Skip to Content

Ontzwangeren na bevalling; van 6 maanden dip tot symptomen en hormonale schommelingen

Ontzwangeren na bevalling; van 6 maanden dip tot symptomen en hormonale schommelingen

Ik moet nog 6 weekjes tot de uitgerekende datum en kan bijna niet meer wachten… Ik ben zo nieuwsgierig naar ons baby’tje! Of misschien heb je vanaf de eerste week al last van misselijkheid of duizeligheid en kan je daardoor niet wachten… Maar wat gebeurt er eigenlijk na de bevalling?

Hoe lang duurt ontzwangeren?

Negen maanden op, negen maanden af. Dat zeggen ze wel eens. Je lichaam heeft zo veel doorgemaakt tijdens de zwangerschap en de bevalling, en dat moet goed de kans krijgen om te herstellen.

Maar ook geestelijk heb je tijd nodig om bij te komen na een zwangerschap en van de eerste fase met een kleine baby. Daarbij gaan je hormonen al sinds de eerste dag van je zwangerschap alle kanten op. Dat is ook niet erg bevorderlijk voor je gemoedstoestand

In de praktijk kan het nog wel eens verschillen; de een voelt zich na een paar weken zodra de zwangerschapsverlof is begonnen weer helemaal top en de ander heeft een paar jaar nodig.

Dit kan afhankelijk zijn van het verloop van de zwangerschap of hoe snel je lichaam herstelt. Gun jezelf de tijd die jouw lichaam nodig heeft en vergelijk je niet met anderen.

Persoonlijk vind ik ontzwangeren altijd een hele klus. Ik vind negen maanden eigenlijk nog aan de korte kant. Ik ben twee keer vrij vlot achter elkaar zwanger geweest.

En pas toen mijn tweede drie jaar was voelde ik me weer zoals daarvoor. Inmiddels is mijn dochtertje tien maanden, en ook nu heb ik nog geregeld het idee dat het ontzwangeren nog niet klaar is.

Hormonen tijdens bevalling

Hormonen zijn niet je grootste vrienden. Ben je een keer goed chagrijnig? Grote kans dat iemand naar je hoofd slingert: ‘Dat zijn de hormonen zeker?’ Een opmerking die je humeur NIET ten goede komt. Maar… tijdens de bevalling zijn hormonen wél je beste vrienden.

Je lichaam maakt steeds meer prostaglandine aan naarmate de bevalling dichterbij komt. Dit hormoon bereidt je lichaam voor op de bevalling en zorgt er bijvoorbeeld voor dat je voorweeën krijgt en je baarmoedermond weker wordt.

Gaan de voorweeën over in echte weeën? Dan begint je lichaam met het aanmaken van oxytocine. Hét wonderhormoon van vrouwen. Oxytocine zorgt er tijdens je bevalling voor dat je in een roes komt.

Hoe heftiger de weeën worden, hoe meer oxytocine er vrij komt. Een lichaamseigen pijnstiller dus, net als endorfine, een hormoon wat ook tijdens de bevalling vrij komt. Adrenaline remt de aanmaak van oxytocine en endorfine, daarom is het belangrijk om goed te ontspannen tijdens je bevalling.

Hormonale disbalans na bevalling

Tijdens je zwangerschap krijgt je lichaam een heel andere hormoonhuishouding dan normaal. Je lichaam moet immers ook anders functioneren. De hormonen oestrogeen en progesteron worden veel meer geproduceerd tijdens je zwangerschap en bevalling.

Na de geboorte van je baby wordt de placenta geboren, vanaf het moment dat de placenta los raakt van de baarmoederwand, stopt de extreem hoge productie van oestrogeen en progesteron. Je lichaam heeft het signaal gekregen ‘niet meer zwanger’, en gaat weer normaal functioneren.

Maar dat ‘normaal functioneren’ is negen maanden geleden, inmiddels is je lichaam gewend geraakt aan die hoge productie hormonen. Eigenlijk is het heel logisch dat je lichaam opnieuw moet wennen en dat je daar bepaalde klachten bij kunt hebben.

Lichamelijke klachten de eerste weken

Behalve dat je blij bent met de baby, heb je ook een prestatie van wereldformaat neergezet met je bevalling, heb je gebroken nachten, ben je de hele tijd in de weer met voedingen, verschoningen en komt de vraag boven: kan ik dit eigenlijk wel?

Als je daar ook nog die plotselinge hormoonschommeling bij optelt, is die ‘roze wolk’ helemaal niet zo logisch.

De eerste weken na je bevalling kunnen zwaar zijn. Je lichaam is nog volop aan het herstellen van de bevalling en het is verstandig om ook veel rust te nemen en goed naar je lichaam te luisteren.

Na je bevalling ga je een tijdje vloeien. Dat komt omdat er een wond aan de binnenkant van je baarmoeder zit op de plek waar de placenta heeft vast gezeten. Je kunt last krijgen van naweeën, stuwing, obstipatie of aambeien. Daarbij maken je hormonen in de eerste weken de grootste daling door, daar kun je flink labiel van zijn.

Naweeën en stuwing

De eerste dagen na de bevalling heeft iedere vrouw naweeën, de baarmoeder is tijdens de zwangerschap meer dan 500 keer zo groot geworden en moet weer terug krimpen naar de oorspronkelijke grootte.

Naweeën kunnen erg pijnlijk zijn en komen vooral opzetten bij het geven van borstvoeding. En nu we het toch over borstvoeding hebben…, de eerste dagen hebben vrouwen last van stuwing in de borsten. De melkproductie is gestart, maar de borsten zijn daar nog niet aan gewend en voelen opgeblazen, warm en geïrriteerd.

Vloeien en urineverlies

De placenta zat vastgegroeid in de baarmoederwand, hier is een wond ontstaan bij de nageboorte. Hierdoor verlies je bloed, net als door de naweeën. Het lijkt een mega-ongesteldheid, het duurt lang en je verliest veel bloed en soms zelfs grote stolsels. Laat je niet uit het veld slaan, je baarmoeder is zich aan het reinigen en elke dag wordt het bloedverlies en later urineverlies minder.

Naast bloed, kun je soms ook ongewild urine verliezen. Bijvoorbeeld tijdens een lachbui, als je moet niezen of bij een onverwachte beweging.

Niets om je voor te schamen, veel vrouwen hebben hier last van, zelfs al voor de bevalling. Je blaas heeft een tijd in de knel gezeten en heeft het zwaar gehad tijdens het persen.

Wees een beetje lief voor je blaas door de tijd te nemen om uit te plassen en je blaas te trainen met bekkenbodemspieroefeningen.

Aambeien en obstipatie

Omdat je tijdens de bevalling erg hebt moeten persen, kun je last hebben van aambeien. Geen pretje als je onderkant al zo beurs voelt als ik-weet-niet-wat…

Poepen kan dan ook erg eng zijn, je herinnert je de pijn van de bevalling en je hersenen kunnen maar moeilijk geloven dat die pijn er bij het poepen niet is.

Daardoor hebben veel vrouwen last van verstopping. Neem daarom de tijd om naar de wc te gaan en houd het niet tegen. Als je het tegen houdt, wordt de ontlasting alleen maar harder en gaat het nog moeilijker.

Zweten, opvliegers

Tijdens de zwangerschap houdt je veel vocht vast en kan je last hebben van opgezwollen enkels. Dit vocht moet natuurlijk ook je lichaam weer verlaten na de bevalling. Dit kan door extra veel te plassen, maar gebeurt ook door te zweten. Dit kan behoorlijk oplopen, zeker ‘s-nachts tijdens het slapen.

Daarom kan het handig zijn om op een handdoek of zeiltje uit het kraampakket te gaan liggen.

Na de eerste weken

De eerste zes weken na de bevalling staan in teken van lichamelijk herstel. Maar dat betekend niet dat na de eerste weken alle klachten als sneeuw voor de zon verdwenen zijn.

Tijdens de periode van ontzwangeren kun je zowel lichamelijk als geestelijk klachten ervaren. De meeste klachten hebben tijd nodig en gaan vanzelf weer weg. Voor sommige klachten kun je beter op tijd aan de bel trekken bij je huisarts.

Lichamelijk klachten

De meeste lichamelijke klachten duren zo’n 6 tot 12 weken, maar je kan er ook later nog last van hebben. Vertrouw je het niet communiceer dit dan met de kraamverzorgster in de eerste dagen, de verloskundige in de eerste weken of de huisarts als je er nog langer last van hebt. Het is ook zeker mogelijk dat er klachten zijn die je altijd blijft houden, zoals incontinentie klachten.

Rug- en bekkenklachten

Veel vrouwen hebben tijdens hun zwangerschap last van rug- en bekkenklachten. Soms worden deze klachten tijdelijk verergert door de bevalling.

Als het goed is verdwijnen deze klachten binnen de eerste weken na de bevalling weer. Soms blijft er nog een rest(je) aan pijn over. Ik had tijdens de zwangerschap van mijn dochtertje last van bekkeninstabiliteit.

Na de bevalling ging het grootste gedeelte van de pijn vrij snel weer weg.

Maar ik voel nog steeds af en toe pijn als ik mijn dochtertje een tijdje in de draagdoek heb gehad, of als ik iets te fanatiek ben gaan sporten.

Als je last hebt van rug- of bekkenpijn, zorg dan dat je geen zware dingen tilt. En als het erg pijn blijft doen is het verstandig om naar een bekkenfysiotherapeut te gaan.

Wil je graag weer beginnen met hardlopen? Voor je bekken is het het beste als je wacht tot 6 maanden na je bevalling.

Hoofdpijn, vermoeidheid en duizelig

De kans dat je moe bent is groot. Je heeft niet voor niks Moeder. Je slaapt niet goed omdat je een baby in huis hebt die ’s nachts wakker wordt. Misschien geef je wel borstvoeding, wat ook een hoop energie kost.

Daarnaast is de zorgt voor een baby ook zwaar, zeker als je ook nog andere kinderen hebt rondlopen. Door deze dingen kun je dus last krijgen van vermoeidheid, maar ook van hoofdpijn en duizeligheid.

Ook de verandering van hormonen kunnen een rol spelen bij deze klachten.

Belangrijk is dat je goed voor jezelf zorgt. Eet veel groentje en fruit, en vooral ook veel eiwitten.

Moet je ’s nachts voeden? Eet voordat je naar bed gaat een gekookt eitje, of een flinke bak kwark met noten. Probeer weinig suiker binnen te krijgen en drink voldoende.

En o ja, ga vroeg naar bed. Gezellige lange avonden kan later ook nog wel. Eerst weer energie krijgen. Voor extra energie kun je ook floradix gebruiken. En een paracetamolletje op z’n tijd kan ook erg handig zijn.

Lopen de klachten de spuigaten uit dan kun je dat het beste overleggen met je huisarts. Het kan namelijk zijn dat je schildklier niet goed werkt, of dat er iets anders aan de hand is. De huisarts kan overwegen om bloed te laten prikken.

Haaruitval

Dit vind ik zelf ook een erg vervelend iets van het ontzwangeren. Ik heb van mezelf geen dikke bos. Aan het eind van mijn zwangerschappen begon het eindelijk ergens op te lijken. Het hield niet over, maar ik mocht allang blij zijn dat het wat leek.

En dan als de baby een maand of vier was kon ik zo hele plukken haar in mijn handen hebben tijdens het douchen. Het was soms zo veel dat ik af en toe bang was dat er niks meer over bleef.

Gelukkig stopte het op een gegeven moment ook wel weer, na nog eens vier maanden. Om daarna nog maanden lang te tobben met klein haar plukjes die alle kanten op pieken. Dat zijn de haren die er uit gevallen zijn en die nu weer groeien zijn.

Obstipatie

Veel vrouwen hebben tijdens hun zwangerschap al last van een moeilijke stoelgang. Maar ook na de zwangerschap kun je daar nog een flinke tijd last van houden. Belangrijk is dat je goed eet, en dan vooral veel vezels eet en voldoende water drinkt.

Vezels zitten in volkoren producten zoals bruin brood, maar ook veel in groente en fruit. Zelf eet ik elke ochtend een schaaltje amandelmelk met havermout en daar doorheen doe ik meestal een schepje lijnzaad. Dat helpt.

Slapeloosheid

Slapeloosheid na de bevalling kan verschillenden oorzaken hebben. Sowieso is goed slapen vaak een dingetje als je een baby in huis hebt.

Ook hormonale schommelingen kunnen er voor zorgen dat je slechter slaapt. Zelf merk ik dat als ik hormonaal niet lekker in mijn vel zit dat ik ’s nachts ga piekeren.

Schildklier

Als je na je bevalling extreem vermoeid blijft, kun het zijn dat je last hebt van je schildklier. Na de bevalling is je hormoonhuishouding sterk veranderd, en bij sommige vrouwen lukt het de schildklier niet om zelf de balans weer te vinden. Het kan dan gebeuren dat de schildklier veel te hard gaat werken.

Hierdoor word je, vanzelfsprekend, heel erg moe en daarnaast val je ook erg af. Nu zullen de meeste vrouwen dat niet erg vinden, maar wel als je je daardoor energieloos voelt en ook je reserves verdwijnen. Daardoor is je weerstand erg laag en voel je je continu niet lekker in je vel. De huisarts kan met een bloedtest testen of je last hebt van je schildklier.

Hoofdpijn tijdens ontzwangeren

Door die verandering in je hormonen kan je last hebben van fikse of langdurige hoofdpijn. Maar ook door het slaaptekort en het voortdurend alert zijn op je kindje, kun je hoofdpijn krijgen.

Gelukkig mag je, ook met borstvoeding, paracetamol slikken. Let er ook op dat je genoeg water drinkt en je slaapkamer elke dag (ook ’s winters) even door laat waaien.

Mentale klachten tijdens ontzwangeren

Slecht kunnen concentreren en vergeetachtigheid

Sowieso ben ik sinds ik moeder ben een stuk chaotischer dan daarvoor. Maar de eerste maanden na een bevalling is het wel heel erg. Zwangerschapsdementie is er niks bij. Deze vergeetachtigheid en het slechte concentreren kan komen door hormonale schommeling.

Maar ook is er een baby, en daarmee een flinke nieuwe verantwoordelijkheid in je leven gekomen. Dit neemt gewoon veel hoofdruimte in. Ook vermoeidheid doet een flinke duit in het zakje.

Gelukkig wordt dit in de loop van de maanden weer langzaam beter. Al moet ik dus wel bekennen dat het bij mij nooit helemaal goed is gekomen?

Labiel

Merk je dat je je emoties niet goed onder controle hebt? De ene keer voel je je zielsgelukkig met je baby, het andere moment voel je je eenzaam, en vervolgens weer heel boos? Dat kan kloppen.

Ook hiervoor geldt dat hormonen en vermoeidheid z’n tol gaan eisen. Geef je man af en toe een extra knuffel als hij weer eens de lading van voren kreeg. Ooit komt dit goed.

Lager libido

Na de bevalling is het logisch dat je het niet gelijk ziet zitten om gelijk weer actief te worden in bed. Het zal zich eerst moeten herstellen want het is tenslotte een open wond wat achterblijft.

Mogelijk heeft je partner die het nu in een geheel andere situatie heeft gezin ook even geen behoefte. Ook na een paar weken kan het echter zo zijn dat je geen / minder behoefte hebt.

Wees hier altijd eerlijk over tegenover je partner en blijf er over praten. Vergeet echter niet dat seks ook heel belangrijk is voor jullie relatie, het helpt tegen stress en is goed voor je zelfbeeld.

Somber

Hoe gelukkig je ook bent met je baby, je kunt je ook bij vlagen behoorlijk somber voelen.

Je kunt het gevoel hebben dat je de hele dag alleen maar aan het luiers verschonen bent en dat je nooit meer een normaal leven gaat leiden. Een veel huilende baby kan ook een aanleiding zijn om je somber te voelen. Schaam je niet voor deze gevoelens!

Natuurlijk hou je van je baby. Het is niet erg als je niet dag in dag uit zwevend van geluk door de kamer danst. Je mag het aan jezelf toegeven: soms is het gewoon zwaar!

Komt de somberheid vaker dan af en toe voor, dan is het verstandig om het er even met de huisarts over te hebben. 1 op de 10 vrouwen heeft in meer of mindere mate last van een postnatale depressie.

Ook dit is absoluut niet iets om je voor te schamen, de oorzaak is gewoon het snel dalen van je hormonen.

Vruchtbaarheid en ontzwangeren

Na de bevalling duurt het 3-6 weken voor je baarmoeder zich gezuiverd heeft en een nieuwe slijmlaag heeft aangemaakt. Als die nieuwe slijmlaag er is, kan er een eisprong zijn. Vanaf dat moment ben je vruchtbaar.

Is je lichaam snel, dan kan je dus 3 weken na je bevalling al weer vruchtbaar zijn. Na de eisprong word je pas weer ongesteld, dus je zou weer zwanger kunnen worden nog vóór je ongesteld bent geweest.

Het geven van borstvoeding remt de eisprong, daardoor kan het zelfs meer dan een jaar duren voor je weer ongesteld wordt na je bevalling. Borstvoeding geven is geen anticonceptie, maar het verlaagt wel de kans op een nieuwe zwangerschap.

Borstvoeding tijdens het ontzwangeren

Het effect van borstvoeding geven op het hele ontzwangeringsproces, is dat het ontzwangeren geleidelijker gaat. Na de bevalling is er die grote hormoonveranderding, maar het borstvoeden zorgt ervoor dat hormoonschommelingen geleidelijker verlopen.

Tijdens het borstvoeden komt er ook oxytocine vrij, net als tijdens de bevalling. Als dit hormoon ook regelmatig aangemaakt wordt ná de bevalling, helpt dit hormoon om de baarmoeder herstellen en bloedingen te voorkomen.

Afvallen tijdens ontzwangeren

Tijdens je bevalling val je natuurlijk het snelst af. Die kilo’s die de weegschaal er de afgelopen negen maanden keurig bij optelde, zijn na de bevalling voor een groot deel weer verdwenen. De baby, het vruchtwater, de placenta…

Allemaal extra gewicht. En wat dacht je van een liter extra bloed in je lichaam en al het extra vocht wat je tijdens je zwangerschap vasthield?

Na een paar weken is het extra bloed en vocht verdwenen, maar zijn er nog wel een paar kilo’tjes over. De eerste zes weken na je bevalling mag je nog niet afvallen.

Tijdens het afvallen verbruik je meer energie dan er binnen komt, en binnen die zes weken heb je juist extra energie nodig om aan te sterken. Afvallen zorgt er dan alleen maar voor dat je lichaam zich niet kan herstellen.

Na zes weken mag je voorzichtig beginnen met afvallen, behalve als je borstvoeding geeft.

Beweeg veel; je buik zit niet meer in de weg en je buikspieren en bekkenbodemspieren hebben juist training nodig. Bouw langzaam op, je buikspieren hebben het de afgelopen maanden erg zwaar gehad en je wilt ze niet overbelasten.

Afvallen door middel van meer bewegen of een dieet mag pas weer ná je borstvoedingsperiode, of in bijzondere gevallen in overleg met een lactatiedeskundige.

Als je gaat sporten let dan ook op de belasting van je gewrichten. Onder andere de bekkenbodemgewrichten hebben behoorlijk onder druk gestaan.

Ook de enkels hebben extra gewicht gedragen de afgelopen weken. Bouw het sporten dus voorzichtig op en belast de gewrichten niet teveel om blessures te voorkomen.

Tips bij ontzwangeren

  • Verwacht niet van jezelf dat je direct weer de oude bent, geef jezelf de tijd en sta stil bij alle veranderingen die je meegemaakt hebt.
  • Neem rust. De maatschappij rent ook verder als jij even op de bank gaat liggen of op tijd naar bed gaat. Je hebt lichamelijk en psychisch waanzinnig veel mee gemaakt, dat wordt verwerkt als jij in rust bent. Die rust is ’s nachts een stuk minder, dus rust overdag voldoende. Hierdoor kan je lichaam zich beter herstellen en heb je minder kans op sombere buien.
  • Eet ijzerrijke groente. In groene groenten, zoals andijvie en spinazie, zit veel ijzer. Door dit zeker 2 keer in de week te eten, verhoog je het ijzergehalte in je bloed. Als het ijzergehalte te laag is, voel je je moe en futloos. Spinazie is erg makkelijk te ‘verstoppen’ in een smoothie!
  • Denk niet dat je gek bent. De gemiddelde vrouw heeft een jaar nodig om te herstellen van een bevalling en te wennen aan het moederschap.
  • Ga elke dag naar buiten. Ergens in de buitenlucht zit een magisch stofje wat je hoofd schoonwaait en positieve energie mee brengt.
  • Vraag anderen om hulp. Vraag of een vriendin of familielid een keertje helpt met het huis schoonmaken en accepteer de hulp niet schoorvoetend. We zijn op de wereld om elkaar te helpen!
  • Ik geloof dat ik deze tips maar even uitprint en op m’n wc-deur plak als herinnering… Ga jij ook een beetje lief zijn voor jezelf als je bent bevallen?

Hoe lang had jij nodig om te ontzwangeren?

Omschrijving van de afbeelding

Martine Pieters-de Wit