Carnaval zal bij veel mensen bekend zijn. Misschien niet om het groots te vieren, maar we kennen allemaal vast wel de beelden van de grote carnavalsoptochten. En je hebt vast ook wel eens iets gehoord over de elfde van de elfde. Maar wat houdt dat dan nu precies in?
Wat is de elfde van de elfde?
De elfde van de elfde staat voor 11 november. Op die dag start het carnavalsseizoen. Er gebeuren meerdere dingen op die dag en het is het begin van het voorbereiden van het carnaval zelf.
Eén van de dingen die als eerste gebeurt is het kronen van de nieuwe Prins Carnaval. Het is een belangrijke traditie. Prins Carnaval ben je in principe voor 1 jaar. Hoewel er wel plaatsen zijn die deze prins langer aanhouden. Prins Carnaval is eigenlijk een soort ceremoniemeester. Hij wordt gekozen door de leden van de carnavalsvereniging. Op veel plekken is het een spel om te raden wie de nieuwe Prins zal zijn. Naast de prins is er ook nog de Raad van Elf, een prinses, een hofnar, minister, adjudanten en hofdames. Hoewel niet iedere stad of vereniging dit allemaal heeft. Ook kunnen er een jeugdprins en -prinses zijn.
Nog meer ‘elfen’
Het blijft trouwens niet bij de Raad van Elf en de elfde van de elfde als we het over elf hebben. Want de Raad komt bijeen op de elfde van de elfde om elf minuten over elf!
Waarom elf?
Zoals je ziet komt het getal elf op veel plekken terug. Dit heeft alles te maken met symboliek. En dat gaat verder dan enkel het gekkengetal. Zoals Quest uitlegt bestaat elf uit twee enen. Dit zou laten zien dat iedereen gelijk is. Verder zit elf tussen tien en twaalf in. Tien betekent symbolisch perfectie en twaalf is heilig. Deze getallen kom je om die reden ook tegen in de Bijbel. Tien geboden en twaalf discipelen, bijvoorbeeld. Elf zit er dus tussenin. Het is daarmee niet heilig en niet perfect; het is zot.
Nog een stap verder: we hebben het regelmatig over het elfde gebod. En vaak is dat ‘elfde’ gebod verre van heilig. Het heeft meestal te maken met genot en daarmee zijn we weer terug bij carnaval.
Anderen spreken over een vastentijd in de Middeleeuwen. Dit was niet voor het geloof, maar omdat er geld nodig was voor Kerst. Hiermee werd na Sint-Maarten begonnen, dus aten mensen nog gauw even de niet-houdbare etenswaren op. En daarom zou elf november de start zijn van het carnavalsseizoen.
En dan is er nog een idee van de draak steken met het Franse Egalité, Liberté en Fraternité. Precies, de eerste letters vormen het woord elf. Dit zou stammen uit het begin van de 18e eeuw. Toen bezaten Fransen het Rijnland en daar werd carnaval gevierd. De Fransen werden zo voor gek gezet, door Franse steken op te zetten en het sportfeest te vieren op de elfde van de elfde.
Prins Carnaval wordt op (of rondom) elf november bekend gemaakt en daarmee is het seizoen dus geopend. Men gaat bedenken hoe de praalwagens eruit gaan zien. Want het bouwen van deze wagens neemt heel veel tijd in beslag.
Maar wat is dan eigenlijk carnaval zelf? Misschien zou je het niet zeggen, maar goed beschouwd heeft het toch wel met Christelijke tradities te maken. Je denkt bij carnaval aan bier, hossen, verkleden en vooral veel lol. Aan praalwagens en je hoort ook nog weleens dat overspel ook voorkomt. Maar carnaval is eigenlijk de periode voorafgaande aan de vastentijd in de katholiek kerk. Carnaval betekent dan ook min of meer ‘het wegnemen van vlees’ (in het Latijn carne vale). Je mag je nog even uitleven met drank en eten voordat je gaat vasten.
Maar: eigenlijk is carnaval een gekerstend heidens feest! Zoals bij veel Christelijke feesten het geval is. De Romeinen vierden namelijk al het feest van de saturnaliën en dat lijkt heel erg op hoe nu carnaval gevierd wordt.
Carnaval werd/wordt ook wel gezien als het omkeringsfeest. Alles wordt anders gezien. Er wordt ‘zot’ gedaan. Alle normen worden overboord gegooid en de Prins (die gezien wordt als ‘zot’) neemt het officiële stadsbestuur over. Steden veranderen hun naam zelfs in carnavalstijd. Er is zelfs een officiële sleuteloverdracht! In de week voor carnaval krijgt de Prins de stadssleutel van de burgemeester. Deze wordt na carnaval weer teruggegeven. En je raadt het vast al, er zijn verenigingen die dit doen op een avond om elf over elf….
Waarom verkleden
Waarom je dan verkleed gaat? Dan kan niemand je herkennen en daarmee is opeens ook iedereen weer gelijk. Want niemand kan nu immers zien of je ‘putjesschepper’ bent of de wethouder! Dat komt dus weer terug ook in die elf. Waar de twee enen die gelijkheid ook willen vertellen.
Sint-Maarten
Maar zoals gezegd gebeuren er meerdere dingen op 11 november. In delen van het land gaan de kinderen langs de deur omdat het ook Sint-Maarten is. Zij zingen een Sint-Maartenliedje en krijgen dan iets lekkers van de bewoners.
Feest op de elfde van de elfde
Maar is er ook verder iets te beleven op de elfde van de elfde, of is het allemaal alleen maar symbolisch gedoe? Nee hoor, veel grote steden waar carnaval echt leeft starten het carnavalsseizoen met…hoe kan het ook anders…een groot feest! Denk hierbij aan steden als Maastricht, Venlo, Den Bosch, Breda, Tilburg en bijvoorbeeld Roermond. Zoals te verwachten beginnen de feesten om elf over elf in de ochtend! En gaan door tot diezelfde tijd in de avond.
Daarnaast is ze een gepassioneerde schrijfster, ze jongleert moeiteloos tussen de chaos van opgroeiende jongens en de serene wereld van woorden. Haar pen danst op het papier, gedreven door passie, en het favoriete onderwerp van deze woordkunstenaar? Ongetwijfeld: kinderen!
- Cognitieve ontwikkeling kleuter - 23 March 2025
- Hoe ga je om met inkomensverschillen rond Sinterklaas? - 22 March 2025
- Tijdsbesef van je kind stimuleren - 20 March 2025
