Prikangst kind; tips voor als je kind bang is voor prikken en naalden bij vaccinatie

Voor ons volwassenen kan het krijgen van een prik al geen pretje zijn. Laat staan voor een kind. Laatst zat ik zenuwachtig op het consultatiebureau omdat er een vaccinatie voor de jongste op de agenda stond. Terwijl er bij hem nog geen sprake is van prikangst, was ik toch wat gespannen.

Ieder kind reageert anders op een vaccinatie krijgen en misschien dat ik daardoor wat zenuwachtig ben. Bij de oudsten was het even hard huilen, troosten en klaar. Maar het kan altijd dat je kind totaal anders reageert. Bijvoorbeeld dat het zich hevig verzet tegen de prik. Of totaal ontroostbaar is.

Als je kind prikangst heeft, weet dan allereerst dat dit absoluut niet gek is. Er zijn heel veel mensen die er last van hebben. En er is ook iets aan te doen! Zo is er onder andere een prikangstbehandelmethode speciaal voor kinderen ontwikkeld. Deze blijkt gunstige resultaten te geven.

Het is fijn om te weten waar je kind last van heeft. Zo zijn er kinderen die prikweerstand hebben. Je kind is dan niet zozeer bang voor de naald zelf, maar meer voor alle factoren eromheen. Bij prikangst voelt kind veel angst en paniek door de naald.

Wat kun je doen aan zowel prikweerstand als prikangst?

Inhoud toon

Waaraan herken je prikweerstand bij je kind?

Het is goed om eerst te melden dat kinderen het krijgen van een prik als pijnlijker ervaren als volwassenen. Ook is de angstbeleving bij kinderen voor het krijgen van een prik of de vaccinatie zelf hoger dan bij ons, ouders.

Het kan lastig zijn om de oorzaak van de prikweerstand te achterhalen. Het kan namelijk aan verschillende factoren liggen.

Denk bijvoorbeeld aan:

Vreemde mensen / plaatsen

Een andere omgeving en onbekenden kan een oorzaak zijn van de prikangst. Denk aan een ziekenhuis of het consultatiebureau waar je nog niet veel gekomen bent. Ook een wisseling in het personeel op een bekend consultatiebureau kan weerstand voor de prik geven.

Het helpt dus mee als je kind gewend is aan de plaats en de persoon die de vaccinatie of prik geeft. Daar heb je niet altijd zelf de hand in. Als je kind plotseling naar het ziekenhuis moet, probeer dan zelf rustig te blijven.

De verpleegkundigen in het ziekenhuis zijn opgeleid om voor kinderen extra geduldig te zijn met het geven van een prik. Ze weten met humor en door alles rustig uit te leggen goed hoe ze de prikweerstand van je kind kunnen verlagen of wegnemen.

Als je kind veel moeite heeft met de nieuwe omgeving, helpt het mogelijk om zoveel mogelijk te benoemen. Bijvoorbeeld: we gaan zo naar een kamertje en daar staat een stoel met armleuningen. Kun jij voor mij deze stoel vinden? O wat knap, gevonden! Hoe ziet de omgeving eruit?

Het gevoel dat er geen controle is

Als je kind graag de regie en controle wil houden, dan kan het moeten van een prik weerstand geven. Dit uit zich soms in fysiek verzet. Denk aan trappen, weg willen lopen of tegenworstelen.

Hoe stiller een kind zit, hoe beter de medische staf de prik kan zetten. Probeer uit te leggen dat je kind meehelpt door goed stil te zitten en de aanwijzingen op te volgen.

De prik is het snelste gezet en er is geen kans dat de prik nogmaals gezet moet worden.

De druk voelen van een succesvolle behandeling

Onbedoeld opvangen dat je als ouder of zorgverlener graag wil dat de prik ‘snel’ en ‘goed’ gaat, kan de weerstand voor de prik verergeren. Zeker als eerdere prikken lastig gingen of opnieuw moesten, kan prikweerstand verhogen bij een kind.

Irritatie en ongeduld

Irritatie en/of geduld bij ouders of zorgpersoneel kan de prikweerstand ook verhogen. Bijvoorbeeld omdat een kind zich niet serieus genomen voelt. Of een combinatie van bovenstaande factoren. Het resultaat is een fysiek en/of geestelijke weerstand tegen de prik.

Acceptatieproblemen bij kind en / of ouders

Niet altijd is er meteen de acceptatie bij jou als ouders of het kind voor de prik. Soms is het lastig om te schakelen als de arts bloed wil laten afnemen en hiervoor veel buisjes nodig zijn. Of als het ziektebeeld van je kind nog een acceptatieproces vraagt. Dit kan ook voor prikweerstand zorgen.

Het niet begrijpen waarom de prik gezet wordt maakt de cirkel van factoren voor prikweerstand hiermee rond.

Dit is prikangst bij kinderen

Prikangst is angst voor de naald zelf. Hiermee wordt niet enkel bloedafname of vaccinatie bedoeld. Het doorprikken van een blaar met een naald kan ook voor prikangst zorgen.

Hoe neemt prikangst af?

Hoe vaker de prik gezet wordt, hoe meer de angst afneemt. Oftewel: routine en bekendheid met het krijgen van een prik.

Vaste gezichten van degene die de prik zet helpen mee. Het is fijn als er op het consultatiebureau zoveel mogelijk gewerkt kan worden met vaste gezichten.
Het gevoel van eigen controle.
De tijd en aandacht voor het kind helpt ook erg mee.

Probeer het niet te groot te maken. Wees wel eerlijk. Een prik krijgen doet vaak even zeer en is ook even vervelend. Daarna weer snel naar huis om lekker te spelen.

Prikangst neemt toe door:

Een lange behandeling
Meerdere volwassenen die het kind vasthouden
Irritatie of onbegrip bij volwassenen voor het kind
Eerdere negatieve ervaringen. Misprikken of een combinatie van factoren.

Tips per leeftijdsfase om met prikangst om te gaan

Kleuters van 4 tot 6 jaar

Je kent het vast, de ‘waarom, daarom’ die wel eens op het puntje van je tong ligt. Kleuters zijn nieuwsgierig en willen de wereld ontdekken. Dit geeft wel de mogelijkheid om op een eenvoudige manier uit te leggen waarom de prik gezet moet worden.

Maak liever geen groot iets ervan en gebruik ook geen elfjes, kabouters, draken of andere fantasiefiguren die zouden helpen om je kind door de prik beter te laten worden. Kleuters kunnen hier van gaan dromen.

Hun belevingswereld is nog heel sterk. Het helpt erg als je als ouder zoveel mogelijk benoemt en aandacht geeft aan alles wat er te zien, ruiken, horen en doen is.

Wat nog meer kan helpen tijdens de behandeling is:

Eigen knuffel of speelgoed meenemen
Een filmpje kijken
Het aannemen van een fijne houding
Je kind op schoot nemen tijdens de prik
(zachte) muziek of een liedje zingen
Tellen en telspelletjes doen
Complimenten geven
Een grapje maken
En veel knuffelen als je kind hier van houdt
De behandeling uitspelen met handpoppen of duplo poppetjes. Wissel van rol hierin.

Kinderen in de leeftijd van 6 – 12 jaar

Hoewel ze kleuter af zijn, blijft veiligheid en uitleg bij de wat oudere basisschoolleerling van groot belang. Ze willen graag meer verantwoordelijkheid en ook delen in de ‘grote mensen kennis’.

Het contact met leeftijdsgenoten en begrip speelt ook een rol bij het krijgen van een prik. Neem bijvoorbeeld de prik van 9 jaar. Als ze er onderling over kunnen praten en positieve ervaringen horen, kan de prikangst verminderen.

Wat helpt tijdens de behandeling is:

* eigen knuffel
Muziek tijdens de prik
Ademhalingsoefeningen
Zorg voor een fijne houding
Complimenten
Samen de fantasie leiden
Zingen
Spelletje op de tablet / telefoon

Meander Medisch Centrum Amersfoort behandelt kinderen met prikangst

In het Meander Medisch Centrum te Amersfoort werken professionals die bekend zijn met de angstklachten bij kinderen. Hun behandeling is erop gericht om de prikangst bij een kind weg te nemen, dan wel beheersbaar te maken.

In een eerste gesprek zullen ze kennismaken met je kind, vragen naar hoe het komt dat de prikangst er is en het toelichten van de behandelvormen die zij hebben.

Lachgas bij kinderen

Het MMC maakt gebruik van lachgas bij kinderen. Het kind mag het mondkapje, waar het lachgas uit komt, zelf vasthouden. Er wordt geoefend met het inademen van normale zuurstof met een klein beetje lachgas. Hierdoor voel je je ontspannen. Het kind wordt bij het eerste gesprek nog niet geprikt.

Bij het tweede gesprek gaat de ervaring met lachgas verder. De keuze ligt bij het kind of ze geprikt willen worden of niet. Volgens het MMC durfde hierna alle kinderen toch een prik.

Het doel is om kinderen een positieve succeservaring te bieden, met ruimte voor eigen keuze en controle.

Via deze link hier kun je een filmpje zien over de lachgasbehandeling. Ook is hier meer informatie te lezen over hoe het MMC prikangst bij zowel kinderen als volwassenen behandelt:

Author
Recent Posts

Mirjam de Stigter

Tekstschrijver at Tekstbureau Schrijfkameleon

Mirjam is al meer dan een decennium getrouwd met haar jeugdliefde. Samen zijn ze de trotse ouders van drie prachtige kinderen: twee zoons (2015 en 2020) en dochter (2017). Haar hart ligt in het basisonderwijs, waar ze al ruim 12 jaar haar passie volgt. Mirjam heeft zowel als leerkracht als intern begeleider waardevolle ervaring opgedaan.

Naast haar toewijding aan het onderwijs, floreren Mirjams creatieve kanten. Lezen en schrijven vormen de kern van haar grootste hobby, en het feit dat ze deze passie kan uiten in deze blog vervult haar met vreugde. Het schrijven voor verschillende bureaus geeft haar de kans om haar horizon te verbreden en kennis verder te verdiepen.

Je kunt haar het beste omschrijven als enthousiast, lief, duizendpoot, creatief, vrolijk en met name dol op het stimuleren van de ontwikkeling van ieder kind.

Latest posts by Mirjam de Stigter (see all)