Skip to Content

Creatieve ontwikkeling & activiteiten voor kinderen op basisschool

Creatieve ontwikkeling & activiteiten voor kinderen op basisschool

Creatief bezig zijn, het klinkt al snel stoffig. Een beetje verven, een tekening maken, muziek maken, dansen en zingen, tja het is een leuke bezigheid. Goed om even te ontspannen, een leuke hobby. Meer niet, leuk voor je dat je hier tijd voor vrij wilt maken, maar doe dit niet te lang, want we moeten door met belangrijkere taken, terug naar de orde van de dag…

Mijn buik draait al direct om zodra ik deze tekst typ. Wat een volslagen onzin! Hoe bekrompen ook en kortzichtig vooral! Hoe kom je daarbij, om zo negatief en minderwaardig over creativiteit te spreken en te denken. Maar helaas is dit wel een redelijk algemeen beeld van onze huidige samenleving.

De vele creatieve uren die we altijd konden doorbrengen in de creatieve ruimte op school, werden ingekort tot een activiteit van misschien een half uur in de week en daarbinnen moest alles direct klaar, afgerond en opgeruimd zijn. Plek om ergens alle creaties te laten drogen was er nauwelijks.

Leg de spullen maar bij je jas, onder de kapstok en neem het eind van de dag maar mee naar huis. Helaas gebeurde dit op heel veel andere scholen om ons heen ook. En nog steeds is het vandaag de dag zeldzaam als een kind echt creatief bezig kan zijn op school.

Geen tijd voor creativiteit

Creatieve vakken als kunst, drama, muziek, dans komen nog mondjesmaat voor op school. De basisschool heeft misschien 1 keer per jaar tijd om een “projectweek” aan te grijpen om creatief uit te pakken, maar verder liggen er vooral boeken op tafel, rekenen en taal, stampen van feitjes over jaartallen bij geschiedenis, opsommen van plaatsen bij de topografietoets voor aardrijkskunde.

Je zou er bijna van in slaap vallen….waar is de beleving? Waar ligt de uitdaging? Is er ruimte om te kunnen sparren met klasgenoten over onderwerpen? Mag er over oplossingen worden nagedacht? Is er überhaupt ruimte voor meerdere oplossingen, of heeft de lesmethode al bepaald hoe het moet?

Ons huidige schoolsysteem werkt vooral aan een goed taal- en rekenonderwijs. Leergebieden als logica, woordenschat, taal, strategie en analyse komen veelvuldig aanbod. Deze gebieden bevinden zich voornamelijk in de linkerhelft van ons brein.

De linkerhelft wordt dus volop aan het werk gezet en wordt uitstekend ontwikkeld. Maar ons brein heeft ook nog een rechterhelft. Die mag niet vergeten worden. En juist in die rechterhelft zit ons creatief vermogen verborgen.

Het zou zo mooi kunnen zijn als we binnen het schoolsysteem weer meer oog zouden hebben op de werking van ons brein in zijn geheel.

Niet enkel focussen op kennis, cijfers en letters, maar juist ook inspelen op het denkproces; hoe kom je aan een bepaald antwoord, is er nog een andere manier, hoe zou jij dit probleem aanpakken, weet jij een oplossing?

Maak binnen de lessen ruimte vrij om het creatieve vermogen van kinderen te versterken. Door het aanbieden van een rijke leeromgeving waar kinderen juist gestimuleerd worden om zelf oplossingen te bedenken.

Buiten de lijntjes om en niet volgens een vaststaande methode die al van A tot Z is uitgewerkt en opgeschreven. Er bestaan altijd meerdere wegen naar Rome toch?!

Vroeger was alles beter…

Weer zo’n cliché, maar ook hier zit echt weer een kern van waarheid in. Zoals er vroeger op mijn basisschool dus nog gewoon een echt apart handvaardigheidslokaal bestond, was er ook nog eens elke week op vrijdagmiddag de “weeksluiting”.

De hele basisschool kwam op vrijdagmiddag samen in de grote hal en verzamelde zich om het podium heen. Daar werd elke week door een aangewezen groep een voorstelling gegeven.

Een week lang had je de tijd om hieraan te werken, een thema bedenken, decorstukken bouwen, oefenen van toneelstukjes en liedjes instuderen.

Ook dit werd echt gekoesterd door de hele school, van kleuter tot groep 8, iedereen deed hier enthousiast aan mee. En één keer per maand werden we als leerlingen getrakteerd op een speciale voorstelling, dan was het podium voor de meesters en juffen die hilarisch verkleed stukjes opvoerden en liedjes zongen.

Wat heb je hier aan?

Het klinkt nu misschien als een té grote luxe, zo’n wekelijkse afsluiting. Het neemt inderdaad veel tijd in beslag. Leerlingen zijn er volop mee bezig. Kostbare tijd die ook besteed had kunnen worden aan bijvoorbeeld taal of rekenen. Zo klinkt het inderdaad misschien niet zo zinvol zou je kunnen denken.

Maar toch zitten in al deze uren die de groep hieraan werkt zeer kostbare tijd verscholen. Zeker als je kijkt naar het hele proces. Er komt echt nog heel wat bij kijken om alles uiteindelijk tot een goed resultaat te brengen.

En dit zou wel eens de grootste essentie kunnen zijn van het hele toneelstuk. Dat proces!

Het begint al bij het samen bedenken van een onderwerp, het thema. Unaniem komen tot een besluit, terwijl je weet dat de tijd dringt. Want hoe langer je hier over gaat discussiëren hoe minder tijd er over blijft om te oefenen.

Dan het logisch inplannen van alle stukjes, wordt het zo op die manier een samenhangend geheel wat vloeiend in elkaar overloopt? Hoeveel stukjes hebben we totaal en hoelang mag elk stukje dan duren?

Wie durft op een podium te staan? Voel jij je zeker genoeg om in je eentje een tekst voor te dragen, uit je hoofd of van papier terwijl een hele school naar je kijkt? Durf jij te zingen, alleen of met een groepje?

Heb je oog voor de ander? Kun je het zien als je klasgenootje gespannen is en het even niet meer weet? Kun je hem of haar helpen en bijstaan

? Ben je sociaal op het gebied van rollen verdelen als blijkt dat iemand anders ook heel graag dat liedje wil zingen wat jezelf al had bedacht? Zou je dat moment dan af kunnen staan aan de ander?

Kun je je inleven in anderen? Aanvoelen of een grapje in het spel ook inderdaad een “grapje” is voor iedereen en niet iemand gekwetst wordt hierdoor?

Het hele proces is één groot leerproces waar kinderen hun talent ontdekken en ruimte biedt om verder te ontwikkelen hierin. Deze kansen zijn waardevol voor de rest van ieders leven.

Ook later in je carrière kun je hier nog heel veel van profiteren, de ervaringen die je als kind hebt geleerd en meegekregen zijn onbeschrijflijk groot.

Creatief vermogen

Het is zo ontzettend jammer dat creatieve vakken als ondergeschikt worden gezien. Het wordt hoog tijd dat hier verandering in komt. Creativiteit is geen talent, het is geen gegeven gave die je per toeval bezit.

Het is een vermogen om te kunnen denken en handelen. Een broodnodig aspect die het brein aan het werk kan zetten. En daar is niks ondergeschikts van te vinden, lijkt mij.

Het creatief denken en doen biedt ontzettend veel mogelijkheden op verschillende vlakken. Je wordt gestimuleerd om ruimer te denken, buiten de lijntjes. Verbanden kunnen zien tussen onderwerpen. Fouten te zien als leerproces.

Oplossingen bedenken en toepassen. Risico’s durven nemen. Reflecteren. Samenwerken. Nieuwsgierig onderzoeken. Zelfstandig en zelfverzekerd te zijn.

Noem dat maar niks……ik ben er heilig van overtuigd dat dit de kern is van alles! Wie dit soort aspecten niet ontwikkeld, zal niet ver komen in een continu veranderende wereld. Wie niet kan meebewegen, wie niet flexibel kan zijn, heeft grote kans om vast te lopen. In welk proces dan ook.

Zet die hersenpan eens aan…..Door beide hersenhelften optimaal actief te maken worden ze allebei goed ontwikkeld. Waar je linker brein vooral de logica in zaken zoekt, kan je rechterbrein het verband tussen verschillende zaken zien. En wie het verband kan zien, snapt eerder wat er nu werkelijk gevraagd wordt.

Als je vastloopt in een bepaalde opdracht kan het bijvoorbeeld zijn dat je de logica mist op dat moment. Je ziet niet in hoe je nog verder kunt en je stopt ermee. Zodra je er met een creatieve blik naar kijkt en verbanden kunt leggen komen er meer inzichten die je weer verder op weg kunnen helpen.

Met een brein die goed in balans zit snap je dingen sneller en beter. Je bent eerder in staat om nieuwe dingen te verzinnen en verder te komen in je proces.

Combineren is (beter) leren

Vaak worden “drukke” kinderen bestempeld als lastig. Het zijn stoorzenders, die de rest van de groep afleid en onrust geeft. Maar is een leerling die wel in staat is om lang stil te zitten dan per definitie een goede leerling, met mooie cijfers op het rapport?

Het zou zomaar eens andersom kunnen zijn en is de concentratie bij de rustige leerling al veel sneller weg dan bij het drukkere kind.

Ons brein heeft prikkels nodig om voluit aan te staan en alle informatie goed op te kunnen nemen. Dit geldt niet alleen voor kinderen, maar ook voor ons als volwassenen.

Denk maar aan de ellelange lezingen die je op je werk moet aanhoren. Hoe lang houd jij je aandacht bij het onderwerp? Tuur je na 20 minuten niet al dromend uit een raam en gaan je gedachten al weg naar die vakantie die je wilt gaan boeken dit weekend?

Wie stil zit, heeft een korte concentratie, het brein valt letterlijk in slaap. Kom je in beweging, dan ben je direct actief en neem je alles veel beter in je op.

Een liedje aanleren met bewegingen erbij makend zal veel sneller in het geheugen bewaard blijven. Je leert de tekst met je hele lichaam en je snapt door de bewegingen waar de woorden over gaan.

De combinatie van het verband en logica die in het brein worden gevormd zorgen ervoor dat je dit liedje voor de rest van je leven nog terug kan halen uit je geheugen.

Hoe mooi zou het zijn als we alles wat we kinderen willen leren, nooit vergeten wordt? Al jou moeite die je als leerkracht en opvoeder stopt in het aanleren van dingen krijgen gretig aftrek en worden dankbaar toegepast in het leven van het kind.

Vergeet dus geen aandacht te geven aan ons waardevolle creatieve brein. Stimuleer de creativiteit van het jonge kind zo vroeg mogelijk. Ons kroost is onze toekomst, zij staan voor grote dilemma’s, zij moeten bedenken hoe het klimaat (nog) geholpen kan worden. Alleen een creatieve geest kan deze wereld nog redden!

Isabell
Latest posts by Isabell (see all)
  1. Melissa Carreras says:

    Creativiteit stimuleren kan niet jong genoeg beginnen. Het is meer werk voor de ouders of begeleiding maar zo de moeite waard.

Comments are closed.