De herfst en winter zijn seizoenen van rust voor de tuin, maar dat betekent niet dat je achterover kunt leunen. Het is belangrijk om je tuin goed voor te bereiden op de kou, regen, en eventuele sneeuw zodat hij in de lente weer opbloeit. In dit artikel bespreken we tien belangrijke klusjes die je kunt doen om je tuin klaar te maken voor de herfst en winter.
Snoeien van bomen en struiken
Eén van de belangrijkste taken in de tuin voor de herfst is het snoeien van bomen en struiken. Veel planten, met name bladverliezende bomen en struiken, gaan in deze tijd van het jaar in rust. Dit is het ideale moment om ze te snoeien en te zorgen dat ze volgend voorjaar weer mooi kunnen uitlopen.
Het snoeien van bomen en struiken helpt om dode of zieke takken te verwijderen en voorkomt dat zware sneeuw of wind in de winter voor schade zorgt. Snoei altijd op de juiste manier: gebruik schoon en scherp gereedschap en snijd net boven een knop of vertakking.
Wat kun je snoeien?
- Heesters zoals lavendel, hortensia’s en rozen moeten teruggesnoeid worden.
- Fruitbomen kun je ook snoeien, maar let erop dat je bij steenfruitbomen zoals kersen en pruimen wacht tot het vroege voorjaar om ziektes te voorkomen.
Afgevallen bladeren opruimen
Afgevallen bladeren kunnen een mooie aanblik geven in de herfst, maar als je ze laat liggen, kunnen ze problemen veroorzaken. Een dikke laag bladeren op je gazon kan verstikking veroorzaken, waardoor het gras verzwakt of zelfs afsterft.
Bladeren in de borders en rond bomen en struiken kunnen daarentegen juist nuttig zijn. Ze beschermen de wortels tegen de kou en verbeteren de bodemstructuur als ze vergaan. Het is dus een goed idee om een deel van de bladeren in de borders te laten liggen of te verzamelen voor compost.
Wat doe je met bladeren?
- Bladeren op het gazon: Verwijder regelmatig de bladeren om verstikking van het gras te voorkomen.
- Bladeren in borders: Laat ze liggen als natuurlijke bescherming.
- Bladcompost: Maak een aparte bak voor bladcompost; dit kan waardevolle voeding voor je tuin opleveren.
Planten beschermen tegen vorst
Niet alle planten zijn bestand tegen de koude temperaturen van de winter. Mediterrane planten, zoals olijfbomen, citrusplanten en lavendel, hebben extra bescherming nodig. Je kunt planten beschermen door ze in te pakken of te verplaatsen naar een beschutte plek.
Hoe bescherm je de planten?
- Wikkel planten in met vliesdoek of jute om ze te beschermen tegen vorst. Zorg ervoor dat de basis van de plant bedekt is.
- Verplaats potplanten naar binnen of zet ze op een beschutte plek, zoals een serre of tuinhuisje.
- Breng een dikke laag mulch aan rond gevoelige planten om hun wortels te beschermen tegen de kou.
Het gazon winterklaar maken
Het gazon heeft ook wat extra aandacht nodig voordat de winter begint. Een gezond gazon in de winter begint met goede zorg in de herfst. Dit betekent verticuteren, bemesten en maaien.
Stappen voor een gezond wintergazon:
- Verticuteer het gazon om mos en dode grasresten te verwijderen. Dit geeft het gras meer lucht en voorkomt verstikking in de winter.
- Maaien: Maai het gras een laatste keer voordat de kou inzet, maar niet te kort. Houd het gras ongeveer vijf centimeter lang om het te beschermen tegen vorst.
- Bemesten: Gebruik een speciale herfst- of wintermest om het gras van voldoende voeding te voorzien.
Vaste planten terugknippen
Vaste planten die in de zomer prachtig hebben gebloeid, beginnen in de herfst af te sterven. Dit is het moment om ze terug te knippen en de tuin er netjes uit te laten zien. Het terugknippen zorgt ervoor dat je planten gezond blijven en voorkomt dat ziektes zich verspreiden.
Welke planten knip je terug?
- Kruiden zoals salie en tijm kun je terugsnoeien om een compacte groei te bevorderen.
- Bloeiende vaste planten zoals dahlia’s en asters kun je terugknippen zodra het loof vergeeld is.
- Grassen: Grassen kun je laten staan tot het voorjaar, omdat ze in de winter een mooie structuur aan de tuin geven.
Borders voorbereiden op de winter
Borders hebben in de herfst en winter minder aandacht nodig, maar een goede voorbereiding kan ervoor zorgen dat je planten goed de winter doorkomen. Een belangrijke stap is het bedekken van de bodem met een laag mulch. Mulch beschermt niet alleen tegen vorst, maar helpt ook om onkruid tegen te gaan en houdt vocht vast.
Wat kun je doen?
- Mulchen: Breng een laag organisch materiaal, zoals compost, houtsnippers of bladeren aan op de bodem van je borders.
- Controleer op onkruid: Verwijder onkruid zodat het in de winter geen kans krijgt om zich te verspreiden.
- Verwijder dode plantenresten: Zorg dat er geen rotte bladeren of zieke plantenresten in de border blijven liggen om schimmelvorming te voorkomen.
Nieuwe planten en bollen planten
De herfst is het perfecte seizoen om nieuwe planten en bollen te planten. Veel vaste planten kunnen nu geplant worden omdat de bodem nog warm genoeg is, terwijl het buiten koeler wordt. Dit geeft de wortels van de planten de tijd om zich te vestigen voordat de winter komt.
Wat kun je planten?
- Voorjaarsbollen: Planten zoals tulpen, narcissen en krokussen moeten in de herfst de grond in, zodat ze in het voorjaar in bloei staan.
- Vaste planten: Herfst is een goede tijd om vaste planten zoals pioenrozen, akelei en ridderspoor te planten.
- Struiken en bomen: Ook bomen en struiken kun je nu planten omdat ze in de winter minder last hebben van droogte.
Vijver winterklaar maken
Als je een vijver hebt, is het belangrijk om deze voor te bereiden op de winter. Bladeren die in de vijver vallen, kunnen gaan rotten en zo de waterkwaliteit verslechteren. Ook kunnen vissen en waterplanten bescherming nodig hebben tegen het vriesweer.
Wat kun je doen?
- Plaats een net over de vijver om te voorkomen dat bladeren erin vallen.
- Verwijder dode planten en snoei vijverplanten die te groot worden.
- Zorg voor zuurstof: Laat een ijsvrijhouder of een luchtpomp draaien om ervoor te zorgen dat de vijver niet helemaal dichtvriest. Zo krijgen je vissen voldoende zuurstof.
Tuinhuisje en gereedschap onderhouden
Het najaar is ook een goed moment om je tuinhuisje op te ruimen en je tuingereedschap een onderhoudsbeurt te geven. Goed onderhouden gereedschap gaat langer mee en werkt efficiënter.
Wat moet je doen?
- Reinig gereedschap: Maak je gereedschap schoon en smeer het in met olie om roestvorming te voorkomen.
- Ruim je tuinhuisje op: Zorg ervoor dat alles netjes opgeborgen is zodat je in de lente snel weer aan de slag kunt.
- Controleer op lekkages: Kijk of je tuinhuisje of schuur goed beschermd is tegen regen en wind.
Vogels helpen in de winter
In de herfst en winter kunnen vogels wel wat extra hulp gebruiken. Door de kou en het schaarse voedselaanbod, is het belangrijk om vogels te voorzien van voer en water.
Hoe kun je vogels helpen?
- Hang vogelhuisjes en voedersilo’s op om vogels in je tuin te lokken en ze een veilige plek te bieden.
- Voer de vogels met zaden, vetbollen en pinda’s. Zorg ervoor dat je regelmatig bijvult, vooral bij vorst.
- Zorg voor drinkwater: Plaats een ondiepe schaal met water en ververs dit regelmatig. Tijdens vorst kun je het water ijsvrij houden door een beetje warm water toe te voegen.
Met deze tien klusjes zorg je ervoor dat je tuin optimaal is voorbereid op de herfst en winter. Door nu de nodige voorbereidingen te treffen, maak je niet alleen je tuin winterklaar, maar leg je ook de basis voor een prachtige tuin in de lente. Het kost wat werk, maar het resultaat is een tuin die goed bestand is tegen de winterse elementen en in het voorjaar weer volop in bloei staat.
- Spenen schoonmaken en uitkoken - 9 February 2025
- De “1-2-3 discipline” regel: effectief ouderschap en gedragsbeheersing - 8 February 2025
- Yom kippur activiteiten - 6 February 2025