Een temperamentvol kind wordt door ouders verschillend omschreven. De één geeft aan dat zijn kind opvliegend en koppig kan zijn. Een ander geeft aan dat het opvalt dat het kind op alledaagse situaties en gebeurtenissen veel heftiger en emotioneler reageert.
Een bruikbaar boek hierover is: ‘Temperamentvolle kinderen’ van Eva Bronsveld (hier). In dit boek gaat ze in op wat temperamentvolle kinderen zijn, de do’s en don’ts voor ouders en hoe je de samenwerking kunt bevorderen.
Elke dag zijn er momenten die voor temperamentvolle kinderen lastig zijn. Dat begint al met het ochtendritueel. Ook opruimen en slapen zijn meestal niet de eenvoudigste momenten. Weggaan –naar school, de winkel of een feestje – kan voor een crisis zorgen.
Temperamentvolle kinderen hebben bovengemiddeld veel behoefte aan verbinding, controle, voorspelbaarheid en ontspanning. In dit artikel gaan we verder in op de eigenschappen van een temperamentvol kind en wat er kan helpen om toch je doel te bereiken.
Wat zijn temperamentvolle kinderen?
Het is allereerst geen nieuw labeltje of stempel! Temperamentvolle kinderen hebben een verzameling van verschillende eigenschappen.
Je kunt denken aan:
- Een sterke eigen wil hebben. Een temperamentvol kind weet wat het wil en wil het ook nú. Doordat ze goed weten wat ze willen, zijn ze doelgericht en ook vastberaden. Een andere sterke kant is dat ze creatief zijn in het bedenken van hoe ze hun doel kunnen bereiken.
- Gevoelig is ook iets wat bij een temperamentvol kind hoort. Ze voelen sfeer, stemming en harmonie goed aan en zijn hier gevoelig voor.
- In vergelijking met andere kinderen reageren temperamentvolle kinderen intenser. Dit uit zich door heel enthousiast zijn, dingen diep beleven en uitbundig reageren.
- Temperamentvolle kinderen hebben een groot oog voor detail. Je zou ook kunnen zeggen: ze hebben een groot opmerkingsvermogen.
- Deze eigenschappen zijn prachtig, maar ook uitersten. Het kan van binnen soms flink botsen in het hoofd van je kind, waardoor explosief gedrag zichtbaar wordt. Gedrag is moeilijker te voorspellen, omdat temperamentvolle kinderen wisselend op een situatie kunnen reageren. Hoe kun je als ouder het beste reageren?
Onvoorwaardelijke ouderliefde voor het temperamentvolle kind
Net als alle kinderen, hebben temperamentvolle kinderen ook onvoorwaardelijke ouderliefde nodig. Je hebt als ouder grote invloed op de manier waarop deze kinderen hun eigenschappen inzetten. Gaan ze dit als kracht gebruiken of wordt het negatief en overheersend?
Het helpt als je onvoorwaardelijk van je kind houdt en het accepteert. Daarnaast hebben temperamentvolle kinderen ook duidelijke grenzen nodig.
Positieve karaktereigenschappen van het temperamentvolle kind
Kijk eens door een roze bril naar de volgende eigenschappen:
- Sterke wil, dus koppig en vasthoudend in het eigen gelijk hebben? Hierdoor is je kind krachtig, doelgericht en gaat het recht op het doel af.
- Snel afgeleid en betweterig? Je kind heeft een groot oog voor detail, rechtvaardigheid en merkt dingen op die de massa niet opmerkt
- Overgevoelig? Je kunt ook zeggen: empathisch, zorgzaam en invoelend
- Hysterisch, ongeremd en overdreven? De roze bril ziet dit: levendig, hartstochtelijk en enthousiast.
Handvatten om een temperamentvol kind te bieden wat deze nodig heeft
Als een temparementvol kind honger heeft, wil het nú meteen eten. Anders is gillen, slaan, krijsen of huilen meestal het gevolg. Eten is één van de basisbehoeften. Bij een temperamentvol kind zorgt het ontbreken van een basisbehoefte voor een extremere reactie dan ‘gemiddeld’.
Hoe kun je aan de basisbehoefte voldoen bij een temperamentvol kind?
- Zorg voor een goed slaappatroon. Voldoende slaapt helpt om indrukken te verwerken en weer op te laden.
- Water is belangrijk. Het werkt naast dorstlessend, ook ontspannend. Fijn als je dus een flesje water bij je hebt als je de deur uitgaat.
- Niet alle temperamentvolle kinderen ontwikkelen het regelmaat van op vaste tijden eten. Als je dit weet, kan dit ook voor begrip zorgen als het eten een drama is.
- Geef en leer je kind de signalen te herkennen. Bijvoorbeeld door een gevoelsthermometer te gebruiken.
Behoefte aan verbinding, controle, macht en ontspanning
Behoefte aan verbinding
Een temperamentvol kind heeft extra veel behoefte aan verbinding. Daarnaast hebben ze ook meer bevestiging van deze verbinding nodig.
Dit kan helpen:
- Plan (meer) tijd in voor activiteiten
- Als je er bent, wees er dan echt. Niet alleen fysiek, maar ook met de vragen die je stelt.
- Benoem vaak hoe blij je bent met je kind en wat jullie samen doen. ‘Wat gezellig om samen met jou naar school te lopen.’ ‘Wat fijn dat we dit boekje samen kunnen lezen.’
Behoefte aan controle en voorspelbaarheid
Temperamentvolle kinderen bepalen het liefste zelf hoe een activiteit verloopt. Hoe kun je hier een goede weg in vinden?
- Geef keuzemogelijkheden. Laat bijvoorbeeld kiezen tussen twee soorten broodbeleg, speelgoed of setjes kleding.
- Luister naar hun standpunt. Deze kinderen kunnen zich beter erbij neerleggen als ze merken dat hun mening serieus genomen wordt.
- Zorg voor regelmaat en routine. Kondig uitzonderingen op een routine van tevoren aan.
- Vertel van tevoren precies wat je kind kan verwachten, dit voorkomt grote teleurstellingen met de bijbehorende reacties.
- Geef je kind de tijd en ruimte om te reageren op nieuwe situaties.
Behoefte aan ontspanning
Doordat prikkels harder / overweldigender binnenkomen bij een temperamentvol kind, is het belangrijk dat er voldoende ontspanning is. Je zou dit kunnen doen:
- Maak tijd vrij voor ontspannende activiteiten
- Luister en kijk naar je kind
- Begrens activiteiten
- Combineer de verbinding en ontspanning
- Knuffel je kind veel
Er zijn dingen die voor temperamentvolle kinderen extra lastig zijn om mee om te gaan. Je kunt aan de volgende dingen denken:
- Prikkels van buitenaf (harde geluiden, felle lichten, kleding die niet fijn zit)
- Accepteer dat je kind meer ervaart en probeer overprikkeling te voorkomen. Het beste is als je kind zelf overprikkeling leert te herkennen, zodat hij zich kan beschermen tegen prikkels.
Macht: een temperamentvol kind kan slecht tegen een autoritaire houding. Dit heeft invloed op de reactie die het kind geeft. Het helpt om:
- Eerst contact met je kind te maken.
- Vermijd het gebruik van moeten. Zeg bijvoorbeeld: we gaan nu slapen. Het is tijd om op te ruimen. We gaan naar school.
- Wees vriendelijk, maar duidelijk.
- Geef het goede voorbeeld.
- Als je iets zegt, doe het dan ook (direct)
- Overgangen (deel een overgang op in kleine stapjes)
- Afwijzing (benoem gewenst gedrag bij je kind. Als je boos bent, maak het dan ook weer snel goed)
- Spannende gebeurtenissen (bespreek wat maakt dat je kind dit spannend vindt. Laat hem een oplossing bedenken om met de buikpijn om te gaan, maak gebruik van de creatieve oplossingen!)
Samenwerken met een temperamentvol kind
In haar boek behandelt Eva Bronsveld onder andere hoe je kunt samenwerken met een temperamentvol kind. Ze geeft als tip dat het werkt om samen een oplossing te bedenken. Dit is iets anders als onderhandelen! Probeer altijd oprecht en betrouwbaar te zijn.
Ongewenst gedrag komt vaak voort uit heftige emoties en overprikkeling, geef eerst een time out en probeer zelf rustig te blijven.
Naast haar toewijding aan het onderwijs, floreren Mirjams creatieve kanten. Lezen en schrijven vormen de kern van haar grootste hobby, en het feit dat ze deze passie kan uiten in deze blog vervult haar met vreugde. Het schrijven voor verschillende bureaus geeft haar de kans om haar horizon te verbreden en kennis verder te verdiepen.
Je kunt haar het beste omschrijven als enthousiast, lief, duizendpoot, creatief, vrolijk en met name dol op het stimuleren van de ontwikkeling van ieder kind.
- 37 Babyshower spelletjes & activiteiten; van opdrachten tot raadspelletjes of creatieve herinneringen - 18 February 2024
- Zwangerschap geheim houden en verbergen - 1 October 2023
- Sinterklaas speelgoed; 22x sint en piet speelst, handpoppen en meer - 1 October 2023
