Een kind zien lachen is één van de mooiste dingen in de wereld. Geen wonder dat dit filmpje hier 10 jaar geleden de hele wereld overging (kun jij je het nog herinneren?) en ondertussen al meer dan 12 miljoen keer is bekeken op YouTube.
Het liefst zou jij je kind elke dag zien lachen en dat elk moment van de dag vol gevoelens van plezier en geluk is. Hoewel narigheid bij het leven hoort proberen we dat voor onze kinderen zo lang mogelijk uit te stellen.
Dit geldt trouwens net zo goed voor ons eigen leven; ook wij gaan pijn, nare gebeurtenissen, gedachten en gevoelens uit de weg als dat kan. Maximaal geluk, minimale pijn. Maar zijn blije, vrolijke gevoelens eigenlijk wel altijd goed voor ons?
Nou, niet altijd, blijkt uit onderzoek. Positieve gevoelens hebben namelijk óók hun schaduwkant.
De zonnige kant
Positieve gevoelens zoals blijdschap, enthousiasme, trots en tevredenheid zijn meer dan fijne gevoelens; ze zijn (in het algemeen) ook goed voor ons. Zo zijn positieve gevoelens bijvoorbeeld goed voor de relaties die je hebt met andere mensen: samen lachen zorgt ervoor dat je je meer verbonden voelt met je kind of je partner.
En “lachen is gezond” is niet alleen een hit van Kinderen voor Kinderen, het is ook écht waar. Zo versterken positieve emoties je immuunsysteem, en kunnen die je kind opvrolijken als hij of zij gevallen is en ook daadwerkelijk de pijn verzachten.
Bovendien verbreden positieve gevoelens je ‘mentale horizon’: je ziet meer mogelijkheden, bent creatiever en meer open-minded.
De schaduwkant
Omdat positieve gevoelens zo goed zijn voor ons en de mensen om ons heen is het moeilijk om je voor te stellen dat er ook een donkere kant zit aan vrolijkheid en geluk. Toch kunnen positieve gevoelens op een aantal manieren negatieve gevolgen hebben:
Meer is niet altijd beter
Mijn moeder zei altijd ‘Elk woord waar “te” voor staat is slecht’ (en ik zei dan ‘behalve tequila!’) en dat klopt in dit geval. Te veel of te intense positieve gevoelens kunnen slecht zijn voor je gezondheid.
Mensen die extreem blij, vrolijk, of energiek zijn nemen vaak meer risico’s in hun leven. Zo drinken ze vaak meer alcohol, gebruiken vaker drugs en hebben vaker last van ongecontroleerde eetbuien.
Ook spelen extreem intense of langdurige positieve gevoelens een rol bij sommige psychische aandoeningen, zoals bipolaire stoornis of een manie, hoewel het nog niet duidelijk is of deze extreme gevoelens een oorzaak of gevolg zijn van deze aandoening.
Je kunt er lui van worden
Gevoelens, gedachten en andere processen in ons hoofd beïnvloeden elkaar continu. Emoties hebben een direct effect op motivatie: wanneer jij je goed voelt, dan raak je gemotiveerd om ervoor te zorgen dat jij je goed blijft voelen.
En dus zet je na een leuke dag op je werk liever een vrolijk nummer op in de auto dan een somber nummer, om zo je goede humeur vast te houden.
Helaas kan dit trucje van je brein er ook voor zorgen dat je vervelende taken uit de weg gaat als jij je goed voelt (zoals die berg wasgoed), of dat je minder volhardend bent wanneer je met een vervelende taak bezig bent.
Als jij je nu afvraagt of jij je kind zover kan krijgen dat hij zijn kamer opruimt door zijn humeur te verpesten… Zo simpel is het niet. Helaas (of gelukkig, het is maar aan wie je het vraagt) zijn er behalve onze gevoelens nog veel meer factoren die onze motivatie en daarmee ons gedrag beïnvloeden.
Het is een val!
Het lijkt wel alsof de maatschappij tegenwoordig geobsedeerd is met gelukkig zijn. Bijna iedereen op Facebook en Instagram lijkt een fantastisch leven te hebben. E
n ook voor jou ligt dit geluk om de hoek als je de tsunami aan zelfhulpboeken mag geloven die er over dit onderwerp gepubliceerd worden. Je kunt je afvragen of we wel zo gelukkig worden van zo’n geluksobsessie.
Uit onderzoek blijkt: waarschijnlijk niet.
Sterker nog; over het algemeen voelen mensen die erg gefocust zijn op geluk zich juist minder gelukkig. Hoe dit kan? Als je constant bezig bent met de vraag óf je gelukkig bent dan realiseer je je juist dat je niet voortdurend gelukkig bent.
En omdat het leven geen aaneenschakeling is van zonneschijn, witte stranden en kinderen die altijd direct doen wat je vraagt, word je dus vaak teleurgesteld.
Zebra
Er zitten dus wel degelijk nadelen aan positieve emoties. Dit betekent natuurlijk niet dat positieve gevoelens zoals geluk ‘slecht’ zijn voor ons of dat we die beter kunnen vermijden.
Net als zoveel dingen in het leven gaat het om de balans: de afwisseling tussen positieve en negatieve gevoelens. Zoals de strepen op een zebra: licht en donker. Positieve gevoelens waarderen we nu eenmaal meer als we ons ook soms ellendig voelen.
De Rijksuniversiteit Groningen is kortgeleden met een onderzoek begonnen naar deze zebra van positieve en negatieve gevoelens, van klachten en krachten, bij kinderen en jongeren.
Hierin onderzoeken we hoe ouders hun kinderen leren over gevoelens en geluk, en hoe je om kunt gaan met ongeluk.
Het bijzondere van dit project is dat je dit zelf ook kunt leren als je meedoet: alle deelnemers krijgen meteen hun persoonlijke resultaten te zien, en hoe jouw resultaten verschillen of lijken op die van andere deelnemers.
Anne Margit Reitsema
PhD Ontwikkelingspsychologie, Rijksuniversiteit Groningen
- Stoppen met roken als je zwanger wilt worden: zo doe je het - 26 February 2024
- Zo kijk je flexibel tv met het hele gezin: 5 tips - 26 February 2024
- Casual Chic & Comfortabel: Sweatshirt stijltips - 13 February 2024
