Je dochter Sophie (16) vertelt bijna nooit iets uit zichzelf als ze thuiskomt van een lange dag school. Ze verdwijnt naar haar kamer en is schijnbaar ‘grote vrienden’ met haar telefoon en laptop als het gaat om communicatie. Het lijkt wel alsof ze urenlang kan appen en facetimen met haar klasgenoten. Ze heeft een paar vriendinnen die ze regelmatig ziet en spreekt.
Maar uit zichzelf vertellen hoe haar schooldag was gebeurt vrijwel nooit. Als ouder probeer je betrokken te zijn en regelmatig vragen te stellen. Op een simpele vraag als: ‘hoe was je schooldag?’ word je niet veel wijzer.
Je krijgt hooguit: ‘goed’, ‘niks bijzonders’ of ‘saai’ te horen en dat was het dan weer. Je probeert zelf wel te vertellen hoe jou dag was en hierin het goede voorbeeld te geven maar tevergeefs.
Communicatie met je kind
Het lijkt wel alsof je dochter geen interesse in je heeft en onverschillig in het leven staat. Je wilt er voor je dochter zijn maar dan moet ze wel een keer haar mond open gaan trekken. Je kan natuurlijk niet raden wat er in haar hoofd afspeelt.
Je hebt het haar al een aantal keer duidelijk gemaakt en laten zien dat je hier teleurgesteld over bent. Na jouw openhartigheid lijkt het een paar dagen iets beter te gaan maar dan vervalt ze weer in oud gedrag.
Kwaad worden werkt averechts heb je al gemerkt. Wat kan je doen om tot haar door te dringen?
Het is (gelukkig) een fase!
Een zwijgzame puber schijnt een heel herkenbaar probleem te zijn onder ouders met pubers. Ouders willen graag goed contact met hun kind, maar op de een of andere manier gaat het niet zoals ze willen.
Ze vragen zich geregeld af wat er toch omgaat in de hoofden van hun pubers en proberen van alles en nog wat om hier controle op te krijgen.
Hier zit ook een stuk bezorgdheid achter want je wilt als ouder natuurlijk dat het goed gaat met je kind.
Pubers daarentegen ervaren een verschuiving in het contact met hun ouders naar mate ze ouder worden. Hun diepste geheimen en zorgen delen ze liever met hun vrienden.
Vrienden en vriendinnen weten tenminste wat ze door moeten maken want ze zitten in dezelfde levensfase. Ze ervaren steun en herkenning in elkaar.
Desondanks is vriendschap ook een thema wat pubers nog moeten onderzoeken en ontdekken. Want wie is nou een echte vriend en wie niet?
Pubers zien hun thuis als veilige plek waar ze volledig zichzelf mogen zijn en fouten mogen maken. Het maakt niet uit hoe bont je het thuis ook maakt, je ouders houden toch wel van je.
Daarnaast is de puberteit ook een tijd van loskomen van je ouders en leren verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen leven. Betutteling en ouderlijke zorgen vinden pubers maar irritant.
‘Maak je toch niet druk!’ of ‘Ik ben toch geen baby meer?! Ik kan dit prima zelf!’ krijg je misschien wel naar je hoofd geslingerd.
Hoe is de situatie thuis?
Naast het feit dat de puberteit een fase is, is het goed om kritisch naar je eigen houding en verleden te kijken als ouder.
- Zijn er dingen gebeurd in het verleden die niet goed zijn uitgepraat? Hierbij kan je denken aan een scheiding of een ruzie binnen het gezin.
- Zijn er bepaalde onbesproken spanningen in huis?
- Speelt er iets in de familie wat indirect van invloed is op de sfeer in het gezin?
- Hoe ga jij om met je partner?
- Leven jullie langs elkaar heen of vertellen jullie verhalen in het bijzijn van de kinderen?
- Hoe uit je jouw gedachtes en gevoelens binnen het gezin?
- Hoe gaan jullie om met meningsverschillen en conflicten?
- Wat gaat daarin goed en wat zou er beter kunnen?
Dit zijn allemaal vragen om eens rustig te beantwoorden en te bespreken mocht dat nodig zijn. Elk huis heeft zijn kruis en ook de moeilijke onderwerpen moeten besproken worden. Hoe lastig dit soms ook is.
Gooi oma overboord!
Als het je eindelijk weer eens is gelukt om een gesprekje te voeren met je puber: hoe stel je jezelf dan op in het gesprek? Alle oordelen, meningen en aannames (afkorting = oma ?) mogen namelijk overboord!
Stel dat je een mening hebt over het uiterlijk van je puber: ‘heb je je haar nou alweer rood geverfd??’ dan nodigt dit niet uit tot een gesprek. Je puber voelt zich bekritiseerd en heeft geen zin om hierop in te gaan of wordt juist geïrriteerd en zegt: ‘nou en? Het is toch mijn haar?!’.
Een ander voorbeeld is wanneer je puber uit school komt en zegt dat het geen zin heeft om huiswerk te maken. Hieronder een paar ‘oma’-reacties:
Oordelend: ‘Wees niet zo lui!’
Mening: ‘Ja maar als je geen huiswerk maakt, krijg je een onvoldoende op school.’
Aanname: ‘Je doet echt te weinig aan je huiswerk. Je kan niet zo aan de gang blijven!’
Oftewel de ‘oma’-reacties nodigen niet echt uit tot een gesprek en je puber voelt zich geïrriteerd, verdrietig of zelfs boos.
Beter is het om belangstelling te tonen en door middel van open vragen te achterhalen hoe het met je puber gaat. Alle vragen die beginnen met ‘wie, wat, waar en hoe’ geven een opening tot een goed gesprek.
Karakter speelt een rol!
De ene puber is de andere niet. Zo zijn karaktereigenschappen genetisch bepaald en zijn dus vanaf de geboorte al aanwezig. Een wat extravertere puber zal sneller vertellen wat hij heeft meegemaakt dan een wat introvertere puber.
Het is goed om eens te bedenken hoe je zelf was als puber. Moesten jouw ouders ook jouw gedachtes en ervaringen uit jou trekken? En hoe was dat voor jouw partner vroeger? (Dit is meteen een leuk gespreksonderwerp voor de keukentafel ?).
Als je zelf extravert bent is het soms lastig om je in te leven in je introverte puber. Deze pubers denken eerst goed na voordat ze iets vertellen, kunnen geconcentreerd werken aan een opdracht, spreken liever één-op-één af of in een klein vriendengroepje en doen energie op door alleen te zijn.
Vooral de manier waarop pubers energie opdoen is kenmerkend of ze meer introvert of extravert zijn van karakter. Tenzij verlegenheid een rol speelt want dit kan het sociale contact enorm beïnvloeden en de mate van extraversie overschaduwen.
Verder is het goed om te weten dat er niks mis is met introversie. Voor je puber is het fijn wanneer hij of zij hier erkenning en begrip voor krijgt (van één) van de ouders.
Focus daarnaast op de talenten en kwaliteiten van je puber en geef regelmatig oprechte complimenten. En laat weten dat je er voor ze bent wanneer het nodig is en geef je puber de ruimte om zijn of haar gang te gaan.
Hier groeien pubers alleen maar van!
