Skip to Content

Vanaf welke leeftijd kind alleen thuis; na school of ‘s-nachts

Vanaf welke leeftijd kind alleen thuis; na school of ‘s-nachts

“We hebben nog maar vijf minuten, mam. Ik moet echt naar school, anders wordt mijn juf boos”, zucht je dochter. In het wiegje boven slaapt jullie zoontje van 6 weken. Je bent blij dat hij eindelijk slaapt na een nacht van vijf keer wakker worden.

Er wordt aan alle kanten aan je getrokken. Wat nu, laat je je kind of baby alleen thuis of maak je hem of haar toch wakker. En hoe zit het met als ze ouder zijn en je even boodschappen moet doen of wat anders?

Wat zegt de wet over alleen thuis blijven?

In Nederland is het niet wettelijk bepaald vanaf welke leeftijd een kind alleen thuis mag zijn. Wel wordt er gezegd dat hulpbehoevenden niet zonder toezicht mogen.

Dit betekent dat je als ouder een grote verantwoordelijkheid draagt. Dat een baby niet alleen kan zijn staat vast, maar hoe schat je in of je kleintje zelfstandig genoeg is om een uurtje alleen te blijven?

In de wet staat er niets over geschreven over vanaf welke leeftijd je je kind alleen mag thuis laten. Dat is aan jou als ouder om te bepalen en zal van veel factoren afhankelijk zijn en zelfs in een gezin per kind verschillen.

Wel staat er in de wet (Artikel 255 van het Wetboek van Strafrecht) dat je hulpbehoevenden niet alleen mag achterlaten. Onder hulpbehoevenden worden ook baby’s en kleine kinderen verstaan en kan je een boete of gevangenisstraf opleveren. Ook wordt er een melding gedaan en wordt er hulpverlening ingeschakeld.

Verlating van hulpbehoevenden. Hij die opzettelijk iemand tot wiens onderhoud, verpleging of verzorging hij krachtens wet of overeenkomst verplicht is, in een hulpeloze toestand brengt of laat, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.

Welke leeftijd adviseren experts

Experts zeggen dat je een kind vanaf een jaar of 10 alleen thuis kunt laten. Dit is een richtlijn, want bij veel gezinnen gebeurt dit vaak al op jongere leeftijd.

Ouders laten namelijk hun kinderen al snel eventjes alleen als ze de hond uitlaten of even iets afgeven bij de buurvrouw. Voel aan of je kind hier klaar voor is. Leeftijd zegt namelijk niet alles. 

Er zijn wel bepaalde richtlijnen met welke leeftijd je je kind thuis kunt laten:

  • Onder de 7 jaar wordt het afgeraden om je kind alleen te laten. Dit geldt voor thuis, maar ook voor in de auto of in een speeltuin.
  • Tussen de 8 en 10 jaar wordt het eigenlijk ook niet aangeraden. Wil je dat toch doen? Doe dan maximaal een half uur en bij daglicht.
  • Kinderen van 11 en 12 jaar kunnen ongeveer 1,5 tot 2 uur alleen thuis zijn. Wel weer bij daglicht.
  • Kinderen van 13 tot 15 jaar kunnen best een tijdje alleen thuis blijven, alleen niet ’s nachts.
  • Kinderen vanaf 16 jaar kunnen gerust alleen thuis zijn voor wat langere periodes.

Per kind weer anders

Het is natuurlijk echt zo dat je per kind moet kijken wat een verantwoorde leeftijd is dat ze alleen thuis mogen zijn. Heeft je kind een groot verantwoordelijkheidsgevoel? Dan kun je hem wat makkelijker alleen thuis laten. Kijk ook goed of je kind het niet te spannend vind om allen thuis te zijn.

Het zou echt super zielig zijn als hij bang is en niet goed weet wat hij moet doen. Of gaat je kind rare en gevaarlijke dingen doen als jij er niet bent? Dan is hij nog niet klaar voor deze verantwoordelijkheid.

Andere factoren die een rol spelen in het besluit

Zoals hierboven genoemd is leeftijd niet de belangrijkste factor in het wel of niet alleen thuislaten van je kinderen. Maar waar moet je dan nog meer op letten?

Om erachter te komen of jouw kleintje het aankan, kun je jezelf de volgende vragen stellen:

  • Vindt je kind het wel fijn om alleen thuis te blijven?
  • Vertoont je kind zelfstandig gedrag?
  • Is jullie wijk rustig en veilig en zijn er weinig criminele activiteiten?
  • Begrijpt je kind dat hij niet de deur mag open doen voor vreemden?
  • Zijn gevaarlijke stoffen zoals medicijnen en schoonmaakmiddelen veilig opgeborgen?
  • Woont er iemand op loopafstand die in geval van nood kan inspringen?

Als je bovenstaande vragen met “ja” beantwoord hebt, dan kun je overwegen om je kleintje alleen thuis te laten. Bouw dit wel langzaam op.

Ga bijvoorbeeld een blokje om of koffie drinken bij de buurvrouw. Ben je niet in paniek opgebeld en heeft je kind het behang laten zitten? Dan kun je weer iets langer wegblijven.

Goeie voorbereiding voor je kind

Heb je het idee dat je kind er wel aan toe is om zo af en toe even alleen thuis te zijn? Dan is het goed om het voor te bereiden. Praat er met je kind over, hoe voelt het zich bij het idee?

Bespreek ook de regels: bijvoorbeeld dat hij niet aan het gas of de magnetron mag zitten. Vertel hem ook dat als hij zich niet fijn voelt wat hij dan mag doen, bijvoorbeeld naar de buren lopen. Vertel je kind ook hoe lang je wegblijft. Wijs op de klok aan wanneer je weer terug bent.

De eerste keren dat je je kind alleen thuis laat is het natuurlijk niet handig om hem lang alleen te laten. Begin met korte periodes en als dat goed gaat dan kun je het uit gaan bouwen. Zoals al eerder genoemd is het goed voor de ontwikkeling van je kind om te dealen met regeltjes en verantwoordelijkheden.

Geef je kind het gevoel dat je hem vertrouwt en bespreek wat wel en niet mag, en waarom.

Vertel bijvoorbeeld waarom de deur niet geopend mag worden voor vreemden en dat de telefoon altijd opgenomen moet worden; in geval van nood kun je dan snel contact leggen.

Voorbereiding voor jou

Zelf kun je ook het een en ander voorbereiden. Doe bijvoorbeeld niet de wasmachine of de droger aan als je weg bent. Dan is de kans op kortsluiting en dus op brand minder groot. Ik hoorde laatst van iemand dat die een heel goedkoop mobieltje had gekocht met een prepaid abonnement.

Deze telefoon is voor de situaties dat hun oudste zoon, inmiddels 8 jaar, even alleen thuis is. Het nummer van hem en zijn vrouw stonden in de sneltoetsen, dus dat was makkelijk om even te bellen als het nodig is.

Als je kind nog aan de jonge kant is kan het handig zijn om ook even de buren in te lichten dat je kind alleen thuis is.

Hoe laat je het huis achter?

Maak voordat je gaat een veiligheidsronde door het huis. Zijn de ramen dicht? Functioneren de alarmen en rookmelders? Zorg er ook voor dat er een opgeladen telefoon klaarligt, met daarnaast een lijst met nummers die gebeld kunnen worden in geval van nood. 

Geef ze ook iets te doen. Zet een tekenfilm op of laat ze wat schoolopdrachten maken. Zo zijn ze lekker bezig en hebben ze geen tijd voor creatieve en/of gevaarlijke plannetjes.

Ga je ‘s avonds weg? Verwen de kids dan met een pizza of zorg voor een koude maaltijd. Je wilt niet dat ze met het gasfornuis in de weer gaan.

Als je dan weer thuis bent is het goed om met je kind even te praten om te vragen hoe het ging en wat je kind heeft gedaan. Is het goed gegaan?

Vertel je kind hoe trots je op hem bent, en kijk of het een andere keer weer kan, en dan misschien een paar minuutjes langer.

Risico’s alleen thuis blijven

Onlangs was het in het nieuws dat een stel ouders hun baby en vierjarige dochter alleen thuis lieten ‘s avonds. De dochter belde 112, want ze kon haar ouders niet vinden en de baby huilde op de achtergrond. Ze wilden hulp sturen maar ze konden niet zien vanaf waar er gebeld werd.

Uiteindelijk zag een tegenoverbuurman haar voor het raamkozijn staan en belde ook 112 vanwege de gevaarlijke situatie. Wat bleek; de ouders waren naar de bioscoop om naar de film te gaan. Hun verklaring; normaal sliepen ze altijd door dus konden ze weggaan.

Nu denk je misschien, ja maar naar de bioscoop is wat anders dan vijf minuten. Maar wat als je kind tijdens die 5 minuten wakker wordt. En zelfs al ligt het veilig in een wiegje of ledikant en kan het geen kant op.

Met kinderen weet je het nooit! Voor je het weet klimmen ze ergens uit of op, stoppen ze iets in hun mond, draaien ze zich op hun buik en krijgen ze geen lucht meer… Je zal jezelf nooit vergeven als er in die vijf minuten wat gebeurt!

Andere risico’s zijn:

  • Er gebeurt wat met jou: je rijdt op de fiets naar school toe. Door de gladheid glijd je hard onderuit, waardoor je bewusteloos raakt. Omstanders komen naar je toe en bellen de ambulance. Op zo’n moment kun je niet het briefje overhandigen dat jouw kind alleen thuis in bed ligt. Het kan een lange tijd duren voordat men erachter komt dat er nog een kindje alleen in huis is.
  • Brand: je wilt er niet aan denken en toch kan het gebeuren. Er kan brand uitbreken. Het zal je maar net op het moment gebeuren wanneer jij nog even snel een brood koopt bij de bakker.
  • Inbreker: de welbekende boef. Het liefst zie je deze alleen op televisie in een tekenfilm. Alleen ze bestaan ook in het echt. Hoewel dieven in de nacht actiever zijn, neemt dit niet weg dat ze overdag ook hun slag kunnen slaan. Dat iemand aan je spullen zit is vervelend, maar het kan nog erger. Stel dat de inbreker erachter komt dat jullie dochter boven slaapt. Je hoopt van harte dat de inbreker een goed hart heeft dat hij niet naar haar toegaat of meeneemt.

Een deel is vergezocht, denk je misschien. Dan mag je denken. Het neemt niet weg dat het wel kan gebeuren. Het zijn voor mij genoeg redenen om mijn kind niet alleen thuis te laten.

Wat kun je doen om het zo veilig mogelijk te laten verlopen?

Besluit je ondanks de risico’s om toch op pad te gaan terwijl je kind thuis slaapt. Dan zijn er hulpmiddelen om wat meer veiligheid in te kaderen:

  • Briefje mee: stop een briefje in je broekzak als je weggaat. Schrijf daarop dat jouw kind thuis slaapt inclusief je adres.
  • Buren inseinen: sein de buren in dat je weggaat. Geef de buren een sleutel en maak afspraken. Bijvoorbeeld: als je langer dan een half uur wegblijft, de buren contact met jou opnemen. Wanneer ze je niet te pakken krijgen, dan gaan ze jouw huis binnen en zorgen ze ervoor dat je er bent wanneer je kind wakker wordt.
  • Babyfoon app: download de babyfoonapp. Je kunt zo op je telefoon op beeld in de gaten houden wat er met je kind gebeurt.

Baby alleen thuis laten

Wat is nou vijf minuten op een dag van 24 uur? Driehonderd seconden waarin heel veel kan gebeuren. Driehonderd seconden waarin ook niets kan gebeuren. Ik neem het risico niet. Jij wel?

Misschien vind je het niet erg om even vijf minuten weg te zijn van huis, maar is een half uur net te lang. Waar ligt voor jou de grens? Wat vind jij een acceptabele tijd om weg te zijn van huis wanneer je kindje thuis is?

Ik vind geen enkele tijd acceptabel. Wanneer er een kind van ons thuis is, dan is er een ouder of oppas bij. Ik zou het mezelf nooit kunnen vergeven als er in die vijf, laat staan dertig minuten, wat gebeurt.

Baby samen met broertje of zusje thuis

Op welke leeftijd laat jij jouw dochter oppassen op haar kleine broertje? Allereerst kijk je naar de leeftijd van jouw oudste dochter. Wat vinden jullie een passende leeftijd? Daarnaast kijk je hoelang je je dochter alleen laat zijn met haar broertje.

Wat vinden jullie de maximale tijd dat je weg bent? Als laatste kijk je naar haar taken. Moet zij alleen beneden zitten en luisteren naar de babyfoon om daarna aan jullie doorgeven dat hij wakker is. Of moet ze hem zelf uit bed halen?

Het zijn allemaal facetten wanneer jullie besluiten om jullie dochter de verantwoordelijkheid te geven over jullie zoon. Denk er goed over na en laat de mening van jullie dochter ook meewegen.

Alternatieven alleen thuis laten

Zoals je leest ben ik er geen voorstander van om je kind alleen thuis te laten. Er zijn ook oplossingen waarbij je geen alternatieven hoeft te doen.

  • Kinderwagen; je kunt de kleine na de voeding in de kinderwagen leggen om zijn slaap te vatten. Zo kun je met een slapend kind de andere kinderen van school halen. Zo slaapt hij en kun je veilig de kinderen ophalen. Win-win!
  • Grote zus; vind je grote en kleine zus beiden groot genoeg? Dan kan de grote zus haar kleine zusje meenemen naar school. Zo kan jullie kleine man blijven slapen. Ben je nog een beetje ongerust. Dan kan je aan een medemoeder vragen of zij even kan appen of ze je meiden heeft gezien in de klas.
  • Slaap- en eettijden aanpassen; je kan de slaaptijden sturen. Zo moet onze jongen het even uitzingen tot 13:30 uur. De meiden zijn dan weer op school en hij kan twee uur slapen. Eigenlijk zijn de gaapjes rond 12:45 uur al niet meer te tellen. Maar ja, als derde kind gaat het niet allemaal meer volgens zijn ritme.
  • Oppas; je kunt er ook voor kiezen om een oppas te regelen wanneer je boodschappen gaat doen. Laat haar een uurtje langskomen en je kunt je boodschappenkar vol gooien met boodschappen voor de hele week. Zo kan je met een gerust hart twijfelen tussen bolognese- of paprikachips. Doordeweeks kun je je verse producten kopen samen met de kleine spruit wanneer hij wakker is. Ben je toch het brood vergeten? Laat je man het even halen uit zijn werk.
  • Kinderen laten overblijven; laat de kinderen hun lunch nuttigen op school. Zo kan jij lekker met je kind thuisblijven tot 15:30 uur. En zijn ritme wel volgen.

En wanneer de kinderen dan lekker overblijven op school en de kleine slaapt. Dan heb jij alle tijd op die zak bolognesechips soldaat te maken. En eet die zak met paprikachips ook lekker op.

Niemand die het ziet ;-)

Wanneer alleen thuisblijven na school?

Alleen thuisblijven na school: gaat het om een half uurtje of echt tot aan het avondeten? Natuurlijk kan een middelbare scholier best even alleen zijn na school. Maar maak er geen gewoonte van om iedere middag weg te zijn.

Ook hij of zij vindt het fijn om even zijn verhaal kwijt te kunnen en gezellig thuis te komen (al zullen ze dat niet altijd laten merken). Jonger zou ik ongeveer de grens van een jaar of tien aanhouden. Kinderen vanaf tien jaar kunnen meestal best even alleen zijn.

Spreek wel af dat er dan geen vriendjes komen spelen! Want dat is dan toch nog wel weer net een stapje te ver en vragen om moeilijkheden. Hoewel dat uiteraard ook weer per kind verschilt.

Probleem hierin is alleen wel dat jij het vriendje daar misschien niet goed genoeg voor kent én de ouder van het vriendje ervan uit gaat dat jij een oogje in het zeil houdt! Het vriendje valt op dat moment immers onder jouw verantwoording!

Alleen ’s nachts thuisblijven

Om alleen in de nacht thuis te blijven, zal je kind echt volledig zelfstandig moeten zijn. Dit doe je dus niet zomaar. Eigenlijk is een richtlijn hierin geven erg moeilijk, omdat ieder kind totaal anders is in zijn ontwikkeling.

Vanzelfsprekend praat je hierbij over oudere pubers, want jonger dan 15/16 jaar is vragen om moeilijkheden. Kijk niet alleen naar wat het kind zegt te willen, maar voel ook goed aan of je het wel vertrouwt!

Je zal de eerste niet zijn waarbij het volledig uit de hand loopt omdat het thuisblijvende kind vrienden heeft uitgenodigd en het feest iets te veel ellende veroorzaakt.

Alleen blijven als ouders op vakantie gaan

Je wilt op vakantie, maar de oudste wil niet meer mee. Wat doe je dan? Jonger dan 16 zou ik het zeker niet doen en kindlief gewoon mee dirigeren…of je zorgt ervoor dat hij ergens anders heen kan. Dit kan zowel een leuke jongerenvakantie zijn of logeren bij de één of ander.

Gaat je kind toch met jou mee? Uiteraard zorg je er wel voor om dan ook een vakantie te hebben die nog leuk is voor die leeftijd. Is je kind 16 of ouder, dan komen we weer bij uit om te kijken of jouw kind daar wel aan toe is.

Waar denk je dan o.a. aan?

  • Allereerst: durft je kind wel alleen te blijven? Is dat niet zo, dan is het fijner om toch te kijken of er geen alternatief is, zoals een eigen vakantie met een groep jongeren of logeren bij één van zijn maten of haar vriendinnen
  • Is je kind zelfstandig genoeg om voor zichzelf te zorgen qua eten e.d.?
  • Zijn er mensen in de buurt waar hij terecht kan als er iets aan de hand is?
  • Is je kind te vertrouwen qua ‘de boel verbouwen’, drank, drugs en dat soort zaken (wees eerlijk hierin!)
  • Maak duidelijke afspraken, laat een lijst achter waar allerlei belangrijke info op staat en zorg dat je bereikbaar bent voor je kind!
  • Uiteraard bel je hem of haar ook regelmatig op…

Niet te laat met alleen thuis blijven

Kinderen kunnen soms meer verantwoordelijk gedrag vertonen dan je denkt. Soms is het ook goed om een kind de verantwoordelijkheid te geven dat hij af en toe alleen thuis is.

Hij leert dan zelf oplossingen te bedenken als hij ergens tegenaan loopt, tijdens het spelen bijvoorbeeld. Voor een kind kan het ook wel eens lekker zijn om even zonder zijn ouders thuis te zijn.

Ik zou zeggen, wacht daarom ook weer niet al te lang met ze af en toe alleen thuis te laten.

Anita Schokker