Skip to Content

Zwangerschapsdiscriminatie op werk; wat zijn je rechten als werknemer ook na zwangerschapsverlof

Zwangerschapsdiscriminatie op werk; wat zijn je rechten als werknemer ook na zwangerschapsverlof

We vinden altijd dat Nederland zo tolerant is, of zou moeten zijn, en iedereen geaccepteerd moet worden. Discriminatie is dan ook bij wet verboden.

Toch komt het nog vaker voor dan je denkt. Niet alleen vanwege je etnische achtergrond, maar ook leeftijd, geslacht of in dit geval omdat je zwanger bent geweest.

Huh, denk je misschien, dat mag toch niet en is toch verboden? Helaas, de praktijk lijkt anders en dat heb ik helaas ook zelf mogen ervaren.

Mijn ervaring met zwangerschapsdiscriminatie

Zo heb ik er zelf ook mee te maken gehad. Ik had een baan, die ik leuk vond, het ging goed en toen we een huis gingen kopen werd er een brief ondertekend voor de hypotheek dat de plannen voorlopig niet zo waren om me te ontslaan.

Ik was op mijn werk ook de enige in die functie, dus had er alle vertrouwen in dat het wel goed zou komen. De uitgerekende datum lag aan het begin van de zomervakantie, een periode dat het toch rustig is.

Prima toch? Tot ik na een paar weken al zo misselijk was dat ik het wel moest vertellen en het niet langer voor me kon houden. Mijn collega’s, voornamelijk vrouwen, hadden ondertussen al zo’n vermoeden.

Na twee maanden ging het echt niet meer en heb ik nog geen week in de ziektewet gezeten. Na weken aandringen van de verloskundige en uiteindelijk de arbo-arts erbij moeten halen om mijn werkgever hiervan te overtuigen.

Ik werkte in de kinderopvang en ik wist dat het bedrijf veel te verduren had, maar toch. In die paar dagen werd ik toch ook wel aangespoord om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan.

De rest van de zwangerschap verliep gelukkig voorspoedig en met 34 weken ging ik met zwangerschapsverlof. Dat ik in die tijd vervangen zou worden door de dochter van de eigenaar, die net dat jaar was begonnen aan de opleiding die ik deed vond ik opmerkelijk maar oké.

Na het verlof kwam ik direct weer terug, en kon ik toch wel beginnen met puin ruimen. Anderhalve maand duurde het toen we een functioneringsgesprek hadden.

Officieel kreeg ik te horen dat mijn contract niet werd verlengd. Ook al wist ik dat er meer niet waren verlengd, zag ik dit niet aankomen, ik was tenslotte de enige in die functie.

Ik kreeg te horen dat het officieel was vanwege bezuinigingen, maar toen ik de deur uitstapte dat ik zwanger was geweest ook een rol heeft gespeeld…

Daar sta je dan, werkeloos op straat, zonder baan, in een sector waarin er veel bezuinigd moest worden en failliet ging, met een hypotheek en een baby van twee maanden.

Het heeft een paar jaar geduurd, maar nu op een maand na vier jaar later ben ik toch wel erg blij omdat ik een andere kant op ben gegaan die me veel meer ligt.

Ik ben niet de enige

Het College voor de Rechten van de Mens heeft onderzoek gedaan naar zwangerschaps- en moederschapsdiscriminatie op de werkvloer en dat werd gisteren gepresenteerd.

Het onderzoek is door TNS NIPO uitgevoerd in opdracht van het College onder vrouwen die de afgelopen vier jaar zwanger zijn geweest/moeder zijn geworden en in die periode werkten of solliciteerden.

Het kan hierbij gaan om een eerste zwangerschap of een tweede, derde, vierde etc. En daarbij horen dus vrouwen in verschillende leeftijden bij.

Het College ‘zit’ enorm op het onderwerp zwangerschapsdiscriminatie, omdat het nu eenmaal in strijd is met de gelijke behandelingswetgeving

Wist je bijvoorbeeld dat:

  • 43% van de vrouwen die actief zijn op de arbeidsmarkt te maken hebben gehad met mogelijke discriminatie wegens zwangerschap of pril moederschap.
  • Dit houdt in dat jaarlijks meer dan 50.000 vrouwen met dit type discriminatie te maken krijgen. NB: Dit percentage is vrijwel gelijk aan het percentage van vier jaar geleden (45%). Er is dus weinig veranderd m.b.t. zwangerschapsdiscriminatie!
  • Wel veranderd is de meldingsbereidheid van vrouwen die zich gediscrimineerd voelen. Deze is, ten opzichte van 2012, gehalveerd. De belangrijkste reden om niet te melden is, volgens vrouwen, ‘dat dit toch niets uithaalt’. Iets wat bewezen niet waar is! (Het College heeft namelijk de laatste jaren veel verzoeken tot oordelen over dit onderwerp ontvangen, deze werden vaak succesvol afgerond) Zelf heb ik er niets mee gedaan omdat ik dit niet eens wist, en tja het is toch je werkgever. Zelfs bovenstaand verhaal uitschrijven vind ik nog moeilijk omdat ik ondanks die behandeling liever geen kwaad spreek. Toch hoop ik met dit verhaal anderen te kunnen helpen.
  • Slechts 28% van de vrouwen die een discriminatie-ervaring heeft meegemaakt, herkent dit bij zichzelf; een klein percentage! De kennis van vrouwen over hun rechten en plichten is anno 2016 achteruit gegaan.
  • Ook worden bepaalde discriminatievormen veel slechter herkend dan andere (als het contract niet wordt verlengd, herkennen vrouwen zwangerschapsdiscriminatie in 63% – in het geval van discriminatie van verlof wordt zwangerschapsdiscriminatie echter maar in 10% van de gevallen herkend!)
  • Je zwangerschaps- en/of bevallingsverlof moeten compenseren met vakantiedagen een vorm is van zwangerschapsdiscriminatie?
  • Hetzelfde geldt voor werk moeten afmaken tijdens je verlofperiode!
  • Je werkgever jou niet mag dwingen om afspraken bij je verloskundige of dokter die zich gedurende werktijd afspelen, te compenseren?
  • 1 op de 5 vrouwen tijdens de sollicitatie te maken krijgt met een afwijzing waarin zwangerschap, kinderwens of moederschap vermoedelijk een rol heeft gespeeld?
  • Het uitstellen van een nieuw contract totdat het bevallingsverlof voorbij is, ook een vorm is van zwangerschapsdiscriminatie? Net als ongewenst aanraken van je zwangere buik door collega’s? En vergeet niet die ongepaste opmerkingen over je zwangerschap (‘zo wel lekker makkelijk voor jou hè, dat je nu niks meer hoeft te tillen’).

Zwangerschap heeft aanzienlijke invloed op de baanzekerheid van vrouwen (het aangaan of verlengen van contracten). Zo blijkt uit het onderzoek dat:

  • Bij 44% van de vrouwen van wie het contract tijdens de zwangerschap afliep, dit vermoedelijk niet werd verlengd doordat zij zwanger  waren. Ook toont het onderzoek dat zwangerschap de kans op een nieuwe baan verkleint.
  • 1 op de 10 vrouwen weet zeker dat dat ze door hun meest recente zwangerschap een promotie/salarisverhoging/opleiding mis zijn gelopen.
  • 11 % van de vrouwen die zwanger waren terwijl zij solliciteerden, ooit expliciet is afgewezen door een potentiële werkgever.
  • Zelfs wanneer vrouwen al op het punt staan om een contract te ondertekenen, kan dit wegens de zwangerschap op het laatste moment nog worden gewijzigd of geannuleerd. 32% van de ondervraagde vrouwen geeft aan dat dit in hun geval zo was.

Wat kan je doen?

Door de combinatie gebrek aan kennis + onvoldoende meldingsbereidheid van vrouwen blijft het probleem voor werkgevers onvoldoende zichtbaar.

Opvallend is dat het aantal meldingen/verzoek tot een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens wel is toegenomen, met name na het uitbrengen van het eerste onderzoek in 2012, omdat vrouwen hierop het College nu goed weten te vinden. 

Maar jammer genoeg blijft het structureel een onderbelicht probleem.

Twijfel je of jij gediscrimineerd wordt of zoek je aanvullende informatie? Dan kun je terecht bij het College voor de Rechten van de Mens.

Heb jij hier weleens mee te maken gehad of het vermoeden gehad?

Omschrijving van de afbeelding

Linda van Aken