Spelen; we vinden het allemaal erg belangrijk dat onze kinderen spelen. Ze zijn tenslotte maar één keer jong en hebben nog een heel leven voor zich. Spelen is in eerste instantie vooral leuk; of het nu gaat om buiten spelen, bordspelen, bouwen, creatief spelen of gamen.
Daarnaast heeft het ook andere functies en is spel goed voor de ontwikkeling. Toch hoor ik steeds vaker ouders om me heen die aangeven dat zij geen ‘knutselmoeder’ of ‘speelmoeder’ zijn. Kinderen moeten maar vooral zelfstandig zijn en zelf leren spelen. En als ze teveel vragen; lang leve de tv of de tablet. Maar of dat wel zo verstandig is?
Daar tegenover staat het andere uiterste; de ouders die juist het spelen heel erg willen stimuleren, er worden heel hoge eisen gesteld aan het speelgoed. Het moet natuurlijk, duurzaam, open end zijn om de fantasie te prikkelen, en vooral niet teveel omdat kinderen dan overprikkeld raken.
Daarom presenteerde ontwikkelingspsycholoog Ger Ramakers van OntwikkelingsAdvies.nl tijdens de uitreiking van de winnaars Speelgoed van het Jaar 2018 het ‘recept’: Speel iedere dag 30 minuten. Goed voor welzijn, verbondenheid en ontwikkeling!
En hij heeft handige tips waarom dit zo belangrijk is en hoe je hiervoor kan waken.
Bedreigingen van de speeltijd
Ook ik maak me hier bij tijd en wijle schuldig aan. Je hebt tenslotte niet altijd 100% tijd voor je kinderen. En dan is een beeldscherm soms wel een erg fijne en makkelijke oplossing.
Toch valt het me op dat als je daar teveel voor kiest dat het de kinderen geen goed doet, voor mijn gevoel worden ze er juist nog vervelender van. Alleen daarom al probeer ik het beeldschermgebruik in te perken.
De laatste maanden van het jaar met verjaardag, Sinterklaas en Kerst komt er vaak veel speelgoed het huis in. Stiekem vind ik dat zelf ook wel leuk.
Met als gevolg dat we dus ook veel meer tijd spelend doorbrengen; van het spelen met Playmobil tot en met het zelf slijm of make-up maken, theekransjes met de poppen en sinds kort hebben de kinderen ook het spelen van spelletjes ontdekt. Wat ook ideaal is, als je zelf moet werken, is je kind spelen aan tafel zo zit je toch in elkaars nabijheid.
Spelen voor oudere kinderen
Naar mate de kinderen ouder worden, zijn er ook andere ‘bedreigingen’; zo zijn er de hobby’s, sporten en clubjes waar je kind lid van is en tijd kost. Brengen ze tijd door op de bso en krijgen ze te maken met huiswerk. Met als gevolg dat er keuzes gemaakt moeten worden en kinderen naar mate ze ouder worden steeds minder gaan spelen.
Speelgoed wordt al snel kinderachtig gevonden en ze krijgen andere interesses. Zoals de dochter van Chazia Mourali, die de “Speelgoed van het Jaar”-verkiezing uitreikte, steeds meer interesse kreeg in make-up en sociale contacten in plaats van een bordspel te spelen.
Toch is er ook voor deze leeftijd meer dan genoeg uitdagend speelgoed op de markt dat aansluit bij de interesses op die leeftijd en gewaardeerd wordt.
Waarom spelen zo belangrijk is?
Spelen is leuk
De allerbelangrijkste reden; spelen is leuk! Of je nu jong of oud bent, bewust of onbewust ga je al snel spelen. Denk bijvoorbeeld eens wat er gebeurt als er een vriendje of vriendinnetje komt spelen (of als je kind bij iemand anders is).
Grote kans dat hij / zij eerst op het speelgoed afloopt voordat het wat gaat eten of drinken. Het speelgoed van een ander trekt aan, zelfs als er thuis nauwelijks mee gespeeld wordt.
Ook volwassenen hebben de neiging om te gaan spelen, denk bijvoorbeeld aan een spelletje op je telefoon, bullet journalling of als je kind aan het spelen is een bouwwerk te maken.
Zet volwassenen voor een knikkerbaan en ze zullen de knikkers willen laten rollen. Spelen is leuk en goed speelgoed nodigt uit om te gaan spelen!
Spelen werkt ontspannend
Door te spelen vergeet je even de omgeving om je heen. Je bent even hier en nu. Je kent het vast wel dat als je kind aan het spelen is hij of zij opeens doof lijkt te zijn. Het gaat zo op in zijn of haar spel dat de omgeving verdwijnt.
Door te spelen kunnen ze ook even alles loslaten. Ze zijn met iets bezig waardoor ze kunnen opladen en bepaalde situaties kunnen verwerken. Ideaal dus ook als je je somber voelt!
Het is niet alleen goed als je kind zelf speelt maar ook door samen te spelen. Door bijvoorbeeld samen een kleiwerk te maken, een bordspel te spelen of een zo hoog mogelijke knikkerbaan te bouwen.
Door samen te spelen stimuleer je de hechting van je kind en de verbondenheid met elkaar. In het begin zal je nog echt het spel van je kind moeten volgen en aanpassen aan zijn / haar leeftijd, maar voor je het weet speel je een spelletje met ze en waar je ze eerst misschien nog laat winnen zal je al snel je best moeten doen om niet te verliezen.
Volgens Ger Ramakers vergroot samen spelen de communicatie, taalontwikkeling, motoriek en begrip van oorzaak en gevolg. Door samen te spelen verdwijnen ook mogelijke verschillen; ideaal bijvoorbeeld voor pubers om even mogelijke meningsverschillen aan de kant te zetten.
Daarnaast zorgt het voor meer zelfvertrouwen en is het een goede basis voor sociale relaties en het leren omgaan met emoties als ze ouder worden. Ze leren in een gecontroleerde omgeving om te gaan met bepaalde sociale vaardigheden.
Denk aan vragen of je mee mag doen, omgaan met regels en frustraties, wachten op je beurt, hoe om te gaan met verliezen en geven en nemen.
Wetenschappelijk onderzoek bewijst; spelen maakt slimmer!
En tot slot. Natuurlijk is het effect van spelen onderzocht. Zo is uit wetenschappelijk onderzoek gebleken: ‘Wanneer jonge dieren opgroeien in een verrijkte omgeving met veel mogelijkheden om te exploreren (spelen) worden ze slimmer.
Hun hersenen ontwikkelen zich beter en maken meer verbindingen’. Dit geldt niet alleen bij (zoog)dieren maar zeker ook voor kinderen, of eigenlijk iedereen van 0 tot 99 jaar!
Het is belangrijk dat ze van jongst af aan kennis maken met gevarieerde speelmogelijkheden zodat ze diverse vaardigheden kunnen ontwikkelen en hun eigen talent kunnen ontdekken. Als baby leer je de wereld via de zintuigen te begrijpen.
Peuters leren door bijvoorbeeld rollenspel, spelenderwijs bepaalde vaardigheden die ze in het echte leven goed kunnen gebruiken.
Maar ook motorische vaardigheden zoals torens bouwen of fietsen. Naar mate ze ouder worden krijgen ze steeds meer interesse in educatieve uitdagingen; zoals het oplossen van puzzels of het bouwen van knikkerbanen en wetenschappelijke experimenten.
Ook wordt competitie steeds belangrijker en willen ze zich onderling aan elkaar kunnen meten.
- Spelenderwijs leren kinderen ook vaardigheden zoals taal en getalbegrip.
- Fantasiespel bevordert de ontwikkeling van de zogenaamde executieve functies, zoals vaardigheden als plannen en flexibel denken, die nodig zijn voor doelgericht gedrag.
- Spellen bevorderen het vermogen om te plannen en het strategisch inzicht wat ook in het echte leven heel waardevol kan zijn.
Tips voor goed spel
Tot slot heeft ontwikkelingspsycholoog Ger Ramakers nog de volgende tips:
- Zorg voor een voldoende en gevarieerd aanbod van speelgoed en spellen.
- Zorg dat het speelgoed aansluit bij het uitdagingsniveau van het kind; zorg dat het niet te moeilijk of te makkelijk is. En pas eventueel spelregels aan zodat iedereen mee kan doen.
- Speel samen, en help bijvoorbeeld je kind op gang met spelen of als de spelregels wat ingewikkeld zijn.
Hoeveel uur speel jij per dag samen met je kind?
Spelen
- Speelgoed schijf van vijf
- Waarom spelen belangrijk is voor ontwikkeling
- Ouders spelen te weinig met kinderen
- Samen spelen met kind
- Spelen met kind
- Kind leren delen
- Zelfstandig spelen stimuleren
- Zelfstandig speelgoed alleen spelen
- Populair speelgoed voor urenlang speelplezier
- Veilig speelgoed
- Kwalitatief speelgoed
- Kind speelt niet met speelgoed
- Speelgoed strooien & slingeren
- Rouleren van speelgoed; toy rotation
- Speel-o-theek speelgoed lenen
- Samen spelen met broer & zus
- Spelen zonder speelgoed
- Messy play vies worden spelen
- Spelen met poppen
- Oorlogje spelen wel of niet
Met een achtergrond als pedagoge is Linda goed thuis in de theoretische aspecten van het ouderschap. Toch erkent ze dat in de praktijk, als moeder, de dingen soms net iets anders uitpakken. Daarnaast heeft ze een zwak voor kwalitatief speelgoed.
Linda heeft een passie voor reizen en ontdekt graag nieuwe plekken en probeert de vele werkuren te balanceren door kostbare quality time door te brengen met haar gezin.
Het zijn deze persoonlijke ervaringen die haar inspireren om te schrijven, en daarom behoren gezinsgerelateerde onderwerpen tot haar favorieten. Spontane acties schuwt ze niet; Linda staat altijd open voor een beetje avontuur.
- 20 Ikea Flisat kindertafel hacks - 24 April 2024
- Affirmatie kaarten voor kinderen - 23 April 2024
- Thema regenboog; 35x knutselen & activiteiten voor peuters en kleuters - 23 April 2024
