Skip to Content

Nature vs nurture; betekenis en voorbeelden gedrag

Nature vs nurture; betekenis en voorbeelden gedrag

Bobby Shafran, Eddy Galland en David Kellman: een eeneiige drieling. Bij de geboorte van elkaar gescheiden en geadopteerd door drie verschillende gezinnen. Niet heel bijzonder zou je zeggen. Toch is de documentaire ‘Three Identical Strangers’ over ze gemaakt.

Waarom dat is het vraagstuk van Nature versus nurture? Ze wisten niet van elkaars bestaan af, net als hun adoptieouders, en het ergste van al: de jongens waren, zónder dat zij en hun adoptieouders het wisten, onderdeel van wetenschappelijk onderzoek.

Peter Neubauer, een psychiater in de Verenigde Staten deed een ‘twin study’ waarbij hij in het geheim twee- en drielingen van elkaar liet scheiden.

Doel van het onderzoek was eindelijk te kunnen bepalen of mensen worden gevormd door genetische aanleg of door opvoeding/omgeving. Oftewel: nature versus nurture.

Nature versus nurture

Nature versus nurture is de discussie over wat ons nou precies vormt als mens. Zijn het onze genen (nature)? Is het onze omgeving/onze opvoeding (nurture)? Of is het iets daartussenin? De discussie vindt zijn oorsprong in de filosofie, maar is daar niet meer toe beperkt.

Thomas Szasz bijvoorbeeld was filosoof, maar ook psychiater. Hij had een duidelijke mening in de discussie nature versus nurture. Hij heeft duizenden gevangenen geïnterviewd om te achterhalen wat hen de criminaliteit in heeft gedreven.

Zijn conclusie was dat de gevangenen veelal niet door hun omgeving in de criminaliteit zijn beland, maar door een bewuste keuze. En die keuze was dat hun leven makkelijker zou zijn als ze niet meer hoefden te werken, maar van anderen konden nemen.

De interviews gaven geen basis om aan te nemen dat mensen aangeboren criminelen zijn. Maar ook niet dat mensen in de omgeving van de gevangen ze dwongen de criminaliteit in te gaan.

Toch zijn er ook onderzoeken geweest die het tegenovergestelde laten zien. Zo is in de Verenigde Staten een overeenkomst ontdekt tussen de legalisering van abortus en de daling van de criminaliteit.

15 tot 20 jaar na de legalisering zou de criminaliteit gedaald zijn. Dan kan betekenen dat omstandigheden toch echt een verschil maken of iemand wel of niet in de criminaliteit belandt.

Dus is het dan wel zo zwart-wit? Is het alleen nature of alleen nurture? Of is het iets daartussenin?

Psychologie

Ook psychologen willen graag weten hoe genen (nature) en omgeving (nurture) passen in de ontwikkeling van kinderen. De meeste onderzoekers lijken het er inmiddels over eens dat beiden een belangrijke rol spelen als je kijkt naar de uiteindelijke intelligentie en persoonlijkheid.

Minder duidelijk is welke rol nature en welke rol nurture speelt. Het grote probleem is dat dit heel moeilijk te achterhalen is.

Om goed conclusies te kunnen trekken kun je de volgende twee onderzoeken doen:

  • Personen met identieke genen onderzoeken die zijn opgegroeid in verschillende omgevingen.
  • Personen met verschillende genen onderzoeken die zijn opgegroeid in precies dezelfde omgeving.

Deze onderzoeken zijn natuurlijk ontzettend moeilijk op te zetten. Vind hier maar eens geschikte proefpersonen voor. En dan komen we ook weer bij de inleiding van dit artikel.

In de vorige eeuw is er dus een psychiater geweest die het heeft ‘aangedurfd’ tweelingstudies te doen. Ik schrijf expres ‘aangedurfd’, omdat ook destijds enig besef moet hebben bestaan over het onethische karakter van het onderzoek.

De meeste adoptieorganisaties waren namelijk niet bereid mee te werken aan het project. Vandaag de dag zien we in dat je kinderen niet bij de geboorte kunt scheiden, om dat vervolgens geheim te houden.

Gelukkig zijn vandaag de dag ook andere onderzoeksmethoden mogelijk in de discussie nature versus nurture.

IJsland

Ook in IJsland is onderzoek gedaan naar nature versus nurture. Een stuk minder controversieel. In IJsland is van ongeveer de halve bevolking de genetische eigenschappen bekend, zowel van de ouders als van de kinderen.

Ook is van deze ouders en kinderen bekend hoe zij het op school hebben gedaan. Er konden dus verbanden worden gelegd tussen leerprestaties en genen of juist niet-genetische factoren.

De conclusie was dat leerprestaties van kinderen worden bepaald door genen die ze van hun ouders krijgen, maar óók door genen die ze niet van hun ouders krijgen.

Wat het IJslandse onderzoek aantoont is ‘genetic nurture’. Genen die niet worden overgedragen door de ouders, maar wél invloed hebben op de kinderen.

Om het simpel te houden. Wat zo mooi is aan dit onderzoek is dat het laat zien dat ook met genetische data onderzoek kan worden gedaan naar nature versus nurture. Dus zonder, soms controversiële, tweelingstudies.

Genetica

Doordat we steeds meer over DNA weten en er steeds meer onderzoeksmogelijkheden zijn, is de discussie over nature versus nurture weer ontzettend actueel.

DNA bepaalt deels wie we zijn en welke eigenschappen we hebben. Maar ook hoe onze gezondheid is. Toch weten we inmiddels dat ook onze omgeving invloed heeft op onze genen. En dus wie we zijn.

Nieuwe onderzoeksgebieden hebben namelijk al aangetoond dat onze genen alleen niet altijd verklaren waarom we ziek worden, of hoe een ziekte zich ontwikkelt.

Er is bijvoorbeeld onderzoek gedaan bij eeneiige tweelingen waarbij, ondanks dezelfde genen, maar één van de twee ziek werd. Omgevingsfactoren moeten dus wel een rol spelen.

De hongerwinter

Een ander onderzoek wat groot in het nieuws is geweest, is van Nederlandse bodem. Het onderzoek naar de late effecten van de hongerwinter (1944-1945).

Uit dat onderzoek is gebleken dat als zwangere vrouwen, met name in het begin van de zwangerschap, langdurig te maken krijgen met ondervoeding, dat veel gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken bij hun nageslacht.

De omgeving (nurture) is hierbij dus belangrijk geweest. Niet zo gek als je bedenkt dat in de baarmoeder en bij jonge kinderen de genen worden gevormd. Bij volwassenen worden slechts een paar hersencellen per dag vernieuwd, maar bij kinderen groeit het brein duizenden keren sneller.

Stand van zaken

Deze blog doet eigenlijk geen recht aan de discussie over nature versus nurture. Eeuwenlang wordt er al over gefilosofeerd, boekenvol zijn er inmiddels over geschreven, talloze onderzoeken zijn er gedaan.

Ook nu weer is de discussie actueel, door nieuwe onderzoeksmethoden. Toch zal een definitief antwoord nog wel even uitblijven. Als het er ooit al komt…

Meer te weten komen over nature versus nurture? Bekijk dan eens hier deze Ted Talk.

Lees ook

Jisca