Kind vroeg wakker; help wat nu?

Heb jij een zoon of dochter die altijd vroeg wakker is? Dan weet je als geen ander hoe vervelend dat kan zijn. Je bent zelf nog helemaal niet toe aan alweer opstaan…

Maar daarnaast is het ook niet goed als je kind te kort slaapt, is misschien je overtuiging. Hoe ga je hier nu mee om? Wat kan je doen om het ritme van je kind aan te passen aan de gewone tijden?

Oorzaken

Wat kan de oorzaak zijn dat jouw kind vroeg wakker wordt? Het ligt er per levensfase aan wat de reden kan zijn. Misschien zit er eentje bij waarvan je denkt dat dit de oorzaak bij jullie kindje kan zijn.

Natuurlijk kan je kind gewoon een vroege vogel zijn en heeft het de genen van zijn vader, die ook iedere ochtend om vijf uur al fluitend naast zijn bed staat, om naar zijn werk te gaan…

Maar toch hoef je daar niet direct vanuit te gaan. Het kan namelijk ook zomaar zo zijn dat er hele andere oorzaken zijn. Honger, te lichte kamer of misschien maakt die vroege vogel van een papa wel veel te veel herrie…

Wat kan je doen om je kleintje wat langer te laten slapen en wat zouden oorzaken kunnen zijn?

Waarom is je kind vroeg wakker?

Uiteraard zal het eerst nodig zijn om te achterhalen waarom je kind altijd zo vroeg wakker is. Dit kan natuurlijk heel verschillende oorzaken hebben. En het zal ook niet altijd heel makkelijk zijn om hierachter te komen.

Maar redenen waarom je zoon of dochter altijd al vroeg weer aan zijn dag wil beginnen, kunnen zijn:

• Te lange nachten moeten maken (of anders gezegd: gewoon uitgeslapen zijn!)
• Zich niet lekker voelen!
• Een ander bioritme hebben
• Niet weten wanneer het op mag staan
• Te lichte omgeving

Sluit ziekte uit

Uiteraard is het van belang om allereerst te weten of je kind niet iets onder de leden heeft. Het is logisch dat het dan van zich zal laten horen en uiteraard is het belangrijk dat er dan gereageerd moet worden op de reden van zich niet lekker voelen.

Weet je zeker dat dat niet de oorzaak is en is je kind altijd vroeg wakker? Probeer dan de volgende tips!

Zorg voor een donkere kamer

Een jong kind zal nog niet begrijpen dat in de zomer de dag nog niet is begonnen, ook al is het al licht. Het licht kan je kind zelfs eerder doen wakker worden. Natuurlijk verschilt dat per kind. Zorg voor gordijnen die de kamer verduisteren, zodat je zoon of dochter lekker blijft slapen.

Wanneer mag ik uit bed?

Is je kind al iets ouder, dan kan je duidelijk maken dat hij of zij pas uit bed mag komen als er iets gebeurt. Je kunt een wekkertje neerzetten en pas als die afgaat mag hij eruit.

Vind je dat niet fijn omdat je kind dan ook wakker gemaakt wordt, mocht het net een keer langer slapen? Dan zou je kunnen kiezen voor een lichtje op een timer.

Als het lichtje gaat branden of juist uitgaat dan mag je kind uit bed. Hier zou je immers ook het nachtlampje voor kunnen gebruiken.

Is het nachtlampje uit? Dan is het tijd om op te staan! Zo maak je het voor je kind duidelijk of hij al naar je toe mag komen.

Maak hem niet overstuur

Word je kind eerder wakker (en dan hebben we het vooral over de kleintjes) en huilt het? Ga er dan direct heen en laat hem of haar niet overstuur worden omdat je hem geen aandacht geeft! Zo is hij immers zeker over zijn slaap heen.

Maak hem duidelijk dat het nog nacht is en dat hij nog moet gaan slapen.

Voorkom oververmoeidheid!

Het klinkt heel tegenstrijdig, maar wist je dat je ook niet kunt slapen als je juist te moe bent? Dat geldt voor een kind net zo goed.

Een kind wat veel te veel heeft gedaan of overdag slecht slaapt, zal er niet alleen langer overdoen om in slaap te vallen, maar zal in de nacht ook vaker wakker zijn.

Zorg dus dat je kleintje (maar ook het grotere kind trouwens) goed en voldoende slaapt door hem niet veel te laat naar bed te doen of door hem nog heel veel te laten doen net voor hij naar bed gaat. Zorg dus ook voor een rustig avondritueel, zodat het kind lekker snel en goed zal slapen.

Te lang op bed

Maar uiteraard kan je kind ook simpelweg uitgeslapen zijn om vijf uur ’s ochtends… Je kunt immers ook gewoon te lang op bed liggen!

Het is dan ook een kunst om uit te zoeken hoeveel slaap je kind nodig heeft en op welke tijden hij het beste slaapt. Het ene kind zal juist goed in de ochtend slapen en dan in de avond wat langer op kunnen blijven, terwijl een ander kind het exact andersom doet.

In de avond is het al zo toe aan slapen, dat het wel vroeg naar bed wil/moet. En in de ochtend is hij dan weer vroeg klaarwakker…

Jij kent je kind het beste, dus observeer hem of haar eens en probeer het eventueel een paar dagen uit.

Heb je de ideale tijden te pakken? Probeer die dan zo goed mogelijk aan te houden, want weten waar je aan toe bent is ook met slapen heel belangrijk. H

et schijnt voor iedereen fijn te zijn om ongeveer dezelfde tijden te gaan slapen en weer op te staan!

Voorkom ‘uitbuiting’

Dit klinkt een beetje raar, ik weet het. Maar als we zelf nog zo graag willen slapen, dan hebben we de neiging om dan maar sneller toe te geven, zolang ‘je mij nog maar met rust laat’…

Dus mogen ze bij jou in bed naar de tv kijken, zodat jij nog ondertussen even kunt doezelen. Er zijn ouders die het kind zoet houden met een flesje in bed en zo zijn er vast nog meer manieren die we uitproberen om toch maar niet nu al op te hoeven staan.

Maar je kind snapt alleen dat als hij jou roept en dreint er een beloning staat te wachten op hem. Lekker bij mama in bed, tv kijken of een lekker flesje.

Natuurlijk zal hij het de dag daarna weer doen en ach, waarom al niet nog vroeger dan gisteren? Vind je het prima als hij tegen de ochtend bij jou in bed kruipt? Daar ben je natuurlijk zelf helemaal vrij in.

Maar tv kijken en flesjes zijn misschien toch wel minder slim. En als je kind steeds eerder bij je in bed kruipt…dat kan je hem of haar dan eigenlijk ook niet kwalijk nemen.

Heb je hier geen oren naar? Dan kan je beter gewoon duidelijk maken dat het nog nacht is, dat hij nog moet gaan slapen en voorkomen dat hij ‘beloond’ wordt omdat hij vroeg wakker is.

Doe het liefdevol door even bij hem te blijven of iets dergelijks, maar duidelijk maken dat hij nog niet zijn bed uit kan komen is zeker aan te bevelen als je je bed voor jezelf houden wilt…

De ochtend samen beginnen

Vind je het wel fijn als hij in de ochtend nog even gezellig bij je komt liggen, maar wil je voorkomen dat hij dat ook in de nacht gaat doen?

Dan kan je de ‘truc’ met het lichtje weer gebruiken. Zodra het lichtje dus aan- of uitgaat, mag hij bij jou in bed kruipen. Eerder nog niet. En dan zo rustig met elkaar de dag beginnen!

Te laat naar bed

Dit klinkt tegenstrijdig, want je denkt misschien. Hoe later mijn kind naar bed gaat, hoe vermoeider hij is. Maar niets is minder waar. Je kind kan dan al over zijn slaap heen zijn. Eigenlijk is dit dus een win-winsituatie.

Je brengt je kind vroeger naar bed toe. Zo heb jij ook meer aan je eigen avond en je kind slaapt door! Een mooie bedtijd voor peuters is tussen de 18:30 en 19:30 uur.

Geen middagslaapje

Het kan zijn dat je kind vroeg wakker wordt, omdat hij teveel slaap krijgt op een dag. Slaapt jouw kind tussen de middag nog dan kan het zo zijn dat dit ten koste gaat van de nachtrust.

Op een gegeven moment heeft jouw kind genoeg slaap gehad en voelt hij dat hij er weer tegenaan kan om half zes in de ochtend.

Experimenteer eens een dag of drie of dit voor jullie ook geldt. Ik kan je vertellen dat het wel even aanpoten is rond de tijd dat hij moe wordt.

Waarschijnlijk heeft jouw zoon nog wel energie rond de tijd dat hij normaal gesproken zijn middagdutje deed, maar zo tegen het einde van de middag is de kans groot dat hij moe wordt. En dat kan resulteren in: hangen, zeuren, vallen, huilen, niet luisteren.

Soms moet je daar doorheen bijten. Maar het levert je wel meer nachtrust op! En na verloop van tijd merk je dat je kind gedurende de dag steeds meer energie krijgt, ook tegen het einde van de dag.

Wel middagslaapje

Maar het kan ook zo zijn dat je kind nog wel een middagslaapje nodig heeft en overdag dus al het stresshormoon aanmaakt en dus over zijn slaap heen is. Het is dus even zoeken wat op jouw kind van toepassing is.

Als je kind geen moeite heeft met in slaap komen om 19:00 uur dan weet je dat je de juiste tactiek hebt toegepast die dag.

Slaapapneu

Wanneer je kind moeite heeft met zijn ademhaling tijdens het slapen dan kan hij last hebben van slaapapneu.

Bezoek dan de huisarts om dit vast te stellen. Je kind wordt dan gedurende de nacht wakker gehouden door zijn onregelmatige ademhaling en kan hiervan wakker schrikken.

Een symptoom kan bijvoorbeeld zijn dat je kind snurkt.

Temperatuur

De ideale temperatuur in de slaapkamer ligt tussen de 16 en 20 graden. Het liefst houd je de verwarming uit. Check wat de temperatuur in de slaapkamer is.

Trek

Als je kind met trek/honger naar bed gaat, kan hij daardoor wakker blijven en/of worden. Zorg er dus voor dat je kind genoeg heeft gegeten gedurende de dag.

De voorkeur geniet dat de avondmaaltijd het laatste moment is dat jouw kind gegeten heeft. Zo hoeven de darmen niet meer aan het werk in de nacht, iets waar een kind ook wakker van kan worden.

Een kopje thee of water voor het slapen gaan is prima.

Te licht in de kamer

De slaapkamer moet goed donker zijn. Probeer al zo jong mogelijk een kind te laten wennen aan een donkere slaapkamer. Zorg gedurende de zomermaanden voor een verduisterend rolgordijn om dit effect na te bootsen.

Te veel geluid

Wanneer er teveel onrust is rondom de slaapkamer, dan kan een kind daar wakker van worden.

Tegelijkertijd is het aan te raden om je kind te wel te laten wennen aan (lichte) geluiden gedurende de babyperiode. Zo voorkom je namelijk dat hij straks wakker wordt van zijn zus die over de overloop loopt.

Voorbeelden om te oefenen wanneer je je baby wakker in bed legt:

• Ga daarna strijken of de was opvouwen op dezelfde verdieping.
• Ga naar het toilet en trek door.
• Neem een douche.
• Haal de stofzuiger nog even door het huis op een andere verdieping.

Regelmaat

Rust, reinheid en regelmaat. Daar draait het om bij kinderen. Wanneer je regelmaat aanhoudt, dan heeft dit ook effect op het slaapgedrag van jouw kind.

Regelmaat gedurende de dag is belangrijk. Zoals elke dag dezelfde eet- en bedtijden. Maar ook meer rust creëren in de tijd tussen het avondeten en bedtijd.

Het is donker

‘Lieverd, je moet slapen want het is donker.”

Ja, met deze zin kom je de helft van het jaar wel door. Alleen hoe probeer je je kind dan te laten slapen gedurende de zomertijd? Dat wordt dan een hele opgave zo rond 19:00 uur.

Kijk dus uit met deze zin, want kinderen hebben een supergoed geheugen als het hen uitkomt.

Tips

Er zijn een aantal tips die je kunnen helpen om te voorkomen dat jouw kind om 05:31 uur bij jouw bed staat en klaar is voor de dag.

Routine

Zorg voor een duidelijke routine wanneer je kind moet gaan slapen. En doe het liefst alles zoveel mogelijk hetzelfde, bijvoorbeeld:

• Water drinken
• Naar het toilet
• In bad
• Pyjama aan
• Tanden poetsen
• Boekje voorlezen
• Dag doorspreken
• Knuffelen en kus
• Muziekdoosje aan
• Een goedenacht wensen

Buitenlucht

Zorg overdag voor voldoende buitenlucht. Ga lekker voetballen of bezoek de speeltuin. Zo raakt je kind zijn energie kwijt en buitenlucht zorgt ook voor een goede nachtrust.

Slaaptrainers

Slaaptrainers kunnen de uitkomst bieden om jouw kind door te laten slapen. Een slaaptrainer is een soort wekker die aan jouw kind ‘vertelt’ wanneer het tijd is om uit bed te komen.

Zeer geschikt voor kinderen die geen klok kunnen kijken. Zo hebben wij bijvoorbeeld Sam het Schaap en als hij zijn ogen dicht heeft, dan moet onze zoon ook slapen. Zijn de ogen open, dan mag hij uit bed komen. Heel duidelijk en kort uit te leggen wanneer hij toch wakker wordt in de nacht.

Ga naar jouw kind toe

Wordt jouw kind toch wakker in de nacht? Ga er dan naar toe. Het liefst voordat je kind zelf uit bed stapt. Wanneer je zelf in beweging komt, dan kom je daarna moeilijker in slaap. Dus als je kind in bed blijft liggen is de kans groter dat hij weer in slaap valt.

Consequent

Zorg ervoor dat je elke keer hetzelfde reageert. Dus hoor je kind even aan, terug brengen naar bed, aai over zijn bol en welterusten zeggen. (Dit is makkelijker getypt dan gedaan, hoor. Zeker wanneer je er voor de elfde keer uit moet).

Ledikantje niet te snel de deur uit

Sommige kinderen vinden het een veilig gevoel om in een ledikantje te blijven slapen. Het biedt geborgenheid.

Lees ook: Wanneer kind laten slapen in eigen bed?

Vermijd beeldscherm

Vermijd beeldscherm voordat hij naar bed moet. Een duidelijke regel kan voor jullie zijn dat hij na het eten geen beeldscherm meer mag kijken. Het blauwe licht zorgt ervoor dat het slaaphormoon melatonine niet wordt aangemaakt.

Lees ook: TV kijken voor slapen gaan

Beloningsysteem

Je kunt een beloningsysteem inzetten om te stimuleren dat je kind niet uit zijn bed komt in de nacht en probeert verder te slapen. Zorg ervoor dat je concreet maakt wat hij moet doen om een sticker te verdienen.

Lees ook: Beloningssystemen voor kinderen

Tips voor ouders

Ga zelf ook op tijd naar bed. Weet je dat de kans op een gebroken nacht aanwezig is, ga dan op tijd naar bed.

Jij moet namelijk zelf ook de volgende dag doorkomen en dat lukt beter wanneer jij je uren slaap hebt gepakt. Een geruststellende gedachte voor over 10 jaar: bedenk dat hij als puber vast langer uit zal slapen 😊.