Skip to Content

Abstract denken kind; wat is het, betekenis en voorbeelden & ideeën

Abstract denken kind; wat is het, betekenis en voorbeelden & ideeën

Het klinkt misschien als een ‘ver-van-mijn-bed-show’ als je net moeder bent geworden. Abstract denken: is dat niet iets wat je op de middelbare school gaat doen met wiskunde? Ja, ook. Maar dat abstracte denken doe je wel degelijk al veel eerder en gewoon in je dagelijkse leven.

Wat houdt het nu eigenlijk precies in? Vanaf welke leeftijd gaat een kind dit doen en waar heb je het voor nodig?

Wat is abstract denken?

Dan is het natuurlijk eerst wel handig om te weten wat er nu precies onder abstract denken verstaan wordt. Iets wordt abstract genoemd als het om voorstellingen gaat. Om iets wat niet tastbaar is of met je andere zintuigen waar te nemen is.

Abstracte begrippen kunnen dus over heel uitéénlopende dingen gaan, maar zal altijd niet echt letterlijk grijpbaar zijn. Het kan bijvoorbeeld gaan over zaken als emoties, zoals geluk of je verbonden voelen, maar ook over bijvoorbeeld een wiskundige formule.

Op school: abstracte vakken

Om nog even terug te komen op school. Misschien dat je je nu afvraagt waarom je abstract met wiskunde hebt gecombineerd. Niet vreemd, want wiskunde wordt namelijk weggezet als een abstract vak.

Waarom? Wiskunde is niet iets wat zo in de natuur waar te nemen is. Je loopt niet door het bos en je ziet opeens overal cijfertjes staan, om maar even iets te noemen.

Abstract is, zoals net al is verteld, iets wat door de mens bedacht is. Wiskunde is door de mensen ‘uitgevonden’ en hier is weer een studieobject van gemaakt. Vakken die wel gaan over iets waarneembaars noem je concrete vakken.

Abstract of concreet zegt verder niets over de moeilijkheid van het vak en het zal sowieso per kind verschillen welk vak ze fijner vinden om te leren.

Abstract en concreet

Het mag duidelijk zijn dat het abstracte denken anders is dan concreet denken. Bij een concreet plan kan je duidelijk voor je zien hoe het moet worden. Je bent immers bezig over iets tastbaars.

Bij een abstract plan kan het over gevoelens gaan waar je iets mee wilt. Of een wiskundige formule die je simpelweg moet snappen of uit je hoofd moet leren, maar waar weinig tastbaars in te vinden is. Vaak is het dan ook veel ingewikkelder om iets abstracts uit te leggen aan een ander!

Vanaf welke leeftijd leert een kind abstract denken?

Ga je je verdiepen in dit fenomeen dan kom je (weer) tot de conclusie dat wetenschappers het niet met elkaar eens zijn wanneer abstract denken zijn intrede doet. De grote vraag daarbij is natuurlijk ook al wat iemand precies wel of niet onder abstract denken schaart.

Ik zou bijna zeggen: ook dit begrip op zich is abstract en daardoor ook afhankelijk van de persoonlijke invulling van de wetenschapper. Het is immers helemaal niet ‘zichtbaar’.

Maar los van deze filosofische benadering: volgens de één leert een baby al abstract denken. Terwijl bijvoorbeeld Piaget (een bekende Zwitserse Psycholoog uit de 20e eeuw, meer informatie vind je hier) stelde dat abstract denken pas bij pubers begint te komen!

Dat is nogal een verschil! Ik ga er in dit artikel even vanuit dat modernere inzichten beter kloppen en dat ook een baby zelfs al dat vermogen ontwikkelt…

De indeling volgens Piaget

Omdat deze Piaget een grote invloed heeft (gehad) op de indeling van de cognitieve ontwikkeling van kinderen, toch even zoals hij het zag.

Hij deelde deze ontwikkeling in 4 fases in:

  • Van 0 – 2 jaar: Het sensomotorische stadium. Het kind zal vooral handelen vanuit zijn zintuigelijke indrukken. Dat wat het dus werkelijk kan zien, horen, voelen, ruiken enz.
  • Van 2 – 7 jaar: Het pre-operationele stadium: Het kind leert vooral door imitatie. Op deze leeftijd zullen ze zich vooral daarmee bezighouden. Ze doen zoals ze zien hoe ze zouden moeten doen, zeg maar.
  • Van 7 – 11 jaar: Het concreet-operationele stadium: Logische verbanden worden nu door het kind zelf gelegd. Maar toch blijft concreet materiaal voor hem noodzakelijk.
  • Vanaf 12 jaar: Het formeel-operationele stadium: Vanaf nu kan het kind ook werkelijk abstract redeneren.

Baby’s en abstract denken

Een baby zal in de eerste plaats waarnemen. Als het wat ouder wordt zal hij zich ook dingen gaan herinneren die hij op dat moment niet ziet.

En uiteindelijk zal hij zelfs indelingen gaan maken die je kunt scharen onder abstract denken. Een hond, kat en een kip zal hij gaan indelen als ‘dier’. Dit laatste zou je een vorm van abstract denken kunnen noemen.

Peuters en kleuters

Hoe mensen op jou reageren, hoe de wereld in elkaar steekt, hoe jij daar invloed op kunt hebben en je emoties beginnen te begrijpen. Peuters en zeker kleuters zijn hier al heel druk mee. Waarbij kleuters hierin ook al veel bewuster zijn. Ze leren redeneren. Een vaardigheid die ook gewoon geoefend wordt (als het goed is) in de kleuterklas.

Het schoolkind

Natuurlijk zal de vaardigheid steeds meer uitbreiden. Bij een kind van zeven jaar zal bijvoorbeeld de geheugenontwikkeling veranderen. Hierdoor kan hij nog meer en beter dingen onthouden. Daardoor zal hij dus nog beter in staat zijn om bepaalde strategieën te ontwikkelen om dingen te onthouden. Wat ook zijn abstracte denkvermogen vergroot.

Hij leert daarnaast ook beter onderscheid te maken tussen fantasie en werkelijkheid. Ook oorzaak en gevolg is iets waar hij steeds meer begrip van krijgt. Zijn getalbegrip wordt steeds beter en ook symbolen worden door hem begrepen.

Tijdens de basisschool zal er zeker met abstract denken aan de slag gegaan worden. Wiskundig denken komt aan de orde en daarnaast wordt er eveneens stil gestaan bij het uiten van je gevoelens, leren beredeneren/discussiëren en dat soort zaken.

Middelbare school

Op de middelbare school krijgt je kind natuurlijk een uiteenlopend aanbod van vakken. Nu zal abstract denken door meerdere vakken heenlopen.

Denk alleen al aan iets abstracts moeten uitleggen in een discussie-uur bij Nederlands. Leren een debat voeren is iets waar echt aandacht aan wordt besteed. Uiteraard zal dit per niveau verschillen. Wiskunde is in zijn geheel een abstract vak.

Wil Cats
Volg me via:
Latest posts by Wil Cats (see all)