Skip to Content

Unschooling Nederland; wat is het en hoe zit het met leerplicht?

Unschooling Nederland; wat is het en hoe zit het met leerplicht?

Unschooling, wat is het nou eigenlijk? Het principe van unschooling is dat de interesse en inzet vanuit kinderen zelf geregeld wordt. De kinderen krijgen hierbij zelf alle vrijheid om te ontdekken, om te kiezen wat zij nou interessant vinden en wat ze eigenlijk willen.

De kinderen hebben in feite meer dan genoeg lesmateriaal waar zij van kunnen leren. Het is echter zo dat zij dit lesmateriaal pas gaan leren wanneer zij er zelf volledig klaar voor zijn en niet eerder.

Het is dus zeker niet zo dat ze helemaal geen onderwijs meer krijgen. In plaats daarvan wordt er gebruik gemaakt van de omstandigheden; denk bijvoorbeeld aan boodschappen doen en daardoor leren rekenen, of een project bedenken waar een paar weken aan wordt gewerkt en kinderen van alles ontdekken en dus ook leren. Meer dus een soort leren in de praktijk!

Waarom unschooling?

Unschooling wordt door veel mensen beschouwd als een betere, vernieuwde, modernere of nuttigere manier van leren voor kinderen, maar hoe komt dat eigenlijk? Ieder mens heeft zijn eigen leergierigheid al sinds zijn of haar geboorte.

Bij de ene persoon ligt dit uiteraard hoger dan bij de ander. Wanneer die leergierigheid hoog ligt kan een leerling bepaalde zaken sneller onder de knie krijgen en in sommige gevallen gemotiveerder zijn, waardoor hij of zij dingen makkelijker en beter kan leren.

Het is echter wel zo dat wanneer het kind van zichzelf een lage leergierigheid heeft, het dus ook geen nut heeft de leerling aan een tafeltje te laten zitten.

In sommige gevallen kan dit het proces zelfs vertragen in plaats van versnellen. Het proces van dingen leren en kennis maken met de wereld kan met unschooling dus op een maximaal natuurlijke wijze plaatsvinden, eigenlijk net zo natuurlijk als hoe een kind leert lopen en praten.

Unschooling in het ‘coronatijdperk’

In de huidige situatie zijn alle ouders opeens ook ‘leerkracht’ geworden. Ja, de meeste leerlingen krijgen een pakket met opdrachten van school waar ze de komende tijd aan moeten werken. Maar ouders moeten wel daarop toezien dat dit gebeurt. En dat is voor de een makkelijker gezegd en gedaan dan voor de ander.

De verschillen per school zijn ook erg groot; de ene school levert drie keer een tien minuten werk op en de ander houdt het volledige dagrooster aan. Als je ook nog moet (thuis)werken is dat vrijwel niet te doen

. Of als er meerdere broertjes en zusjes zijn die ook vermaakt dienen te worden. En ook niet alle ouders zijn hier allemaal voor ‘geschikt’ of in staat te begeleiden.

Daarom hoor je ook steeds meer geluiden over unschooling. Niet dat ouders willen dat hun kind helemaal geen onderwijs meer volgt, maar er worden alternatieven gezocht.

Denk bijvoorbeeld aan gezellig samen kleuren en zo de kleuren te oefenen, samen boodschappen doen en koken, naar het speeltuintje gaan om buiten te spelen en bewegingsonderwijs te krijgen, klusjes doen in en om het huis. Allemaal voorbeelden van het leren in de praktijk.

Juist daarom hoor je ook steeds meer geluiden dat het goed is om realistisch te blijven. Je kunt je wel helemaal gek laten maken met huiswerk en opdrachten, en dat houd je misschien een paar dagen of een week vol.

Maar de volledige drie weken, of langer (misschien zelfs tot de zomervakantie) indien de maatregelen verlengd worden, is een heel ander verhaal.

Beter volgens veel kinderen

Ook veel kinderen zijn voorstander van het zogeheten unschooling. Een feit is namelijk dat veel leerlingen zich in normale lessen op school erg vervelen en daar ook voor uitkomen.

De inhoud van de lessen sluit niet aan bij hun interesses en bij de wereld waar zij in leven, waardoor de motivatie van de leerlingen enorm daalt. Ook wordt een zeer groot gedeelte van de lesstof die de leerlingen leren later in het “echte leven” nooit meer gebruikt.

Door al deze feiten raken veel leerlingen hun motivatie voor het leren en de plezier in het leren kwijt, terwijl als er een onderwerp is dat kinderen echt interesseert ze juist dingen echt willen leren en in sommige gevallen zelfs zelf boeken hiervoor kopen, research doen of video’s over het onderwerp bekijken.

De reden dat veel kinderen alsnog lang op hun kamer zitten te leren en te oefenen is in veel gevallen met reguliere school dus niet het willen leren, maar meer het moeten halen van hoge cijfers om zo over te kunnen gaan. Ze zijn bang om becijferd te worden met een onvoldoende met de gevolgen van dien.

De meningen van ouders

Er zijn veel ouders die zich toch aan de traditie willen houden en hun kind dus naar een normale school willen sturen, maar ook steeds meer ouders willen hun kinderen naar een school sturen die aansluit op de interesses van het kind.

Vooral ouders die het ‘holisme’ aanhangen kiezen ervoor om geen thuisonderwijs te geven maar gebruik te maken van ‘unschooling’.

Dit is echter zo simpel niet, want in veel gevallen zijn dit scholen die dan de reguliere vakken zoals Nederlands, Engels en wiskunde niet geven, waardoor de scholen ook niet erkend worden door de regering.

Naast het feit dat dit de leerlingen geen diploma oplevert, moeten ouders de scholing in dit geval ook nog eens uit eigen zak betalen.

Een reden voor veel ouders om voorstander van unschooling te zijn is dat zij zeggen zelf ervaren te hebben dat hun kind zich het best en sterkst ontwikkeld op de momenten dat hij of zij niet op school zit.

Wanneer hun kind bezig is met het gene waar hij of zij geïnteresseerd in is boekt het kind een stuk meer vooruitgang en doet hij of zij tevens een stuk meer kennis op. Ook veel ouders zijn door deze zaken voorstander van thuisonderwijs, maar in Nederland is dit niet altijd mogelijk in verband met de Leerplicht.

Voordelen thuisonderwijs

Verder heeft thuisonderwijs ook andere voordelen waar ouders zelf vaak erg blij mee zijn. Allereerst krijgt het kind zelf alle aandacht, in tegenstelling tot in de klas waar de aandacht van een leraar verdeeld moet worden over in sommige gevallen wel 30 kinderen.

Daarnaast vinden veel ouders het fijn dat zij de ontwikkeling van hun kind dagelijks meemaken van dichtbij, in het echt.

Ook heeft het kind bij een thuisstudie vaak veel meer de gelegenheid vragen te stellen die hem of haar dwars zitten, is er meer tijd voor uitleg en wordt er uitgelegd tot het kind het daadwerkelijk begrijpt en voelen de kinderen zich hierbij ook een stuk comfortabeler.

Unschooling niet handig in Nederlandse samenleving

Tegenstanders van unschooling geven daar eigenlijk vooral 1 grote reden voor, namelijk dat het halen van een diploma in de vorm van bijvoorbeeld VMBO, HAVO, HBO, of Universiteit op deze wijze niet mogelijk is.

De ouders die voor unschooling zijn denken dat dat ook niet nodig is als een kind op zijn eigen interessegebied zichzelf specialiseert, maar zelfs een gedeelte van de ouders die het daarmee eens is vindt wel 1 ding.

En dat is dat het in Nederland tegenwoordig bijna onmogelijk is om zonder een diploma van een voortgezet onderwijs, het MBO of HBO ergens aangenomen te worden.

Veel banen eisen tegenwoordig immers een (hoger) diploma. Hoe goed je ook bent in het vak, zonder diploma word je in de meeste gevallen niet eens uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek.

Dit wordt echter wel met goede argumenten tegengesproken, want in de praktijk bewijzen dat je iets kunt betekent in veel gevallen zowel voor werknemers die ergens willen werken, als voor ondernemers die voor zichzelf willen beginnen, veel meer dan enkel een diploma zonder motivatie.

Floortje