Skip to Content

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand

Op verschillende plaatsen in de wereld; zoals in Engeland en Zweden, vind je soortgelijke prehistorische monumenten en ook de hunebedden in Nederland zijn erg bekend. In de omgeving van Carnac in het departement Morbihan zijn er meerdere locaties waarop je verschillende opstellingen kan vinden van deze enorme granieten stenen. Van losstaande menhirs; enorme reuzenstenen van wel tien meter hoogte die rechtop staan en niets zijn in vergelijking met de steen die Obelix met zich mee draagt.

Dolmen; kleine hunebedden zoals wij die in Nederland kennen, tumuli, wat grotere grafheuvels tot wel 120 meter lang met complete gangenstelsels en natuurlijk de enorme megalieten. Wij gingen hierheen met de kinderen, die deze vakantie hebben bewezen gek te zijn van stenen. Of het nu is om ze in het water te gooien, of ze op elkaar te stapelen. Dan zijn dit natuurlijk wel heel erg indrukwekkende stenen. Op Quiberon waren we al een paar losstaande megalieten tegen gekomen. Maar voor meer moet je toch naar de vaste wal.

Het mysterie van de megalieten in Carnac

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde

Hoe deze (menhirs) stenen hier zijn gekomen of waarom deze stenen hier staan is een raadsel. Er zijn verschillende theorieën; variërend van begraafplaatsen en gebouwen ter ondersteuning van de zonnecultus / kalenders tot en met religieuze bouwwerken en zelfs wormholes van aliëns of volgens de lokale mythen reuzen die ’s nachts tot leven komen en water drinken bij een poel. Ik vraag me af of we ooit te weten komen hoe het precies zit.

Koolstofdateringen hebben echter uitgewezen dat sommige van deze monumenten hier al staan vanaf 5000 jaar voor Christus. In de buurt vind je ook de stenencirkel op het eiland Lannic, deze ligt nu voor de helft onder water. 7.000 jaar geleden was de zeespiegel een stuk lager, dus moet hij wel van daarvoor dateren. Deze prehistorische monumenten uit het neolitische tijdperk zijn dus al meer dan 7.000 jaar oud. Toen beschikten ze al over de kunst om de stenen te bewerken, schuren en verplaatsen.

Stenenvelden van Carnac

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde

We begonnen de dag bij de Alignment du Menec; deze zijn de bekendste en ook de grootste met maar liefst 1099 stenen in elf rechte rijen van wat ooit een 8 km lange strook was met maar liefst (volgens schatting) 11.000 stenen. Hiervan staan er nog maar 2600 op hun plaats. Er zijn diverse velden en daarnaast zijn er ook nog een aantal andere bezienswaardigheden in de buurt. Dit zijn onder andere de Alignement du Kermario met 999 stenen en Kerlescan bestaat uit 13 evenwijdige lanen met 540 menhirs in een vierkantvorm.

In een veld ietwat verder staan er nog eens een 100-tal. (hier zijn we alleen langs gereden). Daarom wordt Carnac ook wel de prehistorische hoofdstad genoemd van Europa. Als je door de omgeving rijdt kom je echter veel meer dolmen, megalieten en tumuli tegen. Vlak langs de weg, vlakbij een dorpje of wat verder in het weiland. Het is dus zeker de moeite waard om goed naar buiten te kijken als je hier rijdt.

Meer informatie vind je hier.

Alignment du Menec; menhirvelden

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde

Vanaf hier vertrekken twee bedrijven met toeristentreintjes. De één om het kwartier (en wat duurder) en de ander was mij onbekend. Beide rondleidingen duren ongeveer vijftig minuten. Je rijdt langs een aantal locaties en krijgt ondertussen via de audio uitleg in een aantal talen. Met het treintje rijd je echter maar langs een deel en bezoek je ook moderne bezienswaardigheden zoals de brug en een dorpje, dus daarom besloten we zelf onze route uit te stippelen.

Hier vind je een kleine parkeerplaats, waar je al vroeg moet zijn omdat er anders nauwelijks meer plaats is, met daarnaast een Maison des Megalithes. Bovenop het bezoekerscentrum vind je een uitkijkpunt zodat je over de velden heen kan kijken. Als je daarheen gaat zou ik het bewaren tot aan het einde van het bezoek, je kan het geheel dan veel meer plaatsen. Naast het museum en bij de meeste velden vind je een duidelijke kaart van de omgeving waarop alle monumenten staan aangegeven. Zo kan je zelf kiezen waar je wel of niet heen gaat.

Bij het stenenveld van Menec is het ook mogelijk om een rondleiding te volgen. Waarbij je door de velden heen loopt maar op twee locaties vooral heel veel tekst en uitleg krijgt. Natuurlijk heel erg interessant, maar met kinderen ben je al sneller daarmee bezig dan dat je dat ook echt meekrijgt.

Halverwege het veld loopt een weg zodat je om een deel van het menhirveld heen kan lopen. De menhirs staan hier opgesteld van klein (1 meter) naar groot (3,7 meter). Bij de weg vind je de kleinere (al vraag ik me af wat er nog onder de grond zit) en zit je ook in een soort dal en als je naar boven kijkt zie je de grotere reuzen staan. Er is dus duidelijk een soort van systeem in geprobeerd aan te brengen. Aan de achterkant bleek er een fijn houten pad aangelegd te zijn waar je langs kan lopen als onderdeel van een wandeling.

Helaas was de stenen omheining voor de kinderen net iets te groot, maar bij het hekwerk konden ze weer kijken. Groot was hun vreugde toen aan het einde (bij het dorpje) bleek dat er ook een paar ‘los’ stonden buiten het hek. Daar moest natuurlijk even aan gevoeld worden, omheen gedanst en mee op de foto gegaan.

Allignment du Kermario

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde

Waar het stenenveld van Menec het grootste is opgezet, is ook zeker een bezoek aan het verderop gelegen Allignment du Kermario een aanrader. Ook met kinderen. De menhirs van Kermario staan in de oost-westrichting opgesteld en ook al is het veld wat kleiner en staat er gewoon een huis en een crêperie in het midden van het veld, is het toch erg indrukwekkend.

In Kermario zijn ook meerdere grafheuvels gevonden en wordt daarom ook wel plaats der doden genoemd. Onder andere op de hoek van het veld langs de doorgaande weg staat een kleine dolmen; met een aantal staande stenen en een paar platte die doen denken aan de hunebedden in Drenthe. Vanaf de voorkant is er duidelijk te zien hoe men aan het symbool komt hiervoor. Er is hier ook een parkeerplaats en een plattegrond van de omgeving. Wat heel fijn is met kinderen is dat je hier ook een aantal picknicktafels vindt en grote stenen waar ze even op kunnen klimmen of vanaf kunnen glijden.

Wat dit veld zo bijzonder maakt is de uitzichtstoren in het midden. Je kan daar heen lopen vanaf de parkeerplaats, al loop je dan wel langs de doorgaande weg of het is even improviseren met parkeren langs de weg maar dan is het een paar meter. Deze toren is vermoedelijk in de 18de eeuw al neergezet vanwege het uitzicht en is nu aan de binnenkant vervangen door een metalen versie. Via een wenteltrap ga je naar boven waar je een panoramisch uitzicht hebt.

Toen we aankwamen rijden was er niemand zodat we ons afvroegen of we er wel in konden, maar toen we boven waren was het zo druk dat je nauwelijks foto’s kon maken. Gezinnen bleven ook heel erg staan (zonder naar het uitzicht te kijken, foto’s te maken of wat dan ook) in plaats van door te lopen. Eenmaal bij de auto was het echter weer helemaal leeg maar zagen we een nieuwe ‘groep’ aankomen.

Megalieten van Carnac

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde

Rondom de stenenvelden vind je hier ook losstaande megalieten. Dit zijn enorme stenen van tien meter en meer. Veel daarvan staan nu in een bos of moet je even zoeken. Vaak staan ze net iets hoger op een heuveltje. Vroeger had je hier echter vrij zicht op en stonden ze niet zo beschut. Wij hebben de Geant du Manio (reus van Manio) en de Quidrilatore du Manio bezocht. Deze staat duidelijk aangegeven en je kan naast de manege parkeren.

Het is wel een kleine parkeerplaats en het is een beetje improviseren. Heel ideaal stond onze auto niet met een zwevend wiel… Vanaf hier loop je naast de manege waar er toen wij er waren lessen werden gegeven aan kinderen. Al die paarden waren natuurlijk machtig interessant dus dat zorgde ervoor dat ze het eerste stuk goed doorliepen.

Daarna moet je een pad volgen het bos in. In totaal is het nog geen kilometer wandelen. Prima te doen dus met jonge kinderen. De weg is oneffen maar met een goede buggy of wandelwegen wel te overleven. Aan het einde kom je bij een open plaats uit waar je een aantal stenen ziet in een vierkante vorm. Deze stenen hebben in het verleden wat meer in een ronde vorm gezet (cromlech), maar zijn na het uitgraven en een poging om ze weer neer te zetten wat rechter neergezet.

Hier staan ook een aantal stoelen zodat je even rustig kan zitten. In de andere hoek vind je de enorme megaliet. Omdat papa al heel groot was moest hij er even naast gaan staan, maar bleek de steen toch groter. Zelfs groter dan manlief en zoonlief samen.

Dolmens en tumuli; Cairn de Kercado

Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde
Megalieten in Carnac; Menhir velden, museum en strand - Reisliefde

Naast losse megalieten en stenenpatronen vind je ook een soort ‘bouwwerken’. Dit zijn dolmens; staande stenen met daarop een deksteen en de tumuli. Een dolmen die is bedekt met zand en aarde en fungeert als grafheuvel waar na crematie de as werd begraven. Toen al was er dus een soort van samenwerking om iets op te richten ter nagedachtenis van de voorouders.

Wij hebben de Cairn de Kercado bezocht. Ook deze staat duidelijk aangegeven. Op de kaart lijkt het alsof het een flinke wandeling is, maar je kan hier makkelijk de oprit oprijden en aan het einde bij een kapelletje en restaurant parkeren. Je loopt via een klein huisje waar je kaarten vindt met de uitleg in diverse talen, ook in het Nederlands, en een bordje waar ze vragen om een donatie van 1 euro per bezoeker langs een muur, door twee poorten waar ik een beetje het gevoel krijg om door het bos van Narnia naar het bos waar de grafheuvel staat.

Ook deze staat bovenop een soort van heuvel. In het midden zie je heel duidelijk de grafheuvel met een entree, met een luik kan deze afgesloten worden, maar je mag gewoon naar binnen. Bij de ingang zit een knopje zodat je in de grafkelder het licht aan kan doen en om je heen kan kijken. Op de muur bij de lamp zie je de schildering van een onzijdige bijl.

Wat opvallend is is dat je hier de menhirs rechtop ziet staan, volledig afgevlakt aan de binnenkant en onderkant. Maar de ruimte tussen de megalieten is opgevuld met kleinere stenen waar de stenen om af te dekken op rusten. Dat is nog eens bouwkunde. Het is wel even bukken als je naar binnen gaat, de entree is hooguit 1 meter hoog. Binnen is het gelukkig wel hoger.

Om een groot deel van de grafheuvel zie je een kleine stenen rij. Bovenop de grafheuvel staat een wat grotere megaliet en ook aan de oostkant, bij de ingang staat er één.

Meer informatie vind je hier.

Wil je meer zien?

Wij waren hier al snel drie uur kwijt om alles rustig te bekijken. Dat vonden we wel weer voldoende. In totaal zijn er hier in de omgeving meer dan 552 neolitische sites aanwezig. Er wordt hard gewerkt om deze op de lijst te krijgen van Unesco monumenten. Wil je meer zien dan is het ook een aanrader om de volgende plaatsen te bezoeken:

Prehistorisch museum van Carnac

Als megalitisch centrum, bezit het museum van Carnac een tentoonstelling van één van de rijkste prehistorische collecties in Europa gewijd aan de neolithische volkeren, bouwers van dolmens en menhirs. Hier vind je naast tekst en uitleg ook de meeste vondsten die zijn gedaan in de grafheuvels en de omgeving (een ander deel vind je in het archeologisch museum in Vannes). Naast de tentoonstelling worden er ook diverse activiteiten aangeboden: rondleidingen, wandelingen op de megalithische sites, workshops voor kinderen, demonstratie van prehistorische technieken, ‘introductie in opgraafwerkzaamheden’, lezingen en een tijdelijke tentoonstelling met speelparcours voor kinderen. Hier.

Locmariaquer

Bij Locmariaquer vind je drie megalitische monumenten, daar is ook ook een parkeerplaats en een museum / bezoekerscentrum, compleet met filmzaal waarin je een documentaire kan zien over de oorsprong van deze velden. Hier.

  • Le Grand Menhir brisé (bijLocmariaquer)dit is de grootste megaliet uit de omgeving en misschien wel wereldwijd. Dit is het grootste blok ooit vervoerd en opgericht door de neolithische mens. Hij werd rond 4500 voor Christus rechtop gezet samen met 18 andere blokken. En is vermoedelijk omvergeworpen in 4400 voor Christus. Hierdoor is hij in vier delen gebroken. Het grootste stuk is twaalf meter lang. De gehele hoogte bedroeg 20,60 meter en zijn gewicht wordt geschat op 347 ton. Het blok komt van een rots enkele kilometers daarvandaan.
  • Dolmen van de Table des Marchand; deze is gedateerd op 3700 voor Christus. De restauratie van het monument draagt bij aan het beter begrijpen van de presentatie van deze graven in het Neolithicum, welke omringd zijn door een muur van opeengestapelde stenen,
  • De tumulus van Er Grah; werd lange tijd beschouwd als geruïneerd, overwoekerd door grond en struikgewas. Pas in 1991 is deze tijdens opgravingen blootgelegd en herontdekt.

Meer informatie vind je hier.

Tumulus Saint-Michel

Deze megalithische heuvel bij Carnac bestaat uit een heuvel van aarde en stenen, 125 meter lang, 60 meter breed en 12 meter hoog. De functie van de Tumulus van Saint-Michel was dezelfde als die van de piramides in Egypte, een begraafplaats voor de elite. De eerste opgravingen vonden plaats in 1862 via de verticale putten, die 8 meter grond doorkruisten om zo de begrafeniscrypte te bereiken waarin een prachtig meubilair werd aangetroffen.

Een eerste dolmen was ontdekt, en in het midden een kleine hoofdkelder, omgeven met een vijftiental van kleine graven. Na de ineenstorting van een aantal stenen muren, is de grafheuvel niet meer toegankelijk voor het publiek gedurende de werkzaamheden (gestart in 2014). Bovenop heeft men in 1663 een kapel gebouwd, de Saint-Michelkapel. Deze werd vernietigd in 1923 om vervolgens weer nagebouwd te worden in 1926. Hier kan je wel naar binnen en vind je een oriëntatietafel waarmee je het landschap op kilometers afstand kan bewonderen.

Meer informatie vind je hier.

Arzon

In en bij Arzon vind je een viertal interessante monumenten die zeker de moeite waard zijn om te bezoeken of van een afstandje te bekijken. Niet alles is namelijk toegankelijk.

  • Tumulus de Tumiac; deze enorme tumulus, 20 meter hoog met doorsnede van 42 meter, werd opgetrokken rond 3000 v.C. Inwendig is er een afgesloten grafkamer waar juwelen en bijlen werden gevonden. De Tumulus van Tumiac wordt ook Bute de César genoemd. Volgens de legende zou Julius Caesar in 56 v.C. op de heuvel hebben toegekeken hoe de vloot van de Vénéti door de Romeinen werd verslagen. Hier.
  • Dolmen du Grah-Niol; dit is één van de oudste monumenten van de streek, door landbouwers opgetrokken rond 4000 v.C. Een gang met zijkamer eindigend op een kleine kamer. Verschillende draagstenen in deze dolmen dragen gravures. De tekeningen zijn echter nog moeilijk te onderscheiden. Hier.
  • Cairn Gavrinis; gelegen op het eiland van Gavrinis in het hart van de Golf van Morbihan, is dit uitzonderlijke megalitische monument bijna 6000 jaar oud. Op het moment van de bouw (rond 3500 voor Chr.), was het eiland nog steeds verbonden met het vasteland en bestond de Golf van Morbihan nog niet. Deze grafheuvel is beroemd vanwege zijn mysterieuze gravures die het interieur versieren. Je kan deze grafheuvel bezoeken enkel onder begeleiding van een gids, nadat je met een boot bent overgestoken vanaf de haven van Larmor-Baden. Naast een bezoek aan de grafheuvel heb je een panoramisch uitzicht op de Golf van Morbihan, Port Navalo en Locmariaquer. Hier.
  • Stenencirkels Er Lannic; vanaf het strand bij de dolmen du Grah-Niol heb je een mooi uitzicht op de eilanden Gavrinis en Er Lannic. Deze laatste is nu een vogelreservaat en niet toegankelijk voor publiek. De steencirkels van Er-Lannic, die deels onder water liggen, zijn duidelijk te zien. De ondergelopen steencirkels van Er Lannic tonen aan dat er een stijging van het zeeniveau en een landinzakking plaatsvonden. De steencirkels omvatten ongeveer 50 menhirs. De tweede cirkel ligt volledig onder water. Hier.

Erdeven

Hier vind je diverse neolitische monumenten waaronder;

  • Allignements de Kerzerho. Dit de grootste megalithische site van Bretagne na Carnac, hier vind je 195 menhirs over een lengte van 200 meter, uitgelijnd in 5 rijen. De grootste menhirs zijn ongeveer 6 meter hoog en 40 ton. Ook deze vind je vlak langs de weg, maar is nog niet omheind zodat je hier gewoon tussen de stenen door kan lopen. Hier.
  • 500 meter vind je nog een stenenveld met de ‘Le Grand Menhir‘ van Erdeven; een enorme megaliet van 12 meter die tussen het stenenveld in staat.
  • Hier kan je ook een rondwandeling maken van meer dan twee uur op het pad van de megalieten. Tijdens de wandeltocht ontdek je: alignementen van menhirs, reuze megalieten, dolmens en cromlech (stenen cirkel). Je loopt onder andere langs de dolmens de Mané Braz, alle menhirs, la chaise de César, de dolmen van Mané Croc’h en de quadrilatère de Crucuno. Hier.

Archeosite Broceliande (Monteneuf)

Het veld met de menhirs van paars leisteen bij Monteneuf  is vrij toegankelijk. Het wordt aangeraden om een omweg te maken via het bos. Naast de menhirs vind je hier echter ook archeologische reconstructie ruimten. Zo kan je zelf proberen om een menhir over een afstand van een paar meter te vervoeren, of het neolitische huis en tuin te bekijken. Je kan hier kennis maken met technieken die de prehistorische mens vermoedelijk gebruikt heeft om de blokken steen bovenop de staande menhirs te krijgen. Hier.

Wil je je een hele dag onderdompelen in de prehistorie dan is het een aanrader om een Pass des mégalithes aan te schaffen. Hiermee bezoek je 4 megalithische monumenten  (de alignementen van Carnac, de site van de megalieten van Locmariaquer, Cairn du Petit Mont (Arzon) en Cairn Gavrinis (Larmor-Baden)) en het Prehistorisch museum met korting vanaf het tweede bezochte monument.

Zijn jullie hier al eens geweest?

Linda van Aken
Laatste berichten van Linda van Aken (alles zien)

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.