Carnaval vieren; waarom, wat is het, hoe en waar komt het vandaan?

Van oorsprong is carnaval een volksfeest dat binnen de christelijke traditie op de zondag, maandag en dinsdag valt voordat de vastentijd van 40 dagen begint. Echter is het in de loop der jaren uitgegroeid tot een groot feest.

In dit artikel leg ik je uit waar carnaval vandaan komt en laat ik je de verschillende soorten carnaval in de wereld zien.

Inhoud toon

Geschiedenis van carnaval

Je kunt het carnaval zien als een omkeringsritueel; dagen waarin de maatschappelijke rollen worden omgedraaid en alle normen over gewenst gedrag verdwijnen. Het dragen van maskers zou zijn geweest om de overleden voorouders te eren.

Op deze manier hoopte ze de geest van die voorouder gunstig te stemmen. Ook werden de maskers gedragen in de hoop dat de winter sneller zou stoppen en de zomer weer terug zou komen.

Ongeveer 5000 jaar geleden werden feesten zoals carnaval al gevierd in Mesopotamië. Volgens een Babylonisch geschrift was er sprake van gelijkheid tussen ondergeschikten en mannen maar ook tussen mannen en vrouwen. Dit is nog steeds een belangrijk onderdeel van het feest.

Ook is er in 2600 v. Chr. een kleitablet uit Mesopotamië gevonden. Hierop is een melding te vinden van een feest waarbij de slaaf gelijk was aan zijn meester en alle andere rangen en standen werden afgestraft.

1000 jaar later maakte de Babylonische priester Berossus zo’n zelfde melding maar hij beschreef ook dat het feest 5 dagen duurde.

Vergelijkbare feesten

In Egypte en Griekenland waren er feesten die vergelijkbaar waren met carnaval. Deze feesten hielden allemaal verband met het begin van de lente. Ook het Poerim feest van de Joden heeft duidelijke overeenkomsten met carnaval. Ook in Rusland was het bekend alleen dan onder de naam Maslenitsa.

De Romeinen vierden van 21 december tot en met 21 maart verschillende feesten. Een belangrijk feest hiervan was Saturnaliën. Ook dit feest heeft veel overeenkomsten met het carnaval zoals wij dat nu kennen.

De slaven hadden veel meer vrijheid; zo mochten ze bijvoorbeeld hun eigen meesters compleet voor paal zetten. Ook waren er optochten, waren mensen verkleed of vermomd en kon je er eten en drinken halen. Ook was er een persoon die te vergelijken is met onze Prins Carnaval.

Het opkomen van carnaval binnen het christendom

In eerste instantie werd er geprobeerd carnaval te onderdrukken. Dit gebeurde toen het christendom opkwam in heel Europa. Er werden zelfs indexen opgesteld waarin stond welke gebruiken er vanaf dan taboe waren.

Maar toen bleek dat de Rooms-Katholieke kerk niet in staat was de traditionele lentefeesten te verbieden, werd er in 1091 besloten dat die feesten vanaf dat moment hun eigen plek moesten krijgen binnen het christendom.

Aswoensdag zou vanaf dat moment het begin zijn van de vastentijd die 40 dagen duurt. Hierdoor was carnaval dus het laatste feest om nog even helemaal los te gaan.

Afname in populariteit

Toen de reformatie in opkomst kwam was dat voor het carnaval een periode waarin het feest onder vuur kwam te liggen. Er werd zelfs gezegd dat het feest helemaal verboden zou moeten worden! Nadat dit gezegd was, verdween carnaval in veel delen van Europa.

De populariteit neemt weer toe

Doordat het katholicisme domineerde kwam het carnaval in de 19e eeuw in veel landen toch weer terug. Dit was ook de tijd waarop het feest begon te lijken op hoe wij het nu kennen. Zo werd het verkleden als een beroemd persoon een belangrijk onderdeel, waren er lange optochten en zelfs confetti.

Ons carnaval

Bij ons duurt het carnaval van zondag tot en met dinsdag. Wel is het zo dat er vanaf half november tot het begin al behoorlijk wat activiteiten plaats vinden.

Op 11 november om 11:11 uur begint officieel het carnavalsseizoen. Deze start wordt in elke plaats waar carnaval gevierd wordt gevierd met een ceremonie.

Waarom nou deze datum en dit tijdstip is gekozen? Dat komt omdat het getal 11 als het getal van de dwazen en gekken wordt gezien.

Ook is 11 november precies 40 dagen voor 21 december; de kortste dag van het jaar. Ook is 11 november de feestdag van Sint Maarten.

Waar in Nederland wordt het gevierd?

Carnaval wordt vooral gevierd in de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeuws-Vlaanderen.

Daarnaast wordt het gevierd is Arnhem, Nijmegen, Harmelen, IJsselstein, Montfoort, Oudewater en in delen van de Achterhoek, Salland en Twente. Ook vindt carnaval plaats in de katholieke delen van Noordwijkerhout, West-Friesland en Zuid-Beveland.

Het carnaval dat gevierd wordt in Maastricht heeft elementen van zowel het Bourgondische als het Rijnlandse carnaval. De meest bekende kenmerken zijn de Bonte Storm-optocht en het drie dagen durende straatcarnaval.

De grootste optocht van Gelderland vind je in Groesbeek. Aan deze optocht doen maar liefst meer dan 170 carnavalswagens mee. Ook in Hoogland, Oldenzaal, Raalte en in Zwaag vind je grote optochten.

Alternatieve plaatsnamen tijdens carnaval

Er zijn heel veel steden die meedoen met carnaval, en allemaal hebben ze tijdens carnaval een alternatieve naam. Onderstaand heb ik een lijstje gemaakt met een aantal bekende steden en hun alternatieve namen.

Amersfoort – Trekkersgat
Amsterdam – Gròòtgragtegat
Assen – Pitlo
Best – Klompengat
Boekel – Knöllekesland
Breda – Kielegat
Culemborg – Papklokkendam
Den Bosch – Oeteldonk
Den Haag – Kreesiedentie
Doetinchem – Leutekum
Ede – Heidegat
Eindhoven – Lampegat
Enschede – Krekkelstad
Geldrop – Lappegat
Gouda – Pijpenburg
Groesbeek – Keulen van Gelderland
Haarlem – Muggendonk
Hoogerheide – Wjeeldrecht
Huizen – Spietendonk
IJsselstein – Apestad
Kaatsheuvel – Turfstekerslaand
Lelystad – Knarregat
Losser – ’t Aöskes dorp
Maarssen – Kikkerstad
Montfoort – Knopengein
Nieuwegein – Kolderdonk
Nijmegen – Knotsenburg
Odijk – Ojik
Oldenzaal – Boeskoolstad
Oss – Ossekoppenrijk
Pijnacker – Trappersgat
Purmerend – Boemeldam
Rijswijk – Knotsengat
Roermond – De Sjtad van Sjtuf
Rotterdam – Dwalmdam
Schiedam – Brandersgat
Schijndel – Schorsbos
Steenwijk – Moatenoord
Tiel – Hotsjekkerstad
Uden – Knoerissenrijk
Utrecht – Leemput
Valkenburg – ’t Bokkeriek
Veghel – Kuussegat
Venlo – Jocus Riék
Wageningen – Jolleberg
Weert – Rogstaekersstad
Wijchen – Urnerijk
Zaltbommel – Mispelgat
Zundert – Banaonblusserslaand
Zwolle – Sassendonk

Begin vastentijd

Carnaval: Geschiedenis SchoolTV- mamaliefde

Met carnaval wordt tegenwoordig het begin van de veertig dagen tijd gevierd (veertig dagen tot aan Pasen). Niet alleen moslims kennen een vastenperiode, ook rooms-katholieke gelovigen vasten tijdens deze periode.

Veertig dagen is eigenlijk een misleidende naam, omdat zondagen en feestdagen niet meetellen. Vroeger werd er door de kerk voorgeschreven wat er onder vasten verstaan werd, zo mag je geen alcohol meer, geen vlees, geen snoep etc.

Tegenwoordig wordt het wat ruimer gemeten. Zelf ben ik rooms-katholiek opgevoed, maar deden we nooit aan de vastentijd . Tenminste, op de school waar ik op zat hadden we een actie waarbij je 24 uur niet mocht eten en daar sponsors voor moest zoeken.

Toen ik ouder was ben ik hier wat meer over gaan nadenken, maar vasten met eten is niet mijn ding. Meestal kies ik dus een eigenschap van mezelf waar ik van af wil.

Zo heb ik ooit als vasten gekozen om geen Treasure Island te spelen; kennen jullie het nog? Een facebook spelletje dat in 2011 door heel veel mensen gespeeld werd. Dit jaar moet ik nog nadenken over mijn voornemen; als jullie een tip hebben hoor ik het graag!

Voor die veertig dagen werd er dus flink feest gevierd, om die periode goed voorbereid in te gaan. Het verkleden en feestvieren is een traditie dat al uit de Griekse en Romeinse tijd komt, waar mensen vrolijk verkleed feest vierde dat het voorjaar weer was begonnen.

Hebben jullie ooit wel eens meegedaan aan vasten? En stel dat je mee zou doen welke eigenschap zouden jullie eigenlijk wel willen afleren?

Carnaval

Kind & Geloof

Author
Recent Posts

Renate

Ik ben Renate en woon samen met mijn partner en twee dochters. Ik werk parttime als callcenter agent. Daarnaast schrijf ik hier wekelijks een blog, ben ik mede eigenaar van een site waar je tips over dating kunt vinden en heb ik recent een eigen website opgezet. Ook schrijf ik dagelijks artikelen over uiteenlopende onderwerpen. Ik vind veel dingen leuk; schrijven, koken, films/series maar vooral met mijn gezin bezig zijn. Ook al is het niet altijd even gezellig, leuk en makkelijk in huis, we doen wel allemaal ons best!