De Notenkraker en de Muizenkoning is een sprookje van de Duitse Ernst Hoffman uit het begin van de 19e eeuw. Het is wereldberoemd geworden door de vertaling naar een balletvoorstelling met muziek die speciaal hiervoor werd gecomponeerd door Tsjajkovski. Het Mariinskiballet bracht het stuk in première op 18 december 1892 in het Mariinskitheater te Sint-Petersburg. Een voorstelling voor het hele gezin dat zich afspeelt op Kerstavond rondom de kerstboom. Nu ruim 100 jaar later spreekt dit verhaal nog steeds tot de verbeelding. Niet voor niets dat Disney dit jaar komt met een nieuwe film; The Nutcracker en the four Realms. Vorig jaar ben ik met dochterlief naar de on ice variant geweest waarbij het sprookje in het theater De Notenkraker on ice op ijs verteld werd. En toen oma laatst het boek voorlas met het verhaal van de Notenkraker zitten ze er weer vol in en wil ze heel graag een film zien van dit verhaal. Voor de Disneyfilm (vanaf 12) is ze nog echt te jong, dus ging ik op zoek naar alternatieven.

Het verhaal van de Notenkraker en de Muizenkoning in het kortth

Het sprookje begint op Kerstavond als de familie Stahlbaum met zijn allen Kerst willen vieren. Zodra de kerstboom staat worden de kinderen Clara en Fritz erbij geroepen. Ze krijgen cadeautjes en zijn helemaal blij. Om acht uur staat er opeens een mysterieus familielid binnen; peetvader Drosselmeyer is poppenspeler en heeft vier levensechte poppen bij zich die een dans opvoeren. Daarna krijgen ze een Notenkrakerpop. Clara is meteen groot fan van deze pop, maar haar broer Fritz maakt hem kapot. Die nacht kan Clara niet slapen en gaat beneden op zoek naar de Notenkrakerpop.

Als de klok twaalf slaat groeit de Notenkrakerpop tot levensgrote proporties en komt tot leven. De kamer vult zich met muizen onder leiding van de Muizenkoning en vallen de peperkoeken soldaten aan. De notenkraker stuurt versterking van poppen en tinnen soldaten en ziet met behulp van Clara kans om de Muizenkoning neer te steken. De notenkraker verandert in een prins en hij neemt haar door het bos mee naar zijn koninkrijk Snoepgoedland. Daar vertelt hij de Suikerboonfee over haar heldendaad en tovert ze lekkernijen van over de hele wereld om feest te vieren: chocolade uit Spanje, koffie uit Arabië, thee uit China en zuurstokken uit Rusland. Hierbij brengen ze nationale dansen. Ze worden opgevolgd door Deense schapenhoedsters, de gembermama en haar kinderen en walsende bloemen. Dan brengt zij ze naar een slede die wordt getrokken door rendieren. Dan wordt Clara wakker en blijkt alles een droom te zijn geweest…

Notenkraker Ballet 2018

Rond de kerstperiode zijn er veel balletgezelschappen die deze populaire voorstelling vertonen; zowel Nederlandse als internationale gezelschappen. Deze voorstellingen zijn geschikt voor het hele gezin!

Meer informatie over de speeldata, locatie en kaartjes vind je hier.

Charkov City Opera & Ballet

De Notenkraker is een prachtige klassieke uitvoering die de harten van jong en oud zal veroveren. De fabuleuze muziek van Tsjaikovski die live wordt uitgevoerd door een groot orkest, de virtuoze danspartijen, het schitterende core de ballet en het decor maken dit prachtige ballet tot een magisch kerstfeest voor de hele familie.

Het sprookjesverhaal De Notenkraker wordt uitgevoerd door Charkov City Opera & Ballet. Het gezelschap, afkomstig uit Charkov, maakt onderdeel uit van één van de oudste theaters uit de voormalige Sovjetunie en de Oekraïne. Al sinds 1874 worden hier producties gemaakt en getoond in de bekende traditie van Oost-Europa. Maar liefst 700 mensen zijn werkzaam, waaronder de artiesten, decorbouwers, kostuumontwerpers, kleermakers, (ballet)schoenmakers. Deze mensen achter de schermen zorgen ervoor dat de voorstelling tot in de details is verzorgd.

Lees ook: Kindermusicals en theater 2018-2019; De leukste kindervoorstellingen ook voor peuters, kleuters

Kiev Ballet

Het Kiev Ballet of Kiev Modern Ballet werd in 2006 opgericht door de multiprijzenwinnende choreograaf Radu Poklitaru. Internationaal wordt het gezelschap gewaardeerd voor haar originele, verrassende en uitgesproken moderne, met gevoel voor humor gemaakte choreografieën, geweldige dansers en meeslepende theatraliteit. Poklitaru is één van de grootste moderne choreografen buiten West-Europa die laat zien dat er naast perfecte klassiekers ook hoogwaardige moderne dans bestaat van internationale klasse in steden als Kiev.

De zeer persoonlijke stijl van choreograferen van Radu Poklitaru kenmerkt zich door een mengeling van vele, zowel klassieke als moderne, dansstijlen. Verder heeft hij ‘De Notenkraker’ vooral een sprookje willen laten zijn; alles blijkt anders dan op het eerste gezicht lijkt. Het nog jonge Kiev Ballet bezoekt ons land jaarlijks voor enthousiaste, goedgevulde zalen.

Staatsopera van Tatarstan


Geen ballet dat het kerstgevoel zo in zich draagt als De Notenkraker. Op de prachtige muziek van Tsjaikovski creëerden de legendarische choreografen Petipa en Ivanov spectaculaire pas de deux en natuurlijk de ‘Bloemenwals’. Het Ballet van de Staatsopera van Tatarstan brengt voor deze klassieker fabuleuze dansers, honderden kostuums en fraaie decors mee. Clara krijgt als kerstcadeau een pop, die ’s nachts in haar droom verandert in een knappe prins. Hun avontuurlijke reis zorgt als altijd voor een magische avond voor jong en oud.

Notenkrakerfilm

Natuurlijk zijn er ook films gemaakt van dit verhaal, naast de nieuwe film in 2018 van Disney zijn er ook andere bewerkingen die ook geschikt zijn om met jonge kinderen te kijken.

The Nutcracker and the four Realms (Disney) 12+

De Notenkraker gaat over een jong meisje genaamd Clara, die van haar peetvader op Kerstavond een pop in de vorm van een notenkraker krijgt. Als het meisje later op de avond klokslag twaalf uur gaat kijken naar de pop, komt ze terecht in een magische wereld waarin een oorlog woedt tussen peperkoeksoldaten en een leger muizen. De regie wordt gedaan door Lasse Hallström en Joe Johnston, die ook The Beauty en de Beast en Malifecent hebben verfilmd en in de hoofdrollen onder andere Morgan Freeman, Keira Knightley en  Mackenzie Foy,

De Notenkraker

Het is Kerstavond en de Silberhauskinderen zijn enthousiast dat het gaat beginnen. Marie en Fritz spelen in de kinderkamer wanneer hun peetvader Drosselmayer aankomt. De peetvader geeft de kinderen een vroeg kerstcadeau, een Notenkraker. Marie is getuige van een grote strijd tussen een enorm leger van speelgoedsoldaatjes geleid door de Notenkraker en een verschrikkelijke peloton van muizen onder bevel van Koning muis. Volg de reis van Marie en Fritz in het Koninkrijk van poppen, door het Kerstmisbos, voorbij de zee van amandelmelk en het paleis van de Marzipans, en zie hoe zij de vloek van de Notenkraker proberen te verbreken.

Deze film vind je hier.

Barbie en de Notenkraker

Barbie komt tot leven in deze magische animatiefilm. Beleef dit geweldige sprookje samen met Barbie in de rol van prima ballerina. Het sprookje begint als Clara van haar favoriete tante een prachtige, houten Notenkrakerpop cadeau krijgt. ’s Nachts komt de Notenkraker tot leven en beschermt Clara tegen de gemene Muizenkoning. Door een vloek van de muizenkoning wordt Clara echter zo klein als een pop. Clara moet op zoek naar de suikertaartfee; de enige die Clara kan verlossen van haar betovering. Samen met de Notenkraker begint Clara aan een spannend avontuur om van de vloek verlost te worden.

Het sprookje wordt begeleid door de wereldberoemde muziek van Tchaikovsky, uitgevoerd door het London Symphony Orchestra. Choreograaf Peter Martins (New York City Ballet) tekende voor de waarheidsgetrouwe choreografie. Barbie in de Notenkraker bewijst dat alles mogelijk is, als je maar slim, lief en dapper bent.

Hier kan je de film gratis in het Engels online bekijken.

De Nederlandstalige film vind je hier.

De Notenkraker en de Muizenkoning

De Notenkraker en de Muizenkoning is een prachtige kinderfilm, en een beetje in de kerstsfeer. De hoofdlijnen van het oorspronkelijke verhaal zijn zo goed gecombineerd met andere verhaalelementen dat de muizenkoning en alle levende poppen, en het fantasieland waar het verhaal zich afspeelt, erg ontroerend, grappig en spannend overkomt. Een heel leuke film !!

Deze film vind je hier.

Notenkrakerboeken

En natuurlijk zijn er ook boeken om te lezen, zelfs inclusief geluiden, geschikt voor baby’s!

Notenkraker Van Tsjaikovski geluidenboekje

Een kennismaking met De notenkraker van Tsjaikovski in woord, beeld én geluid. Voor baby’s vanaf 12 maanden, met de wereld rondom het kind als thema. Jonge kinderen kijken graag in boeken, maar naar dit boekje kun je ook luisteren. Auteur: Marion Billet

Dit boek vind je hier.

De Notenkrakerprentenboek

Het beroemde verhaal over Clara en de levende notenkrakerpop, maar dan in prentenboekformaat. De uitgebreide tekst is geplaatst op een witte ondergrond of een gekleurde van bloemetjesbehang. De tekst begint steeds met enkele woorden in groot lettertype. Soms zijn zinnen vetgedrukt. De grote illustraties over dubbele pagina’s zijn gemaakt met verschillende technieken (aquarel, potlood, stempel, collage). De gezichten zijn in verhouding erg groot. De sfeer is wat somber. Een mix van droom en werkelijkheid. Een meeslepend boek met betoverende tekeningen die over de pagina’s dansen. Voor iedereen vanaf 5 jaar.

Dit boek vind je hier.

De Notenkraker met luistercd

Deze uitgave is een herziene versie van een in 2004 uitgegeven boekje in het formaat van een cd-doosje, in combinatie met een cd. Het muzikale uitgangspunt van de cd is de opname van het complete (kerst)ballet onder dirigent Gergiev die oorspronkelijk in 1998 verscheen op een Philips-cd. Illustrator/auteur Harmen van Straaten schreef een versie van het sprookje en maakte er ook paginagrote, goed bij de tekst aansluitende, kleurenillustraties in waterverf en pen bij. Actrice/cabaretière Jenny Arean draagt de tekst heel duidelijk voor met veel gevoel voor inleving. De tekst in het boek kan meegelezen worden met de cd. Een prettige en inspirerende manier om kennis te maken met hoogtepunten uit de klassieke muziek. Ook zeer geschikt voor het muziekonderwijs. Inhoudelijk ongewijzigde herdruk in groter formaat. Vanaf ca. 6 jaar.

Dit boek vind je hier.

De Notenkraker – Tsjaikovski

Groot, bijna vierkant prentenboek gebaseerd op het sprookje van E. Hofman met impressies van de muziek zoals Tsjaikovski deze in 1892 schreef voor ballet. De ‘druktoetsen’ in de prenten zijn verbonden met het mechaniek (werkt op drie vervangbare knoopcelbatterijen) op het verdikte schutblad achterin. De muziekjes klinken ietwat blikkerig. De teksten staan in de geheel gekleurde prenten over dubbele pagina’s, in versierde ovale ‘lijsten’. Het sprookje wordt verteld in de tegenwoordige tijd en bevat af en toe een dialoog; de verteltrant is gemoedelijk. De betrokkenheid van de ‘lezer’ wordt vergroot door het frontale zicht op de (stereotype) gezichten, het lage perspectief en de afsnijdingen. Het geheel is opgebouwd uit kleurvlakken waaraan lijnen zijn toegevoegd en decoratieve elementen in spatwerk. Meerwaarde zijn de aandachtspunten achterin die helpen om de muziek te kunnen interpreteren. Bruikbare uitgave met summiere informatie over Tsjaikovski. Voorlezen vanaf ca. 6 jaar.

Dit boek vind je hier.

Notenkraker & Muizenkoning

Al jaren brengt Het Nationale Ballet met zeer veel succes haar eigen versie van Tsjaikovski’s De Notenkraker: Notenkraker & Muizenkoning. Duizenden kinderen zagen inmiddels deze Nederlandse versie van het beroemde ballet, in de choreografie van Toer van Schayk en Wayne Eagling. In de voorstelling wordt de jonge, fantasierijke Clara op Sinterklaasavond langzaam maar zeker meegetrokken in de magische wereld van oom Drosselmeijer, waarbij werkelijkheid en verbeelding door elkaar heen spelen. Clara’s fascinatie voor de jonge neef van Drosselmeijer, die onverwacht meekomt op Sinterklaasavond, maakt dat zij in de notenkraker haar prins ziet, die moet strijden met de muizenkoning. Een prachtig balletsprookje! Speciaal voor deze uitgave schreef Bette Westera een sprankelende tekst, die geschikt is zowel om voor te lezen als om zelf te lezen. Het luxe uitgevoerde boek is rijk geïllustreerd met foto’s uit de voorstelling. Voor iedereen die van sprookjes én van ballet houdt!

Dit boek vind je hier.

Kennen jouw kinderen het verhaal van de Notenkraker?

Lees ook

Linda van Aken
Laatste berichten van Linda van Aken (alles zien)