Chanoeka is een feest uit het Jodendom. Het betekent inwijding en wordt ook wel het Joods Lichtfeest genoemd. Wat houdt dit feest precies in? Wanneer wordt het gevierd en hoe? En waarom wordt het eigenlijk gevierd?
Ontstaan van Chanoeka
Van de feestdagen die horen bij de Joodse traditie, is Chanoeka het jongste feest. Hoewel je dan jong heel relatief moet nemen, want het feest dateert al van voor onze jaartelling. In het midden van de tweede eeuw voor Christus, om precies te zijn.
Met andere woorden: het feest is dus ouder dan onze Kerstviering. In die tijd werd Israël bezet door de Grieken. Zoals veel bezetters doen: ze accepteren de plaatselijke gebruiken niet. En vaak wordt dit steeds erger. Ook toen gebeurde dat.
De Joden moesten zich dus aanpassen, wat voor de nodige ellende zorgde. De Joden kwamen dan ook in opstand en kregen het voor elkaar om steeds meer land te heroveren.
Voordat ze het voor elkaar kregen om ook de tempel in handen te krijgen, werd deze verwoest door de Grieken. Toch kregen de Joden, die onder leiding stonden van Juda de Makkabeeër, deze plek weer in hun bezit en de priesters keerden terug.
Zij vonden de Menora terug. Dit is een grote kandelaar. Ze vonden ook nog een kruikje met gewijde olie wat nog gebruikt kon worden. Dit was echter genoeg voor 1 dag om de Menora te laten branden.
Toen de herinwijding van de tempel er was, was dit flesje dus al op de eerste dag op. Het wonder is echter dat het de dag erna gewoon weer vol was. En dat ging zo door: acht dagen lang.
Dit verhaal is dus waar Chanoeka over gaat. Dat het feest acht dagen duurt is omdat de inwijding van de tempel acht dagen duurt.
Wanneer wordt Chanoeka gevierd?
Chanoeka is gebaseerd op de Joodse kalender en wordt ieder jaar op andere data gevierd. In 2021 is dat van 28 november tot 6 december. In 2022 van 18 tot 26 december en in 2023 van 7 tot 15 december. Chanoeka wordt gevierd van avond tot avond.
Waarom wordt Chanoeka gevierd?
Het Joodse volk bleef hopen op verlossing en daar staat dit feest symbool voor. De komst van de Messias wordt door de Joden verwacht en zij hopen dat hierdoor de verlossing komt.
Jezus zei dat hij deze Messias was. Hieruit is de Christelijke geloofsgemeenschap ontstaan. De traditionele Joden geloven dat de Messias nog altijd komen moet en erkennen Jezus niet als dusdanig.
Overigens zijn er ook messiasbelijdende Joden. Dit zijn Joden die dus wel Jezus als de Messias zien. Zij geloven dus eigenlijk dat wat de Christenen ook geloven, alleen houden zij vast aan de Joodse roots (waar het Christendom immers uit ontstaan is).
Hoe wordt Chanoeka gevierd?
Misschien heb je ze weleens gezien: de zevenarmige kandelaars? Dit is de kleine variant van een menora.
Met Chanoeka wordt de Chanoekia aangestoken. Dit is een speciale kandelaar, die namelijk negenarmig is. Er is een aansteekkaars, die al die acht dagen blijft branden.
De overige kaarsen worden per dag aangestoken totdat ze dus alle acht branden op de achtste dag.
Dit lijkt wel wat op het aansteken van de Adventskaarsen in de kerk. Dan wordt er iedere week 1 kaarsje extra aangestoken, op weg naar Kerst. Het mag duidelijk zijn dat bij Chanoeka iedere kaars dus voor een dag staat.
Het is gebruikelijk dat deze kandelaar in de vensterbank wordt gezet, aan de voorkant van het huis.
Chanoekia
Zoals gezegd wordt de kandelaar die aangestoken wordt met Chanoeka geen Menora genoemd, maar Chanoekia. De negende arm is de kaars die blijft branden. Deze staat in het midden. Deze wordt Shamasj genoemd. Dit betekent dienaar.
Daarnaast is Shamasj ook de naam in het Hebreeuws voor de zon! De Chanoekiakaars bestaat uit drie onderdelen. Dit is de Klie (vat), Shemen (olie) en Petiela (dit is de pit van katoenen watten).
Ook dit heeft allemaal weer te maken met symboliek. Zo staat de Klie voor de wil om te ontvangen. De Shemen staat voor de ziel. En de Petiela voor gebed en het zoeken naar God.
Het eten met Chanoeka
Naast het aansteken van de kaarsen is er ook de traditie van het eten van zoete oliebollen. Hierbij zie je de symbolische connectie met de ingewijde olie. Verder kunnen er nog meer gebruiken zijn die men gewend is om te doen. Dit kan echter heel verschillend zijn per streek.
Kerst en Chanoeka
Er is al een verwijzing gemaakt met Kerst in het stukje hierboven. Maar er zijn meer overeenkomsten. Het zijn beide echte lichtfeesten. Bij beide wordt dit uitgebeeld door kaarsen. Waarbij met Kerst de komst van Jezus, het licht der wereld, wordt verwacht. Het licht van de Menora staat eveneens voor de aanwezigheid van God.
Gezien vanuit enkel het feest, dus zonder de religieuze gedachten, zijn er ook overeenkomsten. Beide zijn echte familiefeesten, die beide (min of meer) in december vallen. Er wordt veel zoet gegeten en er zijn cadeautjes.
De Joden die hier wonen kunnen ervoor kiezen om Chanoeklaas te vieren… Zij vieren dan geen Sinterklaas of Kerst maar vieren het kinderfeest tijdens Chanoeka.
Chanoeka in Nederland
Ook in ons land wordt er aandacht besteed aan Chanoeka en kun je dit op sommige plaatsen vieren.
Met een achtergrond als pedagoge is Linda goed thuis in de theoretische aspecten van het ouderschap. Toch erkent ze dat in de praktijk, als moeder, de dingen soms net iets anders uitpakken. Daarnaast heeft ze een zwak voor kwalitatief speelgoed.
Linda heeft een passie voor reizen en ontdekt graag nieuwe plekken en probeert de vele werkuren te balanceren door kostbare quality time door te brengen met haar gezin.
Het zijn deze persoonlijke ervaringen die haar inspireren om te schrijven, en daarom behoren gezinsgerelateerde onderwerpen tot haar favorieten. Spontane acties schuwt ze niet; Linda staat altijd open voor een beetje avontuur.
- 20 Ikea Flisat kindertafel hacks - 24 April 2024
- Affirmatie kaarten voor kinderen - 23 April 2024
- Thema regenboog; 35x knutselen & activiteiten voor peuters en kleuters - 23 April 2024
