Skip to Content

Weeën herkennen; van voorweeën tot indalingsweeën voelen

Weeën herkennen; van voorweeën tot indalingsweeën voelen

Weet je dat ik weeën enorm onderschatte? Als de dag van gisteren zie ik mezelf nog grinniken tegen Ro: ‘Echt, zouden al die vrouwen hier nou zo moeilijk over doen? Die kunnen zeker niets hebben…’

Dat beetje menstruatiepijn viel toch allemaal wel mee? Ik vond mezelf heel wat. Maar het leven leerde me al snel een pijnlijk lesje: niet veel later kon ik alleen nog maar piepen dat ik nu begreep waar al die vrouwen nou zo moeilijk over deden.

En voor het eerst snapte ik ook mijn moeders uitspraak, die me altijd had voorgehouden dat de ontsluitingsweeën pijnlijker waren dan de persweeën.

Wat is een wee (in medische zin)?

Op het moment dat je gaat bevallen, helpen weeën om de baby uit te drijven. Elke ontsluitingswee die je voelt is een samentrekking van je baarmoeder om de baby als het ware naar buiten te duwen.

Hoewel de pijn dat een klein beetje maskeert, zijn ze dus heel zinvol en brengt elke wee je een klein stukje dichterbij jullie baby.

Herkennen verschil buikpijn, harde buiken of voorweeën

Eén van de lastigste dingen is het bepalen waar de voorweeën en harde buiken ophouden en overgaan in echte weeën. Mijn ervaring is dat je het wel weet zodra je begonnen bent met bevallen.

Dat is het moment dat de scherpe pijnscheuten het langzaam van je overnemen. Je wordt meegenomen op een reis waarmee je niet meer kan stoppen.

Daarnaast zijn er een aantal kenmerken waaraan je ze kan herkennen:

  • De weeën komen regelmatig en rond een gelijk aantal minuten.
  • Elke wee duurt minimaal een minuut.
  • De frequentie en sterkte nemen met de tijd toe.
  • Je denkt: ‘Ah, hier doen die vrouwen dus zo moeilijk over!’

Elke vrouw is anders en niet iedere vrouw ervaart de ontsluitingsweeën. Dit is slechts een algemene stelregel, waarmee je hopelijk uit de voeten kunt.

Verschillende soorten weeën

Er zijn verschillende soorten weeën afhankelijk van de fase van de zwangerschap / bevalling.

Valse weeën (Braxton Hicks contracties)

Al vanaf een week of zes in je zwangerschap trekt je baarmoeder zo nu en dan samen. Hier voel je dan nog weinig van. Naarmate de maanden vorderen kan je ze beter voelen. Het verschil met voorweeën is dat de Braxton Hickscontracties niet pijnlijk zijn.

Je buik is gespannen en ontspant weer. Soms doordat je te veel hebt gedaan of stress ervaart, een andere keer doordat je baby bijvoorbeeld schopt. Vaak helpt het om even rustig te gaan liggen en ontspannen.

Voorweeën of oefenweeën

Het moment dat je voorweeën krijgt, zegt nog niets over de uiteindelijke bevalling. Je baarmoeder bereidt zich voor op straks en doet dat door aanspannen/ontspannen af te wisselen.

Het verschil met echte weeën is dat deze niet regelmatig (hoeven te) komen en de sterkte ervan niet toeneemt. Zo kan het na een halfuur voorweeën ook weer afzwakken en wegebben.

Lees ook: Voorweeën

Indalingsweeën

Voor je daadwerkelijk kunt gaan bevallen. Hierbij daalt het hoofdje van de baby in het bekken en komt daar vast te liggen. Bij een eerste kindje gebeurt dit vaak al weken voor je bevalling, maar als de weg eenmaal is vrijgemaakt kunnen ze nog best een tijdje heen en weer schieten. Dit hoef je trouwens niet te voelen.

Kleine tip: Rose daalde maar niet in, ook niet nadat mijn vliezen al lang en breed gebroken waren. Wat bleek? Mijn blaas zat overvol en ik kon niet goed plassen. Toen die eenmaal in het ziekenhuis geleegd was met een katheter beviel ik binnen twee uur.

Kortom, plassen is geen overbodige luxe.

Lees ook: Indalingsweeën

Ontsluitingsweeën

Tijdens de ontsluiting opent de baarmoedermond zich langzaam tot hij tien centimeter openstaat. Dit verloopt met een bepaalde opbouw, waarbij de tijd tussen de weeën steeds korter wordt en de weeën in frequentie en sterkte toenemen.

  • FASE I: beginfase; je baarmoedermond wordt weker (zachter) en verstrijkt. Dit houdt eigenlijk in dat de baarmoedermond, die de baarmoeder afgelopen maanden hermetisch heeft afgesloten, korter wordt en open gaat staan. Bij sommige vrouwen is dit in enkele uren gepiept, bij anderen kan het langer duren.
  • FASE II: latente fase; van menstruatie-achtige krampen beginnen de weeën nu venijniger te worden. Je kan ze nog wel redelijk volhouden, maar zo richting de 6-8 centimeter is een goed gesprek meestal niet meer mogelijk. De weeën komen rond de 4 minuten en duren telkens gemiddeld een minuut.
  • FASE III: actieve fase; De laatste loodjes wegen het zwaarst, ook tijdens je bevalling. Ergens tijdens deze fase zal je waarschijnlijk het idee hebben dat dit je helemaal niet gaat lukken en dat je er zo klaar mee bent! Zolang je geen volledige ontsluiting hebt, mag je niet persen: je baby moet echt naar het laagste punt dalen. Maar dan is het echt bijna zover…

Persweeën

Het moment dat je baby lekker in je armen kan liggen, komt gelukkig steeds dichterbij. De persweeën starten rond de tien centimeter en maken dat je weer actief kunt gaan meedoen met bevallen. Ik vond het persoonlijk een verademing. Je herkent ze trouwens direct: het voelt als een flinke druk op je darmen (plat gezegd alsof je moet poepen).

Tip: let goed op wat de verloskundige zegt. Zij (of hij) ziet precies wanneer je kan persen en wanneer juist rust moet houden. Bij May mocht ik bijvoorbeeld een paar minuten niet persen, omdat de bevalling zo vlot verliep.

Als het te snel gaat is het risico op uitscheuren groter. Dit kan ook gevraagd worden als bijvoorbeeld de navelstreng om het hoofdje geklemd zit.

Naweeën

Dacht je dat je je portie nu wel gehad had nu de baby uit de buik is? Helaas! Na afloop van de bevalling kan je nog behoorlijk last hebben van naweeën, die zorgen dat je baarmoeder zijn oorspronkelijke vorm weer kan aannemen.

Je kunt dit eventueel bespoedigen met bepaalde theesoorten (al weet ik uit ervaring dat die best pijnlijke contracties kunnen veroorzaken). Probeer de pijn wat te verlichten met een kruik of andere vorm van warmte.

Wanneer bel je de verloskundige?

Laat voorop staan dat het altijd goed is om even contact te hebben bij twijfel, bloedverlies en verminderde activiteit in je buik! Maar als het om weeën gaat, is het doorgaans gebruikelijk dat je belt als je 1-2 uur lang om de vijf minuten een wee voelt die minstens een minuut aanhoudt (en soms gedurende een uur aanhouden).

Dit wordt ook wel de 5-1-1 regel genoemd. Wanneer je vorige bevalling heel snel verliep of als je het je tweede, derde of latere kindje is, kan je verloskundige hier vooraf andere afspraken over maken.

De tijd tussen weeën kan je timen met een stopwatch op je telefoon of door een app te downloaden zoals de contraction timer. Vaak kan je dan ook meteen het overzicht doorsturen naar de verloskundige zodat zij ziet hoe de bevalling vordert.

Lees ook: Wanneer verloskundige bellen?

Wat moet je doen bij weeën?

Persoonlijke ervaringen

Inmiddels drie keer bevallen kan ik mezelf wel een beetje ervaringsdeskundige noemen. Door de bevallingen heen ontdekte ik dat ontspannen inderdaad het toverwoord is – precies zoals alle grote websites en zwangerschapsbijbels je voorschrijven.

En inderdaad, het is lastig ontspannen als je iets met een diameter van tien centimeter door een redelijk klein gaatje probeert te persen, maar door op je ademhaling te letten en volledig in jezelf te keren, kom je al heel ver.

Laat zoveel mogelijk los waar je geen controle op hebt en probeer je volledige concentratie te richten op het enige dat nu belangrijk is: dat je een baby ter wereld zet.

Afleiding

Vooral tijdens de bevalling van Rose, waarbij de indaling niet vorderde en het allemaal vrij lang duurde, bood Ro echt de afleiding die ik nodig had. We lachten zoveel dat ik bijna niet doorhad dat we hier waren voor de geboorte van ons kleine meisje. Dit hielp enorm.

Dus zolang het lukt: zorg voor een beetje afleiding en de tijd vliegt voorbij – bij wijze van spreken dan ?

Wegpuffen

Een bekende manier om te kunnen omgaan met de pijnlijke weeën is puffen. Misschien heb je het al geleerd tijdens een zwangerschapscursus? Ik dacht elf jaar geleden dat ik die niet nodig zou hebben en ging cold turkey mijn bevalling in.

Gelukkig kan iedereen puffen en dus deed ik na een korte spoedcursus braaf mee: pff pff pff pff pff. Het voordeel hiervan is dat je langzaam in een soort trance raakt en daardoor beter kan omgaan met de pijn. Hoe je dat doet? Adem diep in en blaas steeds kort uit. Laat iemand met je meedoen (mits dat

Pijnbestrijding tijdens de weeën

Massage/druk

Kijk naar wat je zelf prettig vindt. De één kan geen vinger aan haar lijf verdragen, terwijl de andere vrouw zweert bij een fijne massage van haar onderrug, benen en/of heupen.

Probeer het een beetje uit en je merkt vanzelf of het werkt.

Warmte

Het schijnt enorm te helpen om warmte in te zetten als natuurlijke vorm van pijnbestrijding. Gebruik een kruik, pittenzak, warme douche of bad om de scherpe randjes er een beetje af te halen.

Persoonlijk vond ik het effect te verwaarlozen: het deed nog steeds veel pijn. Maar misschien had ik ook ten onrechte wonderen van de douche verwacht.

Lachgas

Lachgas/zuurstofmengsel (kortweg ‘lachgas’) is een mengsel van vijftig procent zuurstof en vijftig procent stikstofoxide. De barende vrouw dient het mengsel zelf toe via een masker. Zij blijft hierbij bij volle bewustzijn.

Het lachgas wordt via de longen in het bloed opgenomen en onderdrukt na een paar ademhalingen vrijwel direct de baringspijn. Ook het ongemak bij het aanbrengen van eventuele hechtingen wordt door het gebruik van lachgas weggenomen.

De werking stopt enkele minuten na het beëindigen van de behandeling. Het lachgas verlaat het lichaam dan ook weer via de longen.

Pethidine-injectie

Tijdens mijn eerste bevallingen kreeg ik een pethidine-injectie. Achteraf vond ik het niet echt een succes. De prik zelf (in mijn bovenbeen) deed heel veel pijn. Toen ik beviel van June deed het de controle verliezen op mijn motoriek.

Slaapdronken zwalkte ik door de slaapzaal om mijn weeën op te vangen. High van de pethidine… Bij Rose smeekte ik om een prik op het moment dat de laatste centimeters zich hadden aangediend.

Uiteraard beviel ik voor het middel begon te werken en dus zat ik knetterstoned op bed met de eerste kraamvisite om me heen, terwijl Rose een gat in de dag sliep.

Achteraf worden beide gevallen afgeraden: je mag niet lopen met een pethidineprik, omdat dat het risico verhoogt dat je valt. En aan het eind van de bevalling hoor je geen prik te krijgen vanwege het risico voor je kindje.

Nadelen: door de sufheid kan het zijn dat je de bevalling minder bewust meemaakt en ook je baby kan suf raken, waardoor hij of zij ademhalingsproblemen kan hebben na de geboorte (zeker wanneer de prik kort voor de geboorte is toegediend)

Remifentanil

Dit middel is net als pethidine vergelijkbaar met morfine. Je krijgt een infuus en drukknop waarmee je het middel zelf kan toedienen. Voordeel is dat het snel werkt (al na een minuut) en beter verdooft dan pethidine.

Nadelen: het kan je ademhaling beïnvloeden en zelfs een ademstilstand bij de moeder veroorzaken. Bovendien kan je niet rondlopen vanwege het infuus.

Ruggenprik

In de VS is het heel gebruikelijk, hier wat minder, maar de ruggenprik is toch wel de bekendste vorm van medicinale pijnstilling. Hiervoor ben je wel afhankelijk van de aanwezigheid van een anesthesist in het ziekenhuis: alleen hij of zij mag de ruggenprik plaatsen.

Het kan lastig zijn, maar je moet stil blijven zitten tot hij geplaatst is – ook tijdens weeën. Het voordeel is wel dat je de hele bevalling gewoon kan meemaken en het geen nadelige effecten heeft op het welzijn van je kindje.

Nadelen: je mag o.a. niet meer uit bed, de weeën kunnen afnemen in intensiteit en frequentie, je loopt grotere kans op een kunstverlossing doordat de bevalling en het persen langer duren, soms werkt de ruggenprik niet of slechts aan één kant.

Steriele waterinjecties

Iets dat de laatste jaren in opkomst is, zijn de steriele waterinjecties. Deze methode is pas sinds juli 2013 mogelijk als pijnbestrijding bij een bevalling. Hoe het werkt? De zwangere vrouw krijgt in haar onderrug vier injecties met wat steriel water om de weeën in je rug te onderdrukken.

Steriele waterinjecties onderdrukken de pijn van rugweeën. Er worden in de onderrug vier injecties toegediend met een kleine hoeveelheid steriel water. Dit is 45-120 minuten werkzaam. De prikken kunnen daarna eventueel herhaald worden.

De steriele waterinjecties worden in Scandinavië veelvuldig gebruikt. Wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat er geen negatieve bijwerkingen zijn voor jou of je kindje.

TENS

TENS staat voor Transcutane Elektrische NeuroStimulatie en is een apparaatje dat werkt via kleine stroomstootjes. Je kan zelf bepalen wanneer je hier behoefte aan hebt/hoe sterk je ze wil voelen en drukt dan op een knopje.

Het gebruik van een geboorte-TENS is veilig voor moeder en kind. Je plakt zelf electrodes op je rug. Via een apparaatje dat jezelf bedient geef je jezelf kleine stroomstootjes. De intensiteit hiervan bepaal je zelf.

De stroomstootjes die je lichaam ingaan geven een tintelend of prikkelend gevoel. De geboortetens neemt de pijn niet helemaal weg maar verminderd deze wel. Het is het enige pijnstillingsmiddel wat ook thuis gebruikt kan worden.

Voor meer informatie kan je op de website van de KNOV een folder vinden over de diverse mogelijkheden rondom hoe om te gaan met pijn.

Waar moet je aan denken als je kiest voor medicinale pijnbestrijding?

Laat je goed voorlichten en weeg de voor- en nadelen goed tegen elkaar af. Overleg bovendien ook met je partner en de verloskundige. Probeer daarnaast ook in je omgeving rond te vragen naar verschillende ervaringen.

Zo beviel de pethidineprik me absoluut niet en zou ik hem niemand aanraden, maar misschien ken je iemand die erbij zweert. Hoe dan ook, je faalt niet als vrouw wanneer je hiervoor kiest en iedereen bevalt op zijn eigen manier. Kies – voor zover mogelijk – voor hetgeen bij je past.

Hulp van partner, familielid, doula of verloskundige

Het is tijdens de bevalling prettig om hulp en steun te krijgen van iemand. Spreek vooraf met de aanwezigen goed door wat jij wil en wat je van de ander verwacht.

Misschien hoef je alleen maar de mentale ondersteuning en moet je er niet aan denken dat ze aan je lichaam gaan ‘zitten plukken’ (zoals een vriendin het omschreef) of wil je juist iemand die je vasthoudt en die masseert.

Omschrijving van de afbeelding

Merel van Berkel