Ontwikkelingsachterstand kind herkennen, tips inhalen en wat zijn risicofactoren

Ieder kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier. Waar de één met 7 maanden al zelfstandig kan gaan zitten, zijn er ook kinderen die dit later doen. Soms kun jij je als ouder best zorgen maken. Vooral als je merkt dat je kind, in vergelijking met anderen, een stuk later is met rollen, kruipen of met praten.

Het consultatiebureau houdt mede in de gaten of je kind zich goed ontwikkelt. Even wat cijfers: 1 op de 250 kinderen heeft een grote ontwikkelingsachterstand. En 1 op de 60 kinderen heeft een milde ontwikkelingsachterstand.

Cijfers die aangeven dat meerdere kinderen in onze omgeving met een ontwikkelingsachterstand te maken hebben.

Gelukkig is er veel aan een ontwikkelingsachterstand bij kinderen te doen qua hulp en begeleiding. Het scheelt al heel veel als je, als ouders zijnde, openstaat voor hulp en deze zo vroeg mogelijk inschakelt.

En dat je ook beseft dat een ontwikkelingsachterstand bij een kind zich op verschillende gebieden kan manifesteren: motorisch, in de spraakontwikkeling of sociaal-emotioneel.

Inhoud toon

Hoe verloopt een ‘normale’ ontwikkeling bij een kind?

Als je wel eens op het consultatiebureau geweest bent voor je kind, dan heb je vast ook de tabellen gezien. In iedere tabel staan meerdere lijnen, waarbij de dikste staat voor het gemiddelde.

Er is een bepaalde marge waar binnen alles daarbuiten ook nog als ‘prima’ kan doorgaan. Een ontwikkelingsachterstand verloopt trager en is hardnekkig van aard. Het is dus niet zo dat je kind een week later als gemiddeld begint met kruipen.

Daarnaast valt op dat als kinderen bezig zijn om zich motorisch te ontwikkelen, de andere gebieden zoals sociaal-emotioneel of de spraaktaalontwikkeling, ‘stil’ staan.

In deze gebieden is dus weinig voortgang te zien. Kinderen die al snel kunnen praten, hebben bijvoorbeeld moeite om te kruipen en lopen een stuk later als leeftijdsgenoten.

Hoe zat het ook alweer met de gemiddelde leeftijd waarop kinderen de basis van de motorische vaardigheden onder de knie hebben?

Van rug naar buik rollen en terugrollen: vanaf 3 maanden. Maar als je kindje dit bij een half jaar nog niet doet: geen paniek. Overleg met de huisarts en / of het consultatiebureau of de hulp van een kinderfysiotherapeute raadzaam is.
Kruipen: er zijn kinderen die al voor het half jaar kunnen kruipen. Meestal kunnen kinderen kruipen rond de 8 maanden.
Zelfstandig zitten: ook hier zit een verschil in. Zo zijn er kinderen die al voor het half jaar zitten, maar gemiddeld is dit bij 8 á 9 maanden.
Staan: Vanaf 10 maanden kunnen kinderen gemiddeld staan. Dit kan ook oplopen tot anderhalf jaar.
Lopen: als je kindje erg vroeg is, kan het rond de leeftijd van één jaar starten met zelfstandig lopen. Maar gemiddeld ligt dit rond de 15 maanden.

Oorzaken en risicofactoren van een ontwikkelingsachterstand

Een ontwikkelingsachterstand kan door meerdere oorzaken veroorzaakt worden:

Slecht zicht of gehoor
Infectie tijdens de zwangerschap of door de bevalling (waarbij schade aan de hersenen ontstaat)
Hersenbeschadiging
Geen stimulerende leefomgeving hebben om zich te ontwikkelen
Laag IQ (IQ wat lager is als 70. Gemiddeld IQ is 100)
Erfelijkheid (zoals bij een taalontwikkelingsachterstand)

Symptomen van achterstand in de ontwikkeling bij een kind

Niet in alle gevallen is er een duidelijke oorzaak waardoor een kind achterloopt. Waar je het aan zou kunnen zien, is dat kinderen met een ontwikkelingsachterstand alles later doen. Later kruipen, later beginnen met praten en ook in sociaal-emotioneel opzicht jonger gedrag vertonen.

Het verschilt per kind of er één symptoom waarneembaar is, of dat het er meerdere zijn.

Motorisch:

Laat gaan zitten of geheel niet leren zitten (daardoor ook niet leren lopen)
Ouder als 18-21 maanden zijn en nog niet lopen 🡪 duidt op een ontwikkelingsachterstand
Billenschuivers: als deze na 24 maanden niet kunnen lopen, dan pas vertraagde ontwikkeling
Houterige beweging: geen soepele / vloeiende bewegingen
Fijne motoriek is lastig voor ze. Denk aan knippen, schrijven, kleuren of plakken.

Spraak-taalontwikkeling:

Op latere leeftijd eerste klanken vormen
Gemiddeld zeggen kinderen rond één jaar de eerste woordjes. Kinderen met een ontwikkelingsachterstand doen dit later of maken enkel klanken.
Opdrachten begrijpen is moeilijk tot niet op te volgen
En zeker als het twee opdrachten achter elkaar zijn: Bijvoorbeeld: Pak je sokken en doe ze aan.

Sociaal-emotioneel:

Later lachen dan met 6 weken
Moeilijk oogcontact leggen met de ander
Op latere leeftijd terugzwaaien
Spelen is later dan gemiddeld
Samenspelen met leeftijdsgenoten is vaak moeilijk
Het delen van speelgoed kan tot op latere leeftijd moeilijk blijven
Inlevingsvermogen in de ander is lastig

Problemen met zien en horen:

Dubbel zien
Scheel zien
Slechthorendheid
Lui oog
Doofheid

Gedragsproblemen:

Gedragsproblemen, denk aan ADHD bijvoorbeeld, komen vaker voor bij kinderen met een ontwikkelingsachterstand. Dit kan zich uiten in:

Moeilijk afscheid van de ouders kunnen nemen
Snel gefrustreerd en boos worden (bijvoorbeeld omdat het kind zich niet goed kan uiten met taal)
Faalangst ontwikkelen
Concentratie vasthouden is lastig
Problemen met stil zitten
Nieuwe situaties niet aandurven (denk aan de eerste keer zwemles, tandarts en dan nog lang na de eerste keer)
Erg op vaste gewoontes gesteld zijn

Algemene symptomen:

Slaapproblemen (denk aan moeite met inslapen, of doorslapen)
Problemen met eten en verteren: reflux, uitgesproken voorkeur voor bepaald voedsel, verstopping van de darmen
Op latere leeftijd zindelijk worden
Epilepsie komt vaker voor bij kinderen met een ontwikkelingsachterstand. Er is een schatting die zegt dat 1 op de 5 kinderen met een ontwikkelingsachterstand epilepsie heeft.
Er kan sprake zijn van een ‘afwijkend’ uiterlijk. Denk aan laagstaande oren, een groter hoofd dan gemiddeld.

Wat te doen bij een vermoeden en mogelijkheden inhalen?

Als je vermoedt dat je kind in zijn ontwikkeling stagneert, dan is het aan te raden naar de huisarts te gaan. Deze kan allereerst onderzoek uitvoeren en eventueel doorverwijzen naar een neuropsycholoog of orthopedagoog. Een orthopedagoog kan testjes doen (vanaf 6 jaar is dit aan te raden) om de intelligentie van een kind te meten.

Diverse vaardigheden worden dan getoetst, zodat zichtbaar wordt hoe ver een kind is in zijn ontwikkeling. Een orthopedagoog stelt aan de hand van de uitslag een hulpplan op of kan doorverwijzen.

Als een kind laat is met praten of problemen in de spraak-taalontwikkeling ondervindt, dan kan de logopediste of huisarts doorverwijzen naar Kentalis of Auris.

Ontwikkeling kind

Ontwikkelingsstoornis

Author
Recent Posts

Floortje

Floortje is een toegewijde moeder van drie levendige kinderen, geboren en getogen in een schilderachtig dorpje aan de rand van de stad.

Als moeder is Floortje onvermoeibaar. Ze jongleert met de dagelijkse uitdagingen van het ouderschap, zorgt voor een liefdevol thuis en stimuleert de creatieve ontwikkeling van haar kinderen.

Ze moedigt hen aan om nieuwsgierig te zijn, te leren en te groeien, terwijl ze tegelijkertijd een stevige basis van normen en waarden legt.