken kinderen vertrouwd met de onderwerpen en leren hierover te praten.
Ze worden zich bewust van hun eigen én andermans gevoelens, en leren dat ze hun wensen en grenzen mogen aangeven en leren die van anderen respecteren. Juist op de basisschool is dit belangrijk, voordat kinderen in de puberteit komen en daadwerkelijk seksuele relaties aangaan.
Ook De Kindertelefoon onderschrijft het belang van praten over seksualiteit op jonge leeftijd. In de Week van de Lentekriebels publiceren zij een onderzoek naar ‘sexting en seksueel grensoverschrijdend gedrag online’, waarin signalen die zij krijgen van kinderen op dit gebied worden gedeeld.
Thuis mee aan de slag; spelletjes en activiteiten
Wil je thuis ook aansluiten bij dit thema? Je kunt natuurlijk gewoon over het onderwerp met de kinderen praten of maak er een spelletje van! Zo kan het spelenderwijs en leer je je kinderen niet alleen wegwijs te worden in dit thema, maar ook dat praten erover normaal en oké is.
Spel suggesties zijn:
- Iedereen mag zijn vragen op een papiertje schrijven en deze in een doos doen. Daarna pakt iedereen er een vraag uit en kijkt of hij of zij dit weet. Natuurlijk ben jij de quizmaster en grijp je in als je merkt dat vragen verkeerd beantwoord worden of als het antwoord niet bekend is. Komt er een vraag die je zelf ook niet weet? Gewoon zeggen en met elkaar op zoek naar het antwoord, want internet weet véél
- Houden je kinderen van rollenspellen? Geef een situatie aan en laat hen het naspelen. Hierin kunnen ze ongemerkt oefenen hoe ze in het echte leven zouden kunnen reageren. Denk aan je grenzen aangeven of durven vertellen dat je bijvoorbeeld anders bent.
- Bezoek met elkaar sites die over dit onderwerp gaan, liefst gericht op kinderen.
- Vinden je kinderen het leuk om te filmen of foto’s te maken? Laat ze creatief met het onderwerp aan de slag gaan. Maak een film, een collage of misschien vinden ze schrijven wel leuker. Meer kids in huis? Met elkaar iets maken is ook leuk. Kennis opdoen en lekker bezig zijn gaan zo hand in hand. En spelenderwijs wordt er volop over gepraat.
Seksuele voorlichting thuis
Vind je het zelf spannend om over dit onderwerp te praten? Des te meer een reden om te snappen dat het zinvol is om je kinderen wel met het onderwerp vertrouwd te maken. Maar hoe doe je zoiets?
Juist door er geen nadruk op te leggen, maar het heel gewoon te laten gebeuren! Leg een voorlichtingsboek voor kinderen op een plek die de kinderen weten en waar ze het dus gewoon kunnen pakken. Vertel erbij dat ze altijd met vragen naar jou toe kunnen komen.
Vraagt een kind iets wat in de richting van relaties en seks of genderkwesties gaat? Geef gewoon antwoord. En plak er rustig iets extra’s ongemerkt aan vast. Dit werkt veel minder stressvol voor jou én je kind dan speciaal voor voorlichting te gaan zitten.
Maak seks tot een normaal onderwerp door er gewoon vrij uit over te praten net als dat je over het weer praat. Praten jullie er rustig over, dan is dat voor je kinderen ook heel gewoon!
Sites voor inspiratie
Sites die je verder op weg kunnen helpen:
- Pubergids
- Filmpje voor ouders
- Lentekriebels thuis, omdat kinderen nu massaal thuis les krijgen…
Lentekriebels thuis
Rutgers, de stichting achter lentekriebels, biedt nu ook lessen aan die te downloaden zijn door ouders. Per leeftijd kan je kiezen welke voor jouw kind geschikt zijn. Omdat lessen nu regelmatig thuis gegeven worden is dit initiatief ontstaan.
Maar het is natuurlijk ook een fijne manier om er thuis mee bezig te zijn als je kinderen wel gewoon naar school gaan! Je vindt hier ook tips voor de ouders hoe je er mee aan de slag kunt gaan.
De Week van de Lentekriebels is een initiatief van Rutgers, kenniscentrum seksualiteit, i.s.m. de GGD.
Seksuele opvoeding
- Seksuele opvoeding kind
- Seksuele voorlichting boeken
- Verschil jongens en meisjes
- Week van de lentekriebels basisschool
- Preuts betekenis kinderen
- Worden we steeds preutser?
- Gebrek aan schaamte in huis?
- Doktertje spelen
- Kind zit aan geslachtsdeel; is dat normaal?
- Mijn kind kijkt porno! Wat nu?
- Piemelpraat bij jongens
- Eerste natte droom
- Eerste menstruatie kind
- Eerste keer verkering
- Eerste bh kind
- ‘Betrapt’ tijdens de seks, wat nu?
- Grooming of sextortion
- Seksuele uitbuiting
Basisschool
- Alternatieven vraag hoe was het op school
- Bento Lunchbox ideeën
- Continurooster basisschool
- Creatieve ontwikkeling basisschool
- Cultuureducatie basisschool
- Energizers basisschool
- Gezonde lunch ideeën kind
- Gezonde snacks voor na schooltijd
- Gezonde tussendoortjes kind op school
- Groene schoolpleinen
- Inclusiviteit bevorderen onderwijs
- Intern begeleider basisschool
- Juffen en Meesterdag
- Kind heeft geen zin in school
- Kinderpostzegelactie
- Klassenindeling school
- Koptelefoon op in klas
- Leerplicht kind onderwijs
- Leukste klassenuitjes
- Luizenmoeder en andere taken
- Muziek activiteiten basisschool
- Nationale Buitenlesdag
- Ongeschreven regels ouders schoolplein
- Ouder betrokkenheid basisschool
- Overblijven school wel of niet
- Overblijf wat mag kind eten
- Overgang andere basisschool
- Remedial teaching kind basisschool
- School handelingsverlegen
- Schoolactiviteiten basisschool
- Schoolarts onderzoeken
- Schoolpleinspelletjes
- Schoolreisje kind tips
- Schoolvakanties & vrije dagen
- Schoolverzuim; spijbelen & ongeoorloofd afwezig
- Schoolziek tips
- Schoolziek of geen zin in school?
- Snappet kind op school
- Speciaal Onderwijs
- Studiedag wat doen
- Thuisonderwijs
- Traditioneel klassikaal onderwijs
- Unschooling
- Uitgestelde aandacht onderwijs
- Verkeersles basisschool
- Vrijwillige ouderbijdrage
- Waarom plezier school belangrijk?
- Wachtlijst basisschool
- Wat meegeven naar school kind
- Wereldschool onderwijs
- Zomerschool kinderen
Daarnaast is ze een gepassioneerde schrijfster, ze jongleert moeiteloos tussen de chaos van opgroeiende jongens en de serene wereld van woorden. Haar pen danst op het papier, gedreven door passie, en het favoriete onderwerp van deze woordkunstenaar? Ongetwijfeld: kinderen!
- Muziekinstrumenten voor kinderen; welke, waarmee beginnen etc. - 17 April 2024
- Fijne motoriek peuters - 16 April 2024
- Divali - 14 April 2024
