Verloskundige; Vanaf de eerste afspraak tot de bevalling; wat doen ze?

Tijdens mijn eerste zwangerschap was ik 21 jaar oud. Hoe volwassen je op die leeftijd bent, verschilt natuurlijk enorm per persoon.

Voor mij gold in elk geval dat ik nog middenin de puberale onzekerheid zat en dat ik tegenover een oudere man kwam te zitten, compleet met barse stem en handen als kolenschoppen – niet echt bevorderlijk. Ik vond het een beetje lastig. Misschien ook omdat hij gewoon eerlijk was en ik dat niet wilde horen?

Inhoud toon

Verloskundigen in allerlei soorten en maten

Hoe dan ook: verloskundigen komen in allerlei soorten en maten. En omdat zo’n eerste bezoek toch behoorlijk spannend is, neem ik je graag virtueel mee in alle afspraken die voorbij zullen komen.

Zo ben je in elk geval goed voorbereid en kan je hopelijk met een gerust hart het hele traject gaan vervolgen.

Probeer er vooral een beetje van te genieten: uiteindelijk is je verloskundige de persoon met wie je, naast je partner, komende maanden de meest intieme momenten zal gaan delen.

Welke verloskundige?

Woon je in een klein(er) dorp, dan is de keus vaak beperkt tot één praktijk, maar in de stad kan je vaak veel meer kiezen.

Het kan praktisch zijn om te kiezen voor de verloskundige gaat die het dichtstbij zit. Niet in de laatste plaats omdat hij of zij in geval van nood zo snel mogelijk bij je kan zijn.

Aan de andere kant is het ook belangrijk dat je jezelf goed voelt bij de keus die je maakt. Uiteindelijk is de ene praktijk de andere niet.

Hier kan je aan de hand van je woonplaats en postcodegebied zien welke verloskundigenpraktijken voor jou in aanmerking komen.

Bovendien staat op de site ook meteen met hoeveel verloskundigen je te maken kan krijgen, of ze geregistreerd staan bij de Koninklijke Nederlandse Organisatie voor Verloskundigen (KNOV) en of ze een kinderwensspreekuur aanbieden.

Wanneer neem je contact op met de verloskundige?

De eerste afspraak vindt plaats bij 8-10 weken. Daarom adviseert de KNOV om te bellen als je zes weken zwanger bent.

Wat gebeurt er tijdens de eerste afspraak?

Als je voor het eerst kennismaakt met je verloskundige, komen er veel zaken aan bod. De verloskundige wil van alles weten over jullie. Denk aan:

Hoe is de gezinssituatie
Wie zijn jullie zelf?
Zijn er bepaalde ziekten of aandoeningen in de familie die belangrijk zouden kunnen zijn voor het verloop van de zwangerschap?
Komen er meerlingen in de familie voor?

Het is dus handig als je partner meekomt naar het eerste gesprek.

Daarnaast kunnen er een aantal testen gedaan worden als onderdeel van een lichamelijk onderzoek:

Bepalen van de uitgerekende datum
Bloeddruk meten
Wegen
Bloed prikken (ter controle op ziektes en aandoeningen, je ijzergehalte en bloedsuiker)
Urinemonster (aanwezigheid eiwitten en glucose; belangrijk om te kunnen zien of je een blaasontsteking hebt en het biedt belangrijke informatie over je bloeddruk)
Buik voelen
Doorverwijzing echoscopie
Invullen zwangerschapskaart (gebeurt tegenwoordig steeds vaker digitaal) en de volgende afspraak plannen
Jouw/jullie vragen behandelen.

Tip: er komt tijdens zo’n eerste gesprek vaak veel op je af. Het is daarom goed om vooraf na te denken wat je eventueel wil weten, welke onzekerheden je ervaart en of er praktische zaken zijn waarbij je hulp nodig hebt.

Schrijf ze vast op, zodat je ze niet vergeet.

In sommige plaatsen gebeurt het afnemen van bloed en inleveren van een urinemonster in een aparte poli. Hier krijg je dan een formulier voor mee.

Wanneer ga je naar een gynaecoloog?

De gynaecoloog werkt in het ziekenhuis. Je komt hier eigenlijk alleen terecht wanneer je complicaties ervaart of als je een verhoogd risico hebt.

Denk bijvoorbeeld aan een eerdere keizersnede, meerlingzwangerschap, grotere kans op een miskraam, hoge bloeddruk of als je pre-eclampsie symptomen vertoond.

Ook wanneer je kans loopt (veel) te vroeg te bevallen, zal je meestal onder supervisie van de gynaecoloog komen te staan. Verder ga je eigenlijk bijna altijd naar de verloskundige.

Je kan ook halverwege de zwangerschap worden doorverwezen naar het ziekenhuis. Bijvoorbeeld wanneer je verloskundige constateert dat je bloeddruk gevaarlijk hoog is of als je bloedgroep een dusdanige afwijking heeft, dat je baby gevaar loopt.

Welke taken heeft een verloskundige tijdens je zwangerschap

De twee belangrijkste taken van een verloskundige zijn:

Controle en onderzoek
Voorlichting

Onder controle en onderzoek valt bijvoorbeeld dat ze je gewichtstoename en bloeddruk in de gaten houdt, de baby bekijkt via echoscopie en luistert naar het hartje.

Verder kijkt ze ook naar je mentale gesteldheid. Vind je het (door omstandigheden) zwaar om in verwachting te zijn of heb je juist een droomzwangerschap?

Daarnaast is ze (of hij) dé persoon voor al je vragen rondom zwanger zijn, om te luisteren naar je onzekerheden en je te helpen voor, tijdens en na de bevalling. Deze voorlichting kan heel wat negatieve gevoelens ontkrachten.

Vaak helpt het al om te horen dat bepaalde gevoelens erbij horen en je niet de enige bent.

Termijnecho

De eerste echo die je krijgt tijdens je zwangerschap heeft als doel te bepalen hoelang je op dat moment zwanger bent. Dat kan zeer nauwkeurig, omdat baby’s tot een week of twaalf ongeveer gelijk groeien.

Pas na die tijd worden verschillen in lengte etc. duidelijk. Je verloskundige kijkt naar:

Een kloppend hartje
Grootte van de baby (en dus hoelang je op dat moment zwanger bent)
Of er sprake is van een meerling
De ontwikkeling van verschillende organen
Nekplooi-meting (als je dit wil weten; alleen mogelijk tussen week 11 en 14)
In bepaalde gevallen kan besloten worden een tweede termijnecho te doen.

Prenatale screening op Downsyndroom en andere lichamelijke aandoeningen

Misschien bestaat in je familie verhoogde kans op bepaalde aandoeningen of wil je gewoon zelf weten waar je aan toe bent. In dat geval kan je op dit moment kiezen voor vier soorten onderzoek.

(Naast het Downsyndroom kijken ze tegenwoordig ook naar trisomie 13 (Pataussyndroom) en trisomie 18 (Edwardssyndroom).

NIPT

Vanaf 10 weken kan je kiezen voor een NIPT – Niet Invasieve Prenatale Test. Deze test geeft bijna volledige zekerheid (99% bij Downsyndroom, iets minder bij het syndroom van Patau of Edwards).

Bij de NIPT wordt het bloed van de zwangere vrouw onderzocht, omdat daar vanaf tien weken zwangerschap ook het DNA van haar kindje in te vinden is

Over het algemeen krijg je hiermee een heel goed beeld, al is de uitslag niet 100% betrouwbaar. Je kindje zou dus alsnog één van de syndromen kunnen hebben, maar de kans daarop is vrij klein bij een positieve NIPT.

Het voordeel hiervan is bovendien dat je kindje geen enkel risico loopt, zoals bij de vlokkentest en vruchtwaterpunctie wel het geval is.

Combinatietest

Bij de combinatietest krijg je te horen hoe groot de kans is op het syndroom van Down, Patau of Edwards. Aan de hand van een combinatie van de dikte van de nekplooi, bloedonderzoek én de leeftijd van de zwangere wordt een kansberekening gedaan.

Gunstig is 1:200 en daarboven (1:500 bijvoorbeeld), daaronder zit je in de risicozone. Daarbij zei onze verloskundige altijd dat 1:50 nog altijd betekent dat 49 op de 50 kindjes gezond wordt geboren.

Omdat het een kansberekening is, geeft de uitslag geen uitsluitsel over de daadwerkelijke aanwezigheid van één van de syndromen. Daarvoor is verder onderzoek nodig, indien gewenst.

Vlokkentest en vruchtwaterpunctie

De enige twee onderzoeken die bijzonder specialistisch medisch onderzoek vereisen zijn de vlokkentest en vruchtwaterpunctie. De vlokkentest neemt weefsel van de placenta af via de vagina of buikwand.

Over het algemeen krijg je hierbij een heel betrouwbare uitslag, maar bij twijfel kan nog weleens gekozen worden om toch nog een vruchtwaterpunctie te doen. De kans op een miskraam is bovendien 0,5%.

De vruchtwaterpunctie gebeurt via een naald door de buikwand. Deze neemt 10-15% van het vruchtwater op voor onderzoek. Je krijgt binnen drie weken de uitslag die nagenoeg absolute zekerheid biedt.

De kans op een miskraam is 0,3% (of 1 op de 300).

Hoe zit het met de kosten voor prenatale screening?

Op de website van het RIVM staan de meest recente bedragen:

NIPT € 175,00 (niet vergoed door de zorgverzekeraar, tenzij er een medische indicatie bestaat – dit kan ten koste gaan van je eigen risico)
Combinatietest € 170,13 (in sommige gevallen vergoed uit de aanvullende verzekering)
Vlokkentest en vruchtwaterpunctie – afhankelijk van de uitslag (“positief” betekent een vergoeding, maar soms ten koste van je eigen risico)

Dertien-wekenecho

Met een 13-wekenecho kan een speciaal opgeleide verloskundige extra goed naar de groei en ontwikkeling van de baby kijken. Honderden verloskundigen hebben daarom de laatste tijd de aanvullende opleiding voor de 13-wekenecho gevolgd.

De 12-wekenecho richt zich op de datum en volgt de basis van het ontstaan van je kindje. Met de 13-wekenecho kunnen ernstige afwijkingen al gezien worden.

Dit geldt voor een deel van de afwijkingen, die ze anders bij de 20-wekenecho zouden zien. Dit geeft ouders meer tijd om informatie in te winnen, over wat dit betekent.

Er kan extra onderzoek gedaan worden, als ook een second opinion bij een andere echoscopist.

Ook helpt de 13-wekenecho, in de verwerking voor ouders. Daarnaast kunnen ouders er eerder voor kiezen als ze dit willen, om de zwangerschap af te breken.

De 13-wekenecho geeft aan zowel de verloskundige als ouders een breed beeld van de gezondheid van de baby.

Heb je een goede 13-wekenechouitslag? Dan geeft het voor veel ouders ook een stuk rust. Een 20-wekenecho is een spannend moment. Een goede uitslag kan stressgevoelens bij ouders flink doen verminderen.

Wat als blijkt op de 13-wekenecho dat je kindje een ernstige hartafwijking heeft of niet levensvatbaar is na de geboorte? Je kunt als ouders dan besluiten om de zwangerschap uit te dragen of deze af te breken.

Een heel heftige en verdrietige situatie. We wensen je in dit geval veel sterkte toe.

Lees ook: 13 weken echo; vanaf 1 september een extra controle voor zwangeren

Twintig-wekenecho

Deze echo staat vooral bekend als de echo waarbij je ontdekt welk geslacht je kindje heeft. En dat kan inderdaad onderdeel zijn van het onderzoek, maar is voor de verloskundige eigenlijk het minst van belang.

Mocht de foetus erbij liggen met gekruiste beentjes dan zou je dus zomaar eens ‘pech’ kunnen hebben. Wat ze wel bekijken?

Hoeveel vruchtwater er is
De groei van je kindje
Eventuele afwijkingen (open ruggetje/schedeltje bijvoorbeeld)
De ontwikkeling van de diverse organen en botten
Mocht het vermoeden bestaan dat er een afwijking te zien was, dan moet je terugkomen voor vervolgonderzoek door een deskundige in het ziekenhuis. Als dit inderdaad waarheid blijkt, ga je in gesprek met één of meerdere artsen om te bespreken of het kindje levensvatbaar is en wat zijn of haar kwaliteit van leven zal zijn. Er bestaat dus een kleine kans dat je voor de keuze komt te staan om de zwangerschap voortijdig af te breken. Om die reden is het geslacht voor je verloskundige dus van minder groot belang dan zijn of haar gezondheid.

Groeiecho en liggingsecho

Wanneer je verloskundige daar reden toe ziet, kan ze besluiten om een groeiecho te laten afnemen om te zien of je baby goed groeit. Of een liggingsecho wanneer ze vermoeden dat je baby verkeerd ligt.

Deze vindt plaats aan het eind van de zwangerschap.

Tijdens de bevalling: wie is daarbij aanwezig?

In een verloskundigenpraktijk krijg je automatisch te maken met meerdere verloskundigen. Zij rouleren ook tijdens je afspraken zodat je iedereen in elk geval een paar keer gezien hebt.

Wie op het moment van bevallen dienst heeft, kan je vooraf dus nooit vaststellen. Het is meer een kwestie van ‘geluk’ hebben dat jouw favoriet moet werken op het moment dat je baby eraan komt.

Wil je op eigen initiatief bevallen in het ziekenhuis (poliklinisch) dan gaat je eigen verloskundige gewoon mee.

Wanneer je echter om medische redenen aan het ziekenhuis wordt overgedragen, geeft de verloskundige jouw bevalling uit handen aan een gynaecoloog. Ze kan beslissen erbij te blijven om jou te steunen, wat erg prettig kan zijn vanwege jullie vertrouwensband, maar is dat niet verplicht.

Tijdens je kraamweek

Na de geboorte komt je verloskundige nog een paar keer langs.

Hij of zij overlegt met je kraamhulp, maar is er vaak ook om nog na te praten over de bevalling, te kijken hoe het fysiek en mentaal met jullie gaat en gezamenlijk de intensieve periode van begeleiding af te sluiten. Ook is er ruimte voor de vragen die je misschien nog hebt.

Nacontrole

Deze afspraak is niet verplicht, maar het kan prettig zijn om na zes weken nog even op nacontrole te gaan.

Je praat samen nog even na over afgelopen periode, je kan vragen stellen over je baby of over je eigen herstel en natuurlijk je kleintje showen.

We kozen hier zelf ook voor en zowel Ro als ik vond het bijvoorbeeld na de geboorte van Rose prettig om nog één keer op gesprek te gaan – niet wetend dat we er anderhalve maand later weer zouden zitten ?

Dat verhaal lees je hier.

Moet je betalen voor de verloskundige?

De zorg die verloskundigen bieden tijdens je zwangerschap wordt volledig vergoed door je basisverzekering.

Wel is het mogelijk dat eventueel aanvullende zaken (als een cursus, bepaalde bloedcontroles, geneesmiddelen en vervoer met de ambulance) uit je eigen risico of zelfs eigen zak moeten worden betaald.

Moet je eerst naar je huisarts bellen voor een doorverwijzing?

Je mag, zoals hierboven ook staat, na een positieve zwangerschapstest contact opnemen met je verloskundige. Je hebt daarvoor geen doorverwijzing nodig.

Wel is het natuurlijk verstandig om ook de huisarts op de hoogte te stellen, zodat hij bij het voorschrijven van bepaalde medicatie rekening kan houden met je zwangerschap.

Wat is het kinderwensspreekuur?

Sommige verloskundigenpraktijken bieden een zogenaamd kinderwensspreekuur aan. Zeker als je heel bewust kiest voor een kindje, is het handig om je vooraf voor te bereiden.

De verloskundige vertelt tijdens zo’n spreekuur waar je op kan letten op het gebied van voeding en bijvoorbeeld dat je alvast kan beginnen met het slikken van extra foliumzuur.

Slim is om deze vragenlijst alvast in te vullen. Deze geeft aan of er risico’s zijn voor jou, je zwangerschap of de baby zelf.

Je kan het advies en de informatie downloaden of naar je verloskundige mailen.

Voorbereiding bevalling

Bevalling

Na bevalling

Bevalling opwekken & inleiden

Weeën & fasen bevalling

Pijnbestrijding

Bevalling complicaties

Author
Recent Posts

Merel van Berkel

Blogger at De Mamagids

Mijn naam is Merel (33) – of ‘mama’ zoals ik minstens 20.934 keer per dag word genoemd door één van mijn drie dochters: June (11), Rose (3) en May (2). Naast persoonlijke verhalen over de hindernissen die we soms tegenkomen als gezin, twijfels die ik heb en ervaringen, wil ik mijn lezers ook graag voorzien van handige informatie. Wat moet je bijvoorbeeld doen bij teken of luizen en hoe zit het nu precies met dat definitieve schooladvies in groep 8?

Latest posts by Merel van Berkel (see all)