Bewust kinderloos; taboe op als je geen kinderwens hebt als vrouw

In de afgelopen decennia is er een aanzienlijke verschuiving opgetreden in de traditionele opvattingen over het moederschap en het hebben van kinderen. Vrouwen hebben nu meer keuzevrijheid dan ooit tevoren als het gaat om hun levenspad en persoonlijke ambities. Toch blijft het onderwerp van bewust kinderloos zijn voor vrouwen een taboe in onze samenleving.

Eén van de (laatste) taboes

Je kunt haast nog beter zeggen dat je in je vrije tijd puppy’s martelt, tenminste, zo voelt het soms voor mij. Iedereen heeft een oordeel klaar. Terwijl het voor veel vrouwen juist de meest bewuste beslissing is: die om geen kinderen te willen.

Bewust kinderloze vrouwen worden vaak als egoïstische, kille kinderhaters gezien. Ja, natuurlijk zijn die er ook. Net als vrouwen met kinderen die de kinderen van anderen vreselijk vinden (ja, als kinderloze vrouw, hoor je nogal wat ontboezemingen van moeders).

Maar meestal spelen er andere redenen, zoals voor mij. Misschien lees je dit blog omdat je zelf ook heel bewust bezig bent met je kinderwens.

‘Wat, wil jij geen kinderen?’

Als vrouw in onze maatschappij is dat niet altijd makkelijk: geen kinderen hebben. Zeker als dat ook nog eens een bewuste keuze is geweest. Ik zeg het er wel vaak bij, dat het een bewuste keuze is geweest. Zodat mensen meteen weten dat ze geen medelijden met mij hoeven te hebben.

Maar kijkend naar het ongeloof waarmee de meeste mensen alsnog reageren, hebben ze dat toch wel. ‘Wie gaat er dan later voor je zorgen? Wat doe je dan met je leven?’

Of de mooiste: ‘Dat komt nog wel.’ Zelfs nu ik 41 ben krijg ik die laatste opmerking nog wel eens.

Eigenlijk een heel bewuste keuze om niet mee te lopen met wat wij in Nederland als het perfecte plaatje zien: huisje, boompje, beestje. Maar na te denken over het leven en wat je daarmee wil.

Mijn moeder prentte mij al vanaf jongs af aan in dat het hebben van kinderen niet alleen maar leuk is. Ze zei duidelijk dat ze vanaf het moment dat ze mij als baby in haar armen hield ze zich zo verantwoordelijk voelde.

En zo voel ik dat ook. Voor mij is het niet hebben van kinderen ook een soort van moederliefde. Je krijgt namelijk niet alleen een wolk van een baby (overigens vind ik kinderen zelf pas leuk worden als je er een beetje gesprekjes mee kan voeren), maar je krijgt een mens in wording.

Een mens die z’n plekje gaat moeten vinden in het leven. Die zo af en toe z’n struggles gaat hebben. Gepest gaat worden, een baan verliest, depressief wordt. Die mijn slechte ogen en migraines ook krijgt omdat die nou eenmaal in mijn genenpakketje zitten.

En dat allemaal omdat je zo graag een baby wilde. Voor mij voelt het goed om verder te kijken dan de norm en biologische driften.

Zorgen om klimaatverandering spelen bij mij ook mee. Ik ben daar al mee bezig sinds we dat nog milieu noemden. We zijn gewoon met teveel mensen op deze kleine bol.

En ja, ik weet ook wel dat die overbevolking qua aantallen niet zo zeer in Europa zit. Maar als Westerse aardbewoner heb je gewoon een ontzettend grote CO2-footprint: we gaan regelmatig op vakantie, ik zie veel gezinnen met 2 auto’s voor de deur en we consumeren ontzettend veel.

Weet je al dat ieder kind gelijk staat aan 5 intercontinentale vluchten per jaar! Tel uit de milieuwinst wanneer je maximaal twee kinderen hebt. En ik vlieg zelf maximaal 1 keer per jaar intercontinentaal. Katsjing!

Afwijken van de norm is lastig

Maar ik heb het wel makkelijk gehad: met een moeder die mij niet pusht om oma te worden en een bewust kinderloze tante met wie ik er goed over kon praten en die boeken aan mij leende.

Toen ik mijn toekomstige man via een gezamenlijke vriendin ontmoette zei zij (nadat ik al zwaar verliefd op hem was) tijdens een double date tegen ons dat het zo handig was dat we allebei geen kinderwens hebben.

Al is zijn reden meer praktisch: dat gedoe en gejank de hele tijd. Daar zit hij niet op te wachten.

Er zijn wel fases geweest. Waarin we bijvoorbeeld twijfelden: toen begin 30 al onze vrienden aan kinderen begonnen, voelde dat wel eenzaam. De gespreksonderwerpen draaiden ineens vooral over kinderen.

Alle leuke dingen met vrienden worden minder. Je ziet hen als een gezin sterker naar elkaar toe trekken en soms dacht ik dan dat we ook maar een gezin moesten stichten. Al kwam ik ook tot de conclusie voor mijzelf dat wanneer er niemand in mijn omgeving kinderen zou hebben, ik nooit zou hebben getwijfeld.

Ik kom zelf uit een hecht gezin en ik vind het jammer dat ik dat niet meer ga hebben als ik oud ben. Aan de andere kant: we wonen nu in een straat met veel 80+ers met kinderen en die zitten ook hele dagen alleen.

Een kinderloos leven went ook. We doen veel leuke dingen met z’n tweeën. Je maakt nieuwe vrienden die soms ook, al is het maar tijdelijk, geen kinderwens hebben.

Kinderen van vrienden worden ouder, waardoor je soms zelfs een leuke band met hen ontwikkelt. En je vrienden zelf ook weer vaker samen dingen willen doen. En zelf ook zeggen: ‘Nu hebben we het genoeg over de kinderen gehad, ander onderwerp graag!’

Ik heb ook wel recalcitrante fases gehad. Als vrouw, die ook nog eens in een vrouwenberoep werkt, is het niet altijd makkelijk om te zeggen dat je geen kinderen hebt omdat je ze niet wilt.

In Nederland is het immers de norm om op z’n minst kinderen te willen. En met name (jonge) vrouwen onderling kunnen daarin best sterk reageren. Werd ik op een feestje verbaal aangevallen door een vrouw die wel kinderen wilde, maar onvruchtbaar was.

Haar stelling: kinderen neem je niet, die krijg je. En ja, ik vind het dan erg vervelend voor haar dat ze geen kinderen kan krijgen. Maar ik zie niet in hoe haar leven er beter van wordt als ik dan toch maar kinderen neem, of heb, of krijg. Dat ging ik dus ook maar gewoon zeggen.

Of als een collega stellig vraagt: ‘Wie gaat er dan later voor jou zorgen?’

Dat was natuurlijk niet de eerste keer en uit irritatie ging ik dan dingen zeggen als: ‘Nou, ik hoop dat jouw kinderen de studiefinanciering waar ik aan mee betaal gaan gebruiken om verpleegkunde gaan studeren, zodat ze later mijn billen kunnen wassen.’

En na de zoveelste kinderfoto liet ik maar een foto van onze kat zien als tegenprestatie. Omdat ik telkens werd aangesproken op mijn afwijking van de norm, begon ik er ook tegenaan te trappen!

En nu?

En nu na mijn 40e heb ik rust. Mijn man is gesteriliseerd. Twijfelen hoeft dus echt niet meer. Ik leef bij de dag. Als veertiger is het bewust kindervrije leven in ieder geval heerlijk, ook al gooit Covid-19 roet in het eten. We kunnen veel reizen.

Zonder kinderen gaat dat ook in deze tijd net even makkelijker. Een terrasje pakken, uitslapen wanneer we willen, eten waar wij zin in hebben. Niet ’s nachts worden gewekt omdat een kind nachtmerries heeft.

Niet op zaterdag allerlei sportclubjes af moeten rijden of mee moeten naar zwemles. Niet na hoeven te denken over wat voor uitbundige vegan, suiker- en vetvrije kindertraktatie je moet maken. Oh, en bovenal missen we de kritiek van de moedermaffia als kiespijn.

Met veel plezier en liefde ben ik tante. We doen leuke dingen met onze neefjes, nichtjes en vrienden van kinderen. Maar voordat het echt vermoeiend en veel werk wordt, leveren we ze weer af bij papa en mama. En of het bewust kinderloze leven zo goed blijft bevallen als we 80 zijn? Tja, dat zien we dan wel weer.

Soms voelt mijn moeder zich wel eens schuldig of ze mijn keuze niet teveel heeft beïnvloed. Maar ik zeg haar dan dat ik juist blij ben dat ze me heeft laten inzien dat er iets te kiezen valt.

Vanuit haar moederliefde heeft ze me laten zien dat er twee kanten aan de moederschapsmedaille zitten, ze was tenminste eerlijk. Dat kan ik alleen maar waarderen als ik zie hoeveel mensen hun kinderen aan het hoofd zeuren wanneer ze nou eindelijk opa en oma worden.