Oxytocine hormoon; komt vrij bij bevalling na zwangerschap en tijdens borstvoeding

Zodra je je begint te verdiepen in onderwerpen zoals bevalling, borstvoeding en hechting, zul je merken dat oxytocine een belangrijk begrip is. Oxytocine is een hormoon dat namelijk een belangrijke rol speelt bij de hechting tussen moeder en kind, maar ook tussen geliefden.

Het wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd, omdat het vrijkomt tijdens bijvoorbeeld het knuffelen of een orgasme. Bij borstvoeding is het hormoon oxytocine ook cruciaal, omdat dit hormoon zorgt voor een toeschietreflex waardoor je baby de melk uit je borst kan drinken.

Oxytocine is dus een belangrijk hormoon dat een grote rol speelt in het moederschap! Lees verder hoe het allemaal precies werkt.

Inhoud toon

Liefde, hechting en zwanger worden

Het hormoon oxytocine komt vrij wanneer mensen positief lichamelijk contact met elkaar hebben. Denk bijvoorbeeld aan aanraken, knuffelen, zoenen en seksueel contact. Hierdoor ontstaan gevoelens zoals verbondenheid en vertrouwen.

Huid-op-huidcontact zorgt namelijk voor het vrijkomen van oxytocine, zowel tussen moeder en kind als tussen partners en vrienden. Deze sociale interacties worden daardoor geassocieerd met blije gevoelens, geluk en kalmte.

En mocht je een partner hebben gevonden waarbij je die gevoelens allemaal hebt, dan helpt oxytocine ook bij het zwanger worden!

De bevruchting wordt namelijk bevorderd door de samentrekkingen van de baarmoeder na een orgasme. Zo kan oxytocine dus ook helpen bij het zwanger worden!

Even lekker knuffelen met je kindje. Niet alleen heel fijn, maar het is ook nog eens heel gezond. Zowel voor je kindje, als voor jou! Door knuffelen, maar ook door het geven van borstvoeding maakt je lichaam oxytocine aan. En laat dat nou net een gelukshormoon zijn.

Eigenlijk kun jij je kindje dus niets mooiers geven, nietwaar? Dus gooi al die opmerkingen dat je jouw kindje te veel verwent met al je aandacht maar overboord, zeker als ze nog heel klein zijn. Knuffelen is gewoon broodnodig, een pure eerste levensbehoefte, lief oud tantetje van me… Want je kindje krijgt door deze binding de kans om zich veilig te ontwikkelen en zich zeker te voelen in deze grote, ‘boze’ buitenwereld. Sla ze maar om de oren met oxytocine-verhalen. Wat het inhoudt, lees je hier!

Wat is oxytocine?

Oxytocine is zowel een hormoon als een neurotransmitter (dat is een stof die zenuwimpulsen overdraagt). Dit hormoon wordt in verband gebracht met het ontwikkelen van verbinding. En dan in de zin van verbinding met mensen, sociale contacten dus.

Hierbij kan je o.a. denken aan moederbinding, maar het gaat nog veel verder. Ook gewone vriendschappen zijn gebaat met dit hormoon en uiteraard niet te vergeten je liefdesrelatie.

Een ander woord voor oxytocine is dan ook knuffelhormoon. Overigens speelt het ook nog eens een rol bij het toeschietreflux als je borstvoeding geeft.

Waardoor wordt oxytocine aangemaakt?

Simpel gezegd is ieder lief gebaar al een reden om dit hormoon aan te gaan maken, waardoor je nog meer binding ervaart en je geborgen voelt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:

Vrijen
Je kindje voeden
Omhelzing van iemand
Complimentjes (ook als je ze geeft!)
Knuffelen dus
En, joepie, pure chocolade!
En raar maar waar: even liggen op een spijkermat doet ook wonderen…dit heeft met acupressuur te maken
Je huisdier knuffelen!
Massage

Oxytocine en je zwangerschap

Voordat je überhaupt kon knuffelen met je baby, heeft dit hormoon al een grote rol gespeeld voor jou en je kindje. Natuurlijk was het aanwezig door de vrijpartij. Het helpt vervolgens om het sperma daar te krijgen waar het wezen moet en alleen dan kan immers je baby zijn leventje beginnen.

Het knuffelhormoon zorgt ook nog eens voor het samentrekken van de baarmoeder, wat gebeurt bij o.a. weeën maar ook bij een orgasme (het krijgt dan ook wel eens de benaming liefdeshormoon).

Al met al dus een hormoontje om blij mee te zijn. Het wordt aangemaakt in de hypothalamus, een klier in de hersenen.

Het mag duidelijk zijn dat oxytocine veel functies heeft die ook je zwangerschap helpen door te komen. Maar het is zeker geen hormoon wat alleen maar voorkomt tijdens je zwangerschap.

Het blijkt dan weer wel dat moeders meer oxytocine hebben dan vrouwen zonder kindje. Door dit knuffelhormoontje wordt de band tussen jou en je kind versterkt, schiet de melk beter toe en ben je zorgzamer!

Allerlei zaken dus die je als moeder gewoon nodig hebt. En als kind natuurlijk dat je moeder dit doet.

De bevalling

Oxytocine is niet alleen een handig hormoon als het gaat om hechting tussen mensen, maar heeft voor de vrouw ook belangrijke functies. Zo zorgt oxytocine ervoor dat de baarmoeder samentrekt.

Oxytocine zorgt er dus voor dat de bevalling op gang komt, met natuurlijk als doel het kind ter wereld te laten komen. Het hormoon is tijdens de zwangerschap al aanwezig, maar de weeënopwekkende werking wordt dan nog geremd door het hormoon progesteron.

De hoeveelheid progesteron neemt na verloop van tijd af rond een zwangerschap van 40 weken, waarna de oxytocine zijn werk kan gaan doen en er dus voor zal zorgen dat de weeën beginnen.

Tijdens de bevalling wordt de hoeveelheid oxytocine in het bloed steeds meer, wat ook in lijn is met de weeën die steeds heviger en krachtiger worden. Wanneer een bevalling wordt ingeleid, wordt er via een infuus oxytocine toegediend waardoor de bevalling op gang geholpen wordt.

Omdat het hormoon oxytocine de bevalling kan opwekken, kunnen vrouwen die kans hebben op een vroeggeboorte, het advies krijgen van hun verloskundige of gynaecoloog om geen gemeenschap meer te hebben met hun partner; tijdens een orgasme komt er namelijk een flinke hoeveelheid oxytocine vrij en trekt de baarmoeder samen, waardoor in sommige gevallen de bevalling op gang kan komen.

In het geval van serotiniteit (een zwangerschap van meer dan 40 weken), wordt vaak juist het advies gegeven om wél te proberen de bevalling op gang te laten komen door gemeenschap te hebben.

Ook spermacellen bevatten oxytocine, waardoor het hebben van gemeenschap dus nog meer de kans vergroot dat je de bevalling opwekt wanneer je al overtijd bent.

De borstvoeding

Daarnaast wordt onder invloed van oxytocine het toeschietreflex geregeld bij borstvoedende vrouwen. Oxytocine zorgt er echter alleen voor dat de moedermelk uit de borst kan stromen, en niet dat de melk aangemaakt wordt; dit gebeurt namelijk onder invloed van andere factoren, zoals het hormoon prolactine.

Omdat het geven van borstvoeding ervoor kan zorgen dat er oxytocine in het bloed komt, krijgen zwangere vrouwen met kans op een vroeggeboorte vaak het advies om niet antenataal te kolven (moedermelk/colostrum afkolven tijdens de zwangerschap).

De oxytocine die dan vrijkomt zou er namelijk voor kunnen zorgen dat de bevalling wordt opgewekt; hier hoef je echter niet heel bang voor te zijn, omdat de hoeveelheid oxytocine die vrijkomt bij een orgasme vele malen groter is dan bij het afkolven van moedermelk.

Zolang je dus van de verloskundige of gynaecoloog geen vrijverbod hebt opgelegd gekregen, kun je prima beginnen met het afkolven van colostrum.

Deze melk wordt vaak bewaard in spuitjes en ingevroren in de vriezer, zodat er alvast melk beschikbaar is voor de baby direct na de bevalling, als de borstvoeding misschien nog niet goed op gang is gekomen. Zo kun je voorkomen dat je baby bijgevoed moet worden met kunstvoeding.

Tijdens de borstvoedingsperiode kan het voorkomen dat je niet altijd in de buurt bent van je baby om hem te voeden, bijvoorbeeld als je na een tijdje (weer) gaat werken. Het is dan vaak nodig om moedermelk af te kolven.

Een kolf werkt natuurlijk heel anders dan een kindje dat bij jou aan de borst drinkt, je mist immers dat huid-op-huidcontact en een echte babymond aan je borst.

Het kan dus ook gebeuren dat je hersenen tijdens het kolven niet het signaal afgeven dat er een toeschietreflex moet komen voor de melk, omdat er geen of te weinig oxytocine wordt aangemaakt. Veel vrouwen hebben dan baat bij een oxytocine neusspray.

Dit is een synthetische oxytocine die ruim een half uur werkt om de toeschietreflex tijdens het kolven op te wekken.

Naweeën

Ook tijdens het geven van borstvoeding kan de hoeveelheid oxytocine in het bloed ervoor zorgen dat de baarmoeder nog samentrekt. Dit noemen we naweeën. Hoewel dat behoorlijk vervelend en pijnlijk kan zijn, is het eigenlijk heel positief omdat de samentrekkingen ervoor zorgen dat de bloedingen sneller zullen stoppen.

Na de bevalling is er altijd sprake van bloedverlies, maar door borstvoeding te geven kan er dus meer oxytocine vrijkomen, wat ervoor zorgt dat het bloedverlies na de bevalling sneller stopt.

Soms is er direct na de bevalling veel bloedverlies. Dan kan een injectie of infuus met oxytocine helpen om het bloedverlies te verminderen, maar soms wordt er ook al oxytocine toegediend ter voorkoming van overmatig bloedverlies na de bevalling.

Lang leve de nasleep van MeToo

Het is te triest voor woorden dat zoiets als de hele ‘MeToo’-kwestie nodig was/is, maar slaan we nu niet meteen een beetje erg door? Blijkt uit bovenstaande punten niet weer eens dat we gewoon aanrakingen nodig hebben en dat het ons gewoon helpt om ons gelukkig te voelen?

Als ik hoor dat leerkrachten niet eens meer een leerling durven te troosten door een arm om het kind heen te slaan, dan vraag ik me echt af waar we mee bezig zijn. Wordt het zo niet juist een harde, koude wereld?

Laten we alsjeblieft niet iedere aanraking als seksueel getint en dus ongepast gaan zien! Overschrijdend gedrag moeten we zeker aanpakken, maar daar vallen toch die liefdevolle arm of een vriendelijke omhelzing niet onder?

Oxytocine neusspray

Jawel, er bestaat zoiets als neusspray met oxytocine. Dit kan worden gebruikt als er lactatieproblemen zijn, om zo de melkafgifte te stimuleren. Alleen moet je dit niet zomaar gaan doen. Het heeft namelijk wel degelijk nadelen.

Een hoge dosering kan bijvoorbeeld leiden tot angstgevoelens en andere bijwerkingen. Ben je ondertussen zwanger van een volgend kindje, dan mag je dit middel sowieso niet gebruiken.

En de mannen dan?

Fijn hè, dat wij vrouwen over zo’n heerlijk hormoon beschikken. Toch zielig voor die mannen… Niet dus. Ook mannen produceren gewoon dit knuffelhormoon. Aanrakingen zorgen zowel bij mannen als vrouwen dat dit hormoon wordt aangemaakt en ook in dezelfde hoeveelheden.

Het enige nadeel voor de man is dat ze over meer testosteron beschikken, wat het effect van oxytocine remt. Terwijl het vrouwelijke hormoon oestrogeen het effect juist sterker maakt.

En nog even een relatietip: het blijkt dat oxytocine bij mannen ervoor zorgt dat ze uit de buurt van aantrekkelijke vrouwen blijven als ze een relatie hebben. Dankbaar gebruik van maken dus. Dus knuffelen en zorg zo dat die concurrenten op afstand blijven…

Borstvoeding complicaties

Kraamweek

Author
Recent Posts

Jisca

Jisca is geboren in '94 en moeder van een zoontje dat het levenslicht zag in augustus '18. Als alleenstaande moeder jongleert ze moeiteloos haar rol als ouder met een werkweek van 24 uur.

Met een diploma in taalwetenschappen op zak, voelt Jisca zich helemaal in haar element wanneer ze met taal bezig is. Het schrijven van artikelen voor Mamaliefde is een van haar favoriete bezigheden. Ze deelt graag haar eigen ervaringen, of doet al schrijvend, nieuwe kennis op door grondig onderzoek te verrichten.