Gebarentaal met je kind? Klinkt misschien een beetje dubbel. Maar kan heel handig zijn. Kinderen zijn over het algemeen sneller gewend om een beweging met de handen te maken dan een woord uit te spreken.
De passieve woordenschat is veel groter dan de actieve woordenschat, dit betekend dat het kindje jou sneller begrijpt dan dat het zichzelf verstaanbaar kan maken. De gebarentaal wordt hierbij gebruikt ter ondersteuning van gesproken taal.
Zodat beiden ontwikkeld worden. Het klinkt misschien heel ingewikkeld, maar je kindje leert automatisch al een paar gebaren. Ongeacht of je hier aandacht aan besteedt. Denk maar eens aan het dag zwaaien, het geven van een kusje.
Het nee schudden met je hoofd of, wie weet heb jij wel zo’n wijzend vingertje als iets niet mag? Gebaren zijn er dus niet alleen voor dove kinderen, of kinderen met een aandoening maar kunnen voor alle kinderen een handreiking zijn om zich te uiten en zo frustraties te voorkomen.
Gebarentaal, iedereen weet wel dat dit voor mensen is die niet kunnen horen of praten. Maar de laatste jaren zijn ook babygebaren in opkomst. Daarmee ondersteun je de dingen die je zegt tegen je baby met gebaren.
Kinderen beginnen meestal tussen de 12 en de 18 maanden met praten. Terwijl ze eigenlijk veel eerder al in staat zijn om dingen te begrijpen en zelf aan te geven. Door dit verschil kunnen er bij de kinderen frustraties ontstaan.
Een kind wil graag wat vertellen, maar de volwassene begrijpt het niet. Door een kind vanaf heel jong al gebaren aan te leren kun je deze fase een beetje overbruggen.
Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat een kind die naast de spreektaal ook gebarentaal heeft geleerd later een voorsprong heeft op het lezen, schrijven en spreken.
Waarom ik mijn kinderen (baby)gebaren leer
Ook ik leer mijn kinderen gebaren. De reden hiervoor was in eerste instantie een andere reden dan die hierboven zijn genoemd. Een leeftijdsgenootje van mijn oudste zoontje kreeg als baby al een canule.
Een canule is een gat in het keeltje met een ‘kunstneus’ eraan waardoor ze kan ademen. Hierdoor kon ze alleen niet leren praten en is ze afhankelijk van gebarentaal. Omdat ik wil dat mijn kinderen en ik met haar kunnen communiceren zijn we begonnen met het leren van gebarentaal.
Voordelen van babygebaren voor een baby en een peuter
In de loop van de afgelopen jaren ben ik zelf achter de voordelen van het kunnen van gebaren gekomen. Op baby- en dreumesleeftijd zit het voordeel er vooral in dat het kind zich sneller kan uiten dan dat het kan praten.
Niks is frustrerender voor een dreumes als het iets duidelijk willen maken aan een volwassene, maar deze hem of haar niet begrijpt. Gebaren kunnen hier zeker bij helpen. Daarnaast is het een heel leuke, vrolijke manier van communiceren.
Voordelen van gebaren voor grotere kinderen
Ook als de kinderen was ouder zijn kan het best handig zijn om met hun te kunnen gebaren. Je kunt namelijk op afstand, of door een raam heen, met ze communiceren zonder te gaan schreeuwen.
Tijdens de zwemles van mijn oudste zoontje zit ik achter het raam in de kantine. Als hij dan langs komt lopen vindt hij het heel leuk om wat dingetjes naar mij te kunnen gebaren.
Ook een voordeel van gebaren is doordat je elkaar aankijkt als je wat zegt komt een boodschap als: ‘nu ga je opruimen’ op peuterleeftijd net wat duidelijker over, waardoor je dingen minder vaak hoeft te zeggen.
Nog een erg belangrijk voordeel is dat jij en je kinderen kunnen communiceren met mensen en kinderen die afhankelijk zijn van gebarentaal. Mensen en kinderen die niet kunnen horen of praten, voelen zich vaak erg eenzaam.
Mensen ‘spreken’ hun taal niet en daardoor worden ze heel vaak niet begrepen. Je hoeft niet perfect gebarentaal te kunnen om met deze mensen en kinderen te communiceren. Met de basis kom je al best een eindje, en voor hun is het zo fijn om begrepen te worden.
Hoe begin ik?
Eigenlijk kun je al beginnen zonder een cursus of iets dergelijks te doen. Er zijn een aantal gebaren die de meesten mensen, soms onbewust, wel kennen. Denk aan het gebaar voor hallo of doei, eten, drinken, slapen, ik of jij. Deze gebaren kun je gewoon al doen als je baby nog vrij klein is.
Het is leuk om deze gebaren aan te vullen met het gebaar voor mama en papa. Mama: je tikt met je platte hand twee keer tegen je wang. Papa: je tikt met je wijsvinger twee keer tegen je kin.
Daarnaast kun je voor je eigen kind een gebaar bedenken. Net als dat je zelf mag weten welke naam je je kind geeft mag je ook zelf een gebaar voor je kind bedenken.
Hoe ga ik verder?
Als je meer wilt kunnen gebaren, kun je een cursus babygebaren doen, bijvoorbeeld bij leermijbegrijpen of babygebaren Nederland.
Hiermee meld je je aan bij een cursist in je buurt en daarmee heb je vaak een aantal avonden waarin je geleerd wordt hoe je de gebaren kunt gebruiken.
En natuurlijk leer je ook een flink aantal gebaren om samen met je kindje te doen.
Kindergebaren met Lotte en Max
Zelf ben ik gewoon samen met mijn kinderen de DVD’s van Lotte en Max gaan kijken. Een heerlijk ontspannen manier om samen met de kinderen de gebaren in me op te nemen.
De gebaren worden op een heel toegankelijke manier uitgelegd en er worden vrolijke liedjes gezongen die met gebaren ondersteund worden.
Mijn jongens van 6 en 4 jaar vragen nog steeds af en toe of ze Lotte en Max mogen kijken. Na een tijdje heb ik het boek ‘Mijn eerste 1500 gebaren’ in huis gehaald. Daarmee kon ik af en toe een gebaar opzoeken die de kinderen of ik wilde weten.
Door de dag heen kun je de gebaren die je weet dan gaan gebruiken. Bij een baby kun je ze gewoon doen, meestal pikken baby’s het vanzelf ook op en gaan ze zelf teruggebaren als ze er aan toe zijn.
Bij een peuter kun je wat bewuster de gebaren leren. Je kunt er bijvoorbeeld een spelletje van maken dat jij iets op tafel zet en je peuter moet het woord dan gebaren.
Wat belangrijk is om te weten is dat je bij het gebaren ook altijd blijft praten. Dat is handig omdat het kind dan sneller begrijpt welk gebaar bij welk woord hoort. En dove mensen kijken zowel naar gebaren als naar de mond.
Ik het begin is het er even inkomen om zelf ook consequent de gebaren te doen. Maar mijn ervaring is dat als je het een tijdje doet dat je bijna vanzelf gaat gebaren als je tegen de kinderen praat.
Bij mij zakt het soms ook een beetje weg en na een tijdje pak ik het weer op. En zeker nu we een baby’tje in huis hebben, merk ik dat ik weer wat makkelijker ga gebaren.
Wanneer gaat mijn kind zelf gebaren?
Net als dat er heel veel verschil in zit tussen kinderen wanneer ze gaan praten, zit er ook veel verschil in kinderen hoe makkelijk en hoe snel ze de gebaren oppikken.
Er zijn kinderen die met zes maanden al een beetje kunnen gebaren. Dit is wel heel erg vroeg, de meeste kinderen beginnen er een stuk later mee. Mijn oudste zoontje pikte de gebaren vrij snel op. Bij hem zijn we niet met een paar maanden al begonnen maar vanaf zijn eerste verjaardag ongeveer.
Maar hij begon pas vlak voor zijn tweede verjaardag pas te praten en tot die tijd hebben de gebaren hem echt geholpen om zich ‘verstaanbaar’ te maken. Bij mijn tweede zoontje zijn we wel op tijd begonnen maar die pikte het niet zo op.
Hij kon ook al vrij jonge duidelijk praten, dus hij heeft het gebaren ook niet echt nodig gehad. Mijn dochtertje is nu negen maanden, die kijkt wel heel geïnteresseerd als ik aan het gebaren bent, maar ze doet het nog niet na.
Ook de jongens vinden het leuk om naar haar te gebaren dus ik ga er vanuit dat ze het binnenkort gaat oppikken.
Maar ook als ze het als baby niet gaan doen loont het toch om vol te houden. Naast dat kinderen ontzettend leuk vinden om het te kunnen is het dus ook goed voor de taalontwikkeling.
En hoe meer mensen en kinderen (een beetje) kunnen gebaren, hoe beter de mensen die niet goed kunnen horen en/of praten zich aangesloten voelen bij de maatschappij.
Babygebarenboek: Zie je wat ik zeg?
Meer weten over babygebaren? Dan is dit boek een aanrader.
Baby’s kunnen meer zeggen dan je nu misschien denkt. Door samen gebruik te maken van lichaamstaal en gebaren, lukt het zelfs baby’s en dreumesen die nog niet (zo goed) kunnen praten om te vertellen wat ze willen, zien of denken.
Communicatiedeskundige en moeder van drie kinderen, Nadine Meijer, neemt je in dit boek mee op reis in de wereld van babycommunicatie.
Laat je verrassen door de mogelijkheden die babygebaren biedt, ontdek meer over de taalontwikkeling van je baby en ervaar dat communiceren met dreumesen helemaal niet zoveel verschilt van communiceren met volwassenen.
Er zijn een paar gebarentaaldocenten die een workshop voorlezen met gebaren doen. De kinderen mogen dan heerlijk op de grond zitten en kruipen terwijl er iemand een verhaal voorlees dat geschikt is om te ondersteunen met gebaren.
Vorige week was er bij het mama café Delft zo’n workshop gegeven door Desiré de Wilde van Ukkielol. Ze las een aantal boeken voor.
Ter afwisseling zongen we tussendoor liedjes. Vooral veel liedjes over dieren. Dan wordt je je bewust dat je stiekem flink veel gebaren gebruikt.
Misschien niet de officiële gebaren, maar wel bewegingen die bij het liedje horen. Zo kende onze dochter ook als eerste al het stukje ‘plons’ aan het einde van ‘visje, visje in het water’ waarbij we met de handen heel hard op de tafel slaan.
Meer zingen? Er is een leuke variant; Zing, speel en gebaar waarbij kinderen spelenderwijs op muziek met gebaren oefenen.
Workshop gebarentaal
Door heel Nederland worden er workshops gebarentaal georganiseerd. Over het algemeen wordt de Nederlandse gebarentaal hiervoor gebruikt.
Echter kunnen hier kleine verschillen bij de gebaren optreden, vergelijkbaar met de Nederlandse taal. Waar iedere streek zijn eigen gebaar heeft. Toen onze dochter een half jaar oud was heb ik een instap workshop gevolgd voor gebarentaal.
In korte tijd wordt er een introductie gegeven in de gebarentaal en de basisgebaren aangeleerd. Die we vervolgens gelijk met de kinderen die ook aanwezig waren konden oefenen. Na afloop heb ik het woordenboek en de dvd besteld zodat ik hier thuis mee verder kon gaan. Helaas zakte dit in de praktijk snel weg.
Ik ben moeder (35)van 2 kinderen in de leeftijd van heel ondeugend en een beetje ondeugend. Daarnaast werk ik als verpleegkundige in de psychiatrie. Ik neem het moederschap met een vette knipoog, dikke glimlach en een flinke korrel zout.
