Skip to Content

Alleenstaande moeder; rechten van toeslagen, tegemoetkoming, uitkering en alimentatie

Alleenstaande moeder; rechten van toeslagen, tegemoetkoming, uitkering en alimentatie

Uit elkaar gaan is nooit leuk. Maar zeker niet als er kinderen bij betrokken zijn. Het komt nog vaak voor dat de vader van de kinderen fulltime werkt en de moeder slechts parttime werkt of helemaal niet, omdat zij grotendeels voor de kinderen en het huishouden zorgt.

Terwijl ik dit schrijf, besef ik hoe traditioneel en “ouderwets” dit eigenlijk klinkt, maar toch is het vaak nog de realiteit. De kinderen gaan dan ook in de meeste gevallen bij de moeder wonen.

Na een beëindiging van de relatie, is het dus de vraag hoe je het als alleenstaande moeder financieel moet zien rond te breien. Gelukkig zijn daar in Nederland veel regelingen voor.

Bijstandsuitkering

Alleenstaande moeder; rechten van toeslagen, tegemoetkoming, uitkering en alimentatie - Mamaliefde

Bron

Heb je als alleenstaande moeder een laag inkomen of zelfs geen inkomen? Dan kom je in de meeste gevallen in aanmerking voor een bijstandsuitkering.

Je hebt in dat geval niet genoeg inkomen of vermogen om in het levensonderhoud te voorzien, en je komt ook niet in aanmerking voor een andere voorziening of uitkering (bijvoorbeeld de WW).

Ook als je als alleenstaande moeder wél een inkomen hebt, maar dit lager is dan de bijstandsnorm, heb je recht op algemene bijstand. Je inkomen wordt dan aangevuld tot de bijstandsnorm door de sociale dienst van de gemeente.

Het is een misvatting dat je geen spaargeld mag hebben als je een bijstandsuitkering ontvangt; dat mag namelijk wel, maar er is sprake van een maximaal toegestaan vermogen.

Voor een gezamenlijke huishouding en alleenstaande ouder is dat bedrag 12.450 euro; voor een alleenstaande zonder kinderen is dat 6.225 euro.

Er geldt wel een aantal verplichtingen voor het krijgen van een bijstandsuitkering:

  • Arbeidsplicht: je moet actief op zoek naar betaald werk. Vaak moet je een minimaal aantal sollicitaties per week versturen en kunnen aantonen dat je dat daadwerkelijk hebt gedaan.
  • Tegenprestatie: het kan zijn dat de gemeente van je vraagt om vrijwilligerswerk te doen; dit mag je dan niet weigeren.
  • Re-integratieplicht: je moet je bestaande vaardigheden op peil houden en in sommige gevallen is het noodzakelijk nieuwe vaardigheden te leren om zo snel mogelijk aan een betaalde baan te komen. Soms betekent dat dus dat je een cursus of opleiding moet volgen.
  • Medewerkingsplicht: je moet meewerken aan alles wat de gemeente vraagt, bijvoorbeeld een huisbezoek om vast te stellen of er niet meer personen op het adres wonen dan bekend is, omdat dat gevolgen kan hebben voor de hoogte van de uitkering.
  • Identificatieplicht: bij de aanvraag van de bijstandsuitkering ben je verplicht je te identificeren door middel van een geldig legitimatiebewijs.
  • Informatieplicht: je moet de sociale dienst op de hoogte houden van eventuele veranderingen in je situatie. Bijvoorbeeld als je gaat werken en inkomsten ontvangt, als je een studie wilt gaan volgen, als je vrijwilligerswerk gaat doen, als je gaat samenwonen of verhuizen, of met vakantie gaat.
  • Correct gedragen tegenover gemeentelijke ambtenaren.
  • Taaleis: je moet de Nederlandse taal voldoende beheersen, omdat dat noodzakelijk is voor het vinden van een baan.

Ook kun je vaak via de gemeente aanspraak maken op minimaregelingen als je een bijstandsuitkering ontvangt. Zo kun je bijvoorbeeld voor jezelf en voor de kinderen een tegemoetkoming krijgen voor kosten voor sport en cultuur, en schoolkosten.

Kinderalimentatie

De ouder bij wie de kinderen wonen na een scheiding of beëindiging van geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract, wordt ook wel de verzorgende ouder genoemd. De andere ouder is de niet-verzorgende ouder en daarmee is door middel van een ouderschapsplan een omgangsregeling getroffen over de kinderen.

De niet-verzorgende ouder, wat in sommige gevallen dus ook de moeder van de kinderen kan zijn in plaats van de vader, is verplicht om kinderalimentatie te betalen aan de verzorgende ouder.

Er geldt alimentatieplicht tot het kind 21 jaar is of al eerder financieel zelfstandig wordt, bijvoorbeeld als het kind na school of studie gaat werken en in zijn eigen onderhoud kan voorzien.

De hoogte van de kinderalimentatie kan onderling tussen de ouders worden afgesproken. Gaan jullie samen naar een mediator of gezamenlijke advocaat, dan kan die een bedrag voorstellen dat redelijk is.

De hoogte van de kinderalimentatie is afhankelijk van de volgende factoren:

  • De behoefte van een kind (heeft het kind bijvoorbeeld een handicap waardoor hoge kosten moeten worden gemaakt?);
  • Het gezinsinkomen;
  • De draagkracht (hoeveel kan de niet-verzorgende ouder maandelijks missen, gezien het salaris?);
  • De omgangsregeling (een niet-verzorgende ouder die de kinderen slechts één keer per maand ziet, wordt geacht meer kinderalimentatie te betalen dan iemand die bijvoorbeeld elk weekend voor de kinderen zorgt);
  • De hoogte van het kindgebonden budget.
  • Mochten jullie er samen niet uitkomen over de hoogte van de kinderalimentatie, dan zal de rechter hierover een beslissing doen op basis van bovenstaande punten.

Lees ook: Kinder- en partneralimentatie Nederland; hoogte bedragen berekenen en hoe lang verplicht?

Kinderbijslag

Als de kinderen op jouw adres staan ingeschreven, ontvang je elk kwartaal kinderbijslag tot de kinderen 18 jaar zijn. Dit zijn de bedragen per kwartaal:

Leeftijd 0 t/m 5 jaar: 221,49 euro
Leeftijd 6 t/m 11 jaar: 268,95 euro
Leeftijd 12 t/m 17 jaar: 316,41 euro

De bedragen zijn per kind, dus als je twee kinderen hebt onder de 6 jaar, ontvang je per kwartaal 442,98 euro.

Toeslagen

Heb je als alleenstaande moeder een laag inkomen? Dan heb je in de meeste gevallen recht op verschillende toeslagen van de belastingdienst:

Huurtoeslag

Je hebt recht op huurtoeslag als de rekenhuur niet hoger is dan 737,14 euro (huurgrens 2020), je inkomen niet te hoog is en je vermogen niet hoger is dan 30.846 euro.

Als je een bijstandsinkomen hebt en redelijk hoge huur betaalt (die niet boven de huurgrens komt), kun je een maximum van 321 euro per maand verwachten aan huurtoeslag.

Zorgtoeslag

Hiervoor mag je maximaal 30.481 euro per jaar verdienen. Bij een laag inkomen heb je meestal recht op de maximale zorgtoeslag van 104 euro per maand.

Kindgebonden budget

Als je ook kinderbijslag ontvangt, heb je recht op kindgebonden budget. Ook dit bedrag is inkomensafhankelijk, maar bij een inkomen rond bijstandsniveau kun je een paar honderd euro per maand verwachten.

Kinderopvangtoeslag

Als je als alleenstaande moeder werkt en je kind naar de kinderopvang gaat (dagopvang, peuterspeelzaal, voor- of naschoolse opvang), heb je recht op kinderopvangtoeslag. Voor lage inkomens krijg je vaak een vergoeding van 96% van de opvangkosten en betaal je dus maar 4% zelf als eigen bijdrage.

In sommige gevallen kan de sociale dienst ook de eigen bijdrage nog vergoeden.

Checken en wijzigen

Let op: Verandert er iets in jouw situatie? Bijvoorbeeld in je inkomen of het aantal uren opvang dat je afneemt? Pas dan meteen jouw gegevens voor de kinderopvangtoeslag aan via

Mijn toeslagen op belastingdienst.nl/kinderopvangtoeslag of via de app Kinderopvangtoeslag. Dan ontvang je de toeslag waar je recht op hebt. Niet te veel en niet te weinig.

Hulp alleenstaande ouder

Als alleenstaande ouder kan je voor problemen komen te staan en heb je even iemand nodig. Dit kan even zijn, wat op te vangen is door ouders, vrienden of andere bekenden. Maar het kan ook om meer gaan dan alleen een tijdelijke nood.

Gelukkig zijn er organisaties die hulp bieden aan alleenstaande ouders:

  • Humanitas; Bij Humanitas worden mensen geholpen met heel uiteenlopende hulpvragen. Ook als alleenstaande ouder kan je een beroep op ze doen. Of het nu gaat om een luisterend oor, hulp bij financiële nood of bijvoorbeeld een vast maatje die je op regelmatige basis bezoekt.
  • Single Supermom; Een organisatie die zich echt toespitst op alleenstaande moeders is Single Supermom. Zij bieden steun aan de moeders en aan hun kinderen. Het doel wat zij met hun stichting willen dienen is het versterken van de sociaaleconomische posities van alleenstaande moeders, het welzijn van deze vrouwen (en hun kinderen) en het versterken van hun netwerk.
  • Hendrik Pierson Fonds; Nu zijn er natuurlijk naast moeders, ook vaders die alleenstaand zijn. Ook zij lopen tegen problemen aan en hebben een vangnet nodig, om maar iets te noemen. Het Hendrik Pierson Fonds pakt het dan ook breder aan en ondersteunt alle alleenstaande ouders. Zij doen dit door o.a. individuele hulp, met babyspullen en diverse projecten, zoals een vakantieproject. Aanvragen voor hulp kunnen niet zelf gedaan worden, deze moeten geschieden via een maatschappelijke organisatie. Zij hebben ook het initiatief genomen tot een alleenstaande vaders project: Vaders Aanwezig. Dit is een online platform voor alleenstaande vaders.
  • Steunouder; Heb je hulp nodig bij de opvang van je kindje? Steunouder vangt 1 of 2 dagdelen per week de kinderen op van ouders die geen eigen netwerk hebben om op terug te vallen, bijvoorbeeld. Om even op adem te kunnen komen, te ontspannen of om wat voor reden dan ook. Dit om het welzijn voor ouder en kind te waarborgen. Dit hoeven geen alleenstaande ouders te zijn, maar kan vanzelfsprekend wel een fijne stichting zijn om als alleenstaande vader of moeder bij aan te kunnen kloppen.
Jisca