9 Tips kind leren omgaan met geld

Kinderen leren omgaan met geld speelt een cruciale rol in de opvoeding van je kind. Maar hoe doe je dat precies? En welke strategie pas je toe per leeftijd?

In dit artikel bespreken we enkele praktische tips om jouw kinderen vertrouwd te maken met geld en hen gezonde financiële vaardigheden aan te leren.

9 Tips voor gezonde financiële vaardigheden

Onderzoek je eigen relatie met geld

Kinderen leren het meest door middel van imitatie en nabootsing van autoriteitsfiguren in hun omgeving. Ze leren dus het meest over hoe ze met geld moeten omgaan door op hun ouders te letten. 

Hoe sta jij tegenover geld? Wat betekent geld voor jou? En vooral, hoe ga je ermee om? 

Wees voorzichtig om het goede voorbeeld te geven – en wees niet bang om toe te geven wanneer je niet helemaal weet wat de beste oplossing is. Dit is een geweldige tijd om samen te leren!

Geef je kind zakgeld

Vanaf een bepaalde leeftijd is het zinvol om je kind zakgeld te geven en er hun eigen uitgavenkeuzes mee te laten maken. Een goede leeftijd om dit te doen is vanaf 5 jaar.

Verhoog het bedrag elke verjaardag om het in overeenstemming te brengen met de (redelijke) persoonlijke uitgavenbehoeften van jouw kind. Moedig hen aan om aankopen van tevoren te plannen.

Zakgeld geven helpt ook jezelf om je budget in evenwicht te houden. Geef enkel zakgeld als je het financieel kan veroorloven. Een goede richtlijn is €0,50 – €1,00 extra / jaar. Zo kun je kinderen leren hoe ze met geld om moeten gaan.

Leer je kinderen de gevolgen van geld lenen

Geld lenen is iets waar kinderen ook vertrouwd mee moeten raken. Leg hen uit dat als ze bijvoorbeeld op school geld lenen om in de pauze iets te kopen, ze dit bedrag ook terug moeten geven. Lenen is wat anders dan krijgen of mogen houden.

Op de korte termijn kunnen ze blij zijn omdat ze toch dat lekkere broodje of dat blikje drinken kunnen kopen, echter moeten ze dat wel na afloop terugbetalen. Op deze leeftijd is dat vaak nog zonder rente.

Maak ook bespreekbaar in welke situaties het wel of niet gunstig is om geld te lenen. Waarvoor leen je wel geld; zoals bijvoorbeeld een hypotheek of een studielening, en wat de gevolgen zijn van snel geld lenen voor bijvoorbeeld een scooter of een mobiele telefoon.

Maak bijvoorbeeld een afweging over wat verstandiger is; een lening aangaan waarbij je iedere maand een bepaald bedrag betaalt waarvan het totaalbedrag vaak hoger ligt en er een bkr-registratie van wordt gemaakt, dan als je kind er eerst voor spaart om het daarna in één keer aan te schaffen zonder gevolgen.

Verwacht van je kind(eren) dat ze helpen met de huishoudelijke taken

Het helpen rond het huis maakt deel uit van het gezin. Je kan afspreken dat je een klein centje extra geeft wanneer je kind een bepaalde taak doet, zoals de auto wassen, of de vloer dweilen.

Geef je kind de ruimte om te leren omgaan met geld en de waarde correct in te schatten. Het is beter voor je kind om nu kleine “fouten” te maken dan later grotere fouten.

Zorg voor extra inkomenskansen

Bied je kind(eren) af en toe een kans om een klein extraatje te verdienen door een extra klusje te doen. Help hen daarna te beslissen wat te doen met het extra geld dat ze verdienen.

Leer je kind regelmatig te sparen

Je kind regelmatig leren sparen is mogelijk één van de belangrijkste gewoonten om je kind aan te leren. Dit kan namelijk financiële problemen in de toekomst helpen voorkomen.

Open een spaarrekening voor je kind, of koop een spaarvarken waar je kind regelmatig geld in kan stoppen. Leer je kind de waarde van sparen voor een later doel en maak duidelijk dat door nu te sparen, je in de toekomst iets duurders kan kopen.

Houd regelmatig in de gaten hoeveel je kind spaart en praat over doelen voor het gebruik van dit spaargeld.

Help je kind het plezier van geld delen te ontdekken

Moedig je kind aan om zijn of haar geld ook te gebruiken om anderen te helpen, of cadeautjes te kopen voor anderen. Er valt veel plezier te beleven wanneer je geld kan delen met anderen.

Toon je kinderen hoe ze een wijze consument kunnen zijn

Voordat je kind iets koopt, bekijk alternatieve manieren om het geld uit te geven om de nadruk te leggen op de noodzaak om de juiste keuzes te maken. Leer ze om de prijzen en de kwaliteit te vergelijken.

Bespreek hoe adverteerders mensen overtuigen om hun producten te kopen, en moedig je kinderen aan om slimmer om te gaan met reclamespots.

Leer je kind de waarde van verstandige investeringen

Als je kind oud genoeg is om rente en rendement te begrijpen, bedenk dan een interactief investeringsspel om te leren over alternatieve beleggingsstrategieën en financiële risico’s. Websites kunnen hierbij zeer nuttig zijn.

Betrek je kind(eren) bij de financiële planning van het gezin

Laat je kinderen zien hoe het gezinsbudget gepland wordt, hoe je rekeningen betaalt, zorgvuldig inkopen doet en grote uitgaven en vakanties plant. Leg de betaalbare keuzes uit en laat je kinderen een actieve rol spelen in het beslissingsproces. Stel een gezinsdoel op waar iedereen naartoe kan werken.

Leg een gezamenlijke spaarpot samen.

Een gemeenschappelijk spaardoel voor bijvoorbeeld een vakantie of uitje met het gezin kan een fijne extra motivatie zijn om meer en regelmatig geld te sparen. Bovendien kunnen jullie uitkijken naar een fijne activiteit om samen met het gezin te beleven!

Na deze tips te lezen vraag je jezelf waarschijnlijk af “Hoe pas ik deze tips toe per leeftijd?” Hieronder krijg je daarom wat meer uitleg per leeftijd.

Hoe leer ik mijn kind omgaan met geld per leeftijd?

Het is eigenlijk heel eenvoudig om kinderen om te leren gaan met geld: zet je dagelijkse activiteiten om in leerervaringen voor je kind. 

Uitstapjes naar de bank, de winkel of de geldautomaat, bijvoorbeeld, kunnen een perfecte manier zijn om een gesprek te starten over je persoonlijke waarden en hoe je geld gebruikt.

Leeftijd 2 en 3 jaar

Een 2- of 3-jarige die geconfronteerd wordt met een keuze tussen 10 cent, 20 cent, en €2 zal bijna altijd kiezen voor het muntstuk van €2 vanwege de grootte, zo blijkt uit recent onderzoek van Dorothy Singer, Ed.D., een senior onderzoekswetenschapper aan Yale University in New Haven, CT. Of als je vraagt wat meer is; 5 muntstukken van 5 cent of 1 muntstuk van 50 cent; zullen ze altijd gaan voor de vijf muntjes want dat is meer dan 1 munt.

Ongeacht de waarde daarvan. Ondanks dat jonge kinderen de waarde van geld nog niet volledig (kunnen) begrijpen, kunnen ze wel beginnen met het leren van de namen van de munten.

Een leuke en interactieve manier om dit te doen is door een spelletje te spelen:

• Neem pen en papier en leg de verschillende munten elk op een apart stukje papier.
• Volg nu samen met je kind de vorm van de munten met de pen langsheen de rand van de munt, zodat je de juiste afmeting en vorm op het papier tekent.
• Je kan optioneel kiezen om de vormen in de kleuren.
• Vervolgens nodig je jouw kind uit om de juiste munt en passende afbeelding samen te brengen, terwijl je de juiste benaming bespreekt (10 cent, 20 cent, etc).
• (Let op: peuters kunnen proberen om munten in te slikken, dus zorg altijd voor nauwlettend toezicht).

Jonge kinderen spelen graag winkeltje, maar een denkbeeldige winkel in de woonkamer is meer dan alleen een leuke manier voor je kind om zijn verbeelding te laten werken.

Het ruilen van speelgeld voor goederen helpt je kind de basisprincipes van handel te begrijpen. Je kan zowat alles gebruiken als artikelen om in je winkel te plaatsen. Van lege melkkartons, tot fruit, tot bestek of papieren handdoeken.

Wees creatief en gebruik je verbeelding! Ontwerp wat nepgeld en een winkel samen met je kinderen en maak er een gezellige en leerrijke namiddag van.

Leeftijd 4 en 5 jaar

Vraag voordat je naar de supermarkt gaat aan je kleuter om je te helpen met het uitknippen van coupons. (Vergeet niet om een veiligheidsschaar te gebruiken.) Als je in de winkel bent, geef haar de bonnen en vraag om een oogje in het zeil te houden voor de producten.

Dit heeft haar het gevoel dat ze helpt en een actieve rol speelt in de boodschappen doen. Het is een gemakkelijke en leuke manier om te praten over geld besparen tijdens het winkelen.

De meeste kleuters spelen liever thuis een denkbeeldig restaurant dan dat ze uit eten gaan. Wees dus niet bang om thuis eens een avondje thuisrestaurant te spelen. Dit bevordert op speelse wijze een verscheidenheid aan vaardigheden, zoals het dekken van de tafel en het leren van goede manieren.

Vele 4-jarigen moeten na de maaltijd eraan herinnerd worden dat ze de rekening moeten betalen, maar zodra ze het concept begrijpen, worden ze erg enthousiast over het betalen met nepgeld en het uitrekenen van de juiste hoeveelheid wisselgeld.

Leeftijd 6 tot 8 jaar

Zodra je kind zakgeld krijgt, heeft hij een plek nodig om zijn geld te bewaren. Maak een uitstap naar de bank en help je kind om een spaarrekening te openen. Moedig hem aan om regelmatig geld te storten.

Naarmate het saldo groeit, kun je het concept van rente bespreken en hoe de bank mensen terugbetaalt voor het sparen van geld. Veel banken hebben kosteloze kinderrekeningen zonder minimuminleg.

Op deze leeftijd leren ze ook rekenen met geld; ze leren de waarde van een munt herkennen en wat je daarvoor wel of niet kan kopen, hoe je met zo min mogelijk munten een bepaald product kan kopen of wat je terugkrijgt.

Leeftijd 9 tot 12 jaar

Dit is een goede leeftijd om je kind prijzen te leren vergelijken. Een leuke manier om dit te doen is door samen de etiketten in de winkel te bestuderen en te kijken naar de prijs per kg. Dan kun je praten over hoe sommige verpakkingen groter lijken, maar minder voedsel bevatten, en dus duurder zijn per kg.

Vergeet ook zeker niet rekening te houden met de kwaliteit. Koop bijvoorbeeld een week lang toiletpapier van een premium merk. Probeer de volgende week een wit merk.

Bespreek daarna de verschillen in kwaliteit en beslis samen of de merknaam de meerprijs waard is.

Een jaarlijkse rommelmarkt waarbij je de zolder, garage en kinderkast schoonmaakt, is een uitgelezen moment om je kinderen extra verantwoordelijkheid te geven.

Hierdoor leren ze objecten naar waarde in te schatten en kunnen ze zelf een prijs bedenken. Dit helpt hen bij het nemen van financiële beslissingen, en leert hen onderhandelen met klanten over de prijzen.

Op deze leeftijd kunnen ze ook prima klusjes doen om zo meer zakgeld te verdienen.

Leeftijd 13 tot 15 jaar

De vroege tienerjaren zijn een ideale leeftijd om spelenderwijs kennis te maken met de beurs. Je kan doen alsof je samen investeert in bedrijven die je kind kent, zoals Disney of Haribo.

Maak er een gezinsactiviteit van door iedereen van het gezin een aandeel te laten kiezen. Lees regelmatig de krant, of kijk samen naar het financiële nieuws, en bespreek hoe de verschillende aandelenwaarden van ieders keuzes fluctueren.

Zakgeld kan op deze leeftijd ook erg snel gaan. Lunchgeld, schoolbenodigdheden en andere kleine spullen kunnen al snel een groot deel van het budget opslorpen.  Help je kind een geschikt budget te bepalen door eerst een gesprek te voeren over wensen versus behoeften. 

Je kan hiervoor het “aardappel- en jusprincipe” gebruiken. Aardappelen zijn voedsel dat we nodig hebben om te overleven. De jus geeft een betere smaak, maar is niet noodzakelijk.

Je kunt dit idee versterken door met je kind het gezinsbudget door te nemen en de behoeften van je gezin te bespreken ten opzichte van de wensen.

Ook kunnen kinderen vanaf 12 jaar beginnen met een bijbaantje om zo zelf te werken voor het geld of vakantie als ze dat graag willen en ze kunnen hun eigen bankrekening gaan beheren.

Leeftijd 16 jaar en ouder

Met een beetje aanmoediging kan op deze leeftijd ook het doneren aan een liefdadigheidsorganisatie een deel van de mentaliteit van je kind worden. In feite kan doneren meer zijn dan een financiële les; het kan sociale verantwoordelijkheid aanleren.

Help jouw kind vijf liefdadigheidsorganisaties te kiezen die hem of haar interesseren.

Om te beslissen welke organisatie het zakgeld waard is, kunnen jullie er een familieproject van maken om uit te zoeken wat de organisaties precies doen, hoe goed ze slagen in het behalen van de doelstellingen en welk percentage van de donaties effectief naar het goede doel gaat.