Vroege leerling; wat is het en wanneer vroeg of juist late leerling

Op veel basisscholen gebruiken ze termen als ‘vroege’ en ‘late’ leerling. Onze zoon is een zogenaamde vroege leerling. Nog voor we hem officieel inschreven, zei één van de kleuterjuffen al: ‘Ah een vroege leerling! Wij als school kiezen niet zomaar voor doorstromen’. Nu het schooljaar ten einde loopt, snap ik dat vroege leerlingen extra besproken worden door de leerkrachten.

Kan dit kind het aan om door te gaan naar het volgende schooljaar? Wat zijn de positieve en negatieve effecten van langer kleuteren of van juist wel doorgaan naar de volgende groep?

In dit artikel een uitleg over wat een vroege leerling precies is. En overwegingen die een school in gesprek met ouders kan delen over een vroege leerling.

Inhoud laat zien

Wanneer ben je een vroege leerling?

Je geboren bent in de periode van oktober tot december. Is je kind bijvoorbeeld op 4 november jarig? Dan is hij dus een vroege leerling. Kinderen die in hetzelfde jaar geboren worden maar in een andere maand, zijn al langer op school.

Even een voorbeeld: Tess is geboren op 4 mei. Ze mag op 1 mei naar groep 1, na de zomervakantie blijft ze in groep 1. De drie maanden dat ze in totaal voor de zomervakantie op school zat zijn ‘extra’ kleutertijd. Daan is geboren op 21 december.

Hij start per 1 december op school in groep 1. Na dat halve jaar wordt gekeken of hij door kan naar groep 2 of in groep 1 blijft. Een late leerling kan dus extra lang kleuteren.

Er zijn scholen die werken met instroomgroepen. Dan start je kind in de instroomgroep (groep 0) in de maanden januari – juli. Na de zomervakantie gaat je kind dan naar groep 1.

Een kind dat tussen januari en maart geboren wordt, noemen we een late leerling. Een leerling geboren tussen de maanden oktober en december wordt een vroege leerling genoemd. Is je kind in een andere maand geboren? Dan valt deze onder de noemer ‘reguliere leerling’.

Vroege leerlingen kunnen korter kleuteren

Als blijkt dat een leerling die bijvoorbeeld in oktober gestart is, prima meekomt op school, dan kan het zijn dat deze na 10 maanden doorstroomt. In dit voorbeeld reken we de maanden van oktober tot en met juli mee.

Over kleuters wordt vaak gezegd dat ze zich sprongsgewijs ontwikkelen. Ze kunnen ineens het rijmen onder de knie hebben. Maar het hakken – plakken (de auditieve synthese) kan weer heel lang duren.

Wat zijn de nadelen van korter kleuteren?

Minder tijd om te spelen in de hoeken, buiten op het plein
Sneller in staat moeten zijn om zelfstandig in groep 3 te kunnen werken aan een eigen taak
Mate van concentratie die je voor groep 3 dient te hebben is ook een stuk hoger
De zogenaamde ‘rijping’ moet bij het kind aanwezig zijn. Dat wil zeggen: de hersenhelften moeten goed kunnen samenwerken om te leren lezen, schrijven en voor het automatiseren.
Overgang van langer buitenspelen naar een kwartier op een dag is voor veel kinderen een kluif. Dit kan extra zijn voor jonge kinderen (vroege leerlingen)
Sociaalemotionele ontwikkeling dient echt stevig te zijn. Hoe weerbaar ben je? Kun je omgaan met teleurstellingen? Hoe ga je ermee om als je iets nog niet weet?
Als je kind ieder jaar doorstroomt gaat het met 11 jaar al naar de middelbare school.
Er zijn echter ook voordelen aan een vroege leerling zijn. Stel dat je een gemiddelde tot slimme leerling bent en er wordt besloten dat je mag doorstromen. Je kind kleutert dus korter.

Dit zijn de voordelen:

Eerder aansluiten bij de leef- en leerontwikkeling van je kind
Meer uitdaging kunnen bieden in de vorm van het leren lezen, schrijven en rekenen
Bij leerlingen in de klas zitten die op hetzelfde sociaal-emotionele of cognitieve niveau zitten
Niet ieder kind is een knutselkind. Dan kan een jaar langer kleuteren echt een jaar zijn waarin je kind met minder plezier naar school gaat (eigen ervaring)

Goede screening van vroege leerling is belangrijk

Het is daarom belangrijk dat een school extra goed de ontwikkeling van vroege leerlingen doorspreekt. Onderwerpen die dan besproken worden zijn:

Sociaalemotionele ontwikkeling

Heeft je kind een (vast) vriendje? Hoe speelt hij met andere kinderen? Kan het op zijn beurt wachten? Hoe reageert hij op feedback van de juf of andere kinderen?

Een kind wat weinig tot geen vriendjes heeft, erg de kat uit de boom kijkt en tijd nodig heeft om te wennen kan enorm opbloeien van een jaar langer kleuteren. Het voordeel van een jaar langer kleuteren is dat dit kind jongere kinderen kan helpen.

Hij of zij weet immers goed hoe in het de klas werkt. Ook zijn er veel scholen die voor oudere kleuters extra uitdagende opdrachtjes of speelopdrachten in de hoeken hebben.

Lichamelijke ontwikkeling

De regel op veel scholen is dat kinderen zindelijk dienen te zijn als ze naar school komen. In de praktijk blijkt dat dit niet voor ieder kind lukt. Soms liggen er medische problemen aan ten grondslag. Maar ook de lengte van een kind en de gezondheid van een kind worden besproken.

Is een vroege leerling veel ziek en heeft het daardoor veel onderwijs gemist? Zou een jaar extra kleuteren dan meer basis kunnen geven voor een goede doorstroom naar groep 3?

Verder bespreken de leerkrachten ook wel eens hoe het zicht van de ogen is en of logopedie nodig is. Dit om het leerproces zoveel mogelijk te stimuleren.

En als je kind extra lang ‘moet’ kleuteren?!

Er zijn veel voordelen aan extra lang kleuteren. Meer tijd om de sociaal-emotionele ontwikkeling van je kleuter een handje te helpen. Meer speelsgewijs de basisbegrippen van rekenen en taal onder de knie krijgen. Zie de kleuterklas als een gereedschapskist waar je je hele leven wat aan hebt.

In groep 3 krijg je stukken gereedschap in de vormen van leren lezen, rekenen, schrijven. In groep 4 weer ander gereedschap zoals spelling. En zo blijf je deze gereedschapskist je hele leven wel vullen.

Extra lang kleuteren kan juist de basis naar groep 3 en de gehele basisschool extra sterk maken. Op een manier die bij kleuters past.

Groep 3

Basisschool

Author
Recent Posts

Mirjam de Stigter

Tekstschrijver at Tekstbureau Schrijfkameleon

Mirjam is al meer dan een decennium getrouwd met haar jeugdliefde. Samen zijn ze de trotse ouders van drie prachtige kinderen: twee zoons (2015 en 2020) en dochter (2017). Haar hart ligt in het basisonderwijs, waar ze al ruim 12 jaar haar passie volgt. Mirjam heeft zowel als leerkracht als intern begeleider waardevolle ervaring opgedaan.

Naast haar toewijding aan het onderwijs, floreren Mirjams creatieve kanten. Lezen en schrijven vormen de kern van haar grootste hobby, en het feit dat ze deze passie kan uiten in deze blog vervult haar met vreugde. Het schrijven voor verschillende bureaus geeft haar de kans om haar horizon te verbreden en kennis verder te verdiepen.

Je kunt haar het beste omschrijven als enthousiast, lief, duizendpoot, creatief, vrolijk en met name dol op het stimuleren van de ontwikkeling van ieder kind.

Latest posts by Mirjam de Stigter (see all)